Als een militair die op orders wacht, staat Karel voor het verdachtenhekje. Benen iets uit elkaar, handen op de rug. Hij is een kleine man, draagt grote witte gympen, gemillimeterd grijs haar, dito baardje, de mouwen van zijn te ruime trui opgestroopt. Op zijn rechter onderarm een tatoeage van een draak.

Deze Karel is een moordenaar.
Dat is hij elf jaar geleden geworden.
Dat zegt niet alleen de officier van justitie – die kan wel meer zeggen – maar dat zegt Karel zelf ook.
Hij heeft Maja van Vloten vermoord, in de nacht van 13 op 14 september 1994.
Met 26 messteken in de hals, nek, borst en rug.

Drie maanden lang deed de politie destijds onderzoek. Er werden meer dan 300 passanten, mensen die regelmatig door de Meeuwerderbaan lopen en rijden, ondervraagd. PSV voetbalde die avond tegen Leverkussen meldde de politie in een advertentie in de krant, maar ook dat hielp niet. Wel werd nog een man aangehouden, maar die was Karel niet. Na drie maanden werd het rechercheteam ontbonden. De zaak Maja ging op de plank.

En terwijl die zaak daar lag te liggen, stond Karel wel tweehonderd keer op de Rademarkt voor het politiebureau, met de bedoeling naar binnen te gaan en dan alles te vertellen. Er is geen nacht voorbijgegaan dat hij er niet aan moest denken. Hij ging er onder gebukt. Na tweehonderd keer niet, stapte hij in augustus dit jaar wel naar binnen en vroeg of hij een agent kon spreken. Hij mocht blijven en werd in de daarop volgende weken veertien maal langdurig verhoord. Dat leverde een dossier op van 110 pagina’s tekst.

Vol raadsels.
Even is gedacht dat Karel de boel besodemieterde.
De politie zei: Iedereen kan wel zeggen dat ‘ie iemand heeft vermoord, wij moeten dat dan nog wel zien te bewijzen. En dat was nog niet meegevallen.
Raar vond de politie het bijvoorbeeld dat hij sommige zaken wel kon herinneren en andere niet.
Da’s wel gek, zeiden ook de rechters.
En waarom weigerde Karel mee te werken aan een verhoor onder hypnose?
“Omdat ik”, antwoordde hij de rechters toen die daar naar vroegen, “niet geloof in die hocus-pocus.”
Ook het gegeven dat Karel nooit eerder met de politie in aanraking is geweest, niet te boek stond als een gewelddadig man, riep argwaan op. Want wie doet nou nooit wat en dan ineens een bloederige moord?
Da’s ook raar.
Tot slot berichtten de psychiater en psycholoog nadat ze tussen de oren van Karel hadden gekeken, weinig abnormaals. Anders gezegd: hij is niet gek en gestoord.

De twijfel werd wat minder toen duidelijk werd dat celmateriaal afkomstig van een koordje dat weer was gevonden in het bed waarin Maja was aangetroffen, een DNA-profiel bevatte. Een summier profiel, dat aantoonde dat Karel ‘er geweest zou kunnen zijn’. Als overtuigend bewijs volstrekt onvoldoende om er iemand op te kunnen veroordelen, maar als ondersteunend bewijs is het bruikbaar.

Maar de raadselen bleven.

Niet voor Karel van O.
Wat is er nou op die avond gebeurd, vroegen de rechters.
“Ik was zwervende. Ruzie gehad met m’n ex. Toen zag ik een deur openstaan. Een slaapplekkie, dacht ik en ging naar binnen. Er was niemand in de kamer en in het keukentje. Dat vond ik wel vreemd, wie laat nou ’s avonds laat de deur openstaan? Ik liep richting de slaapkamer, plotseling springt er iemand omhoog. In een flits. Er ontstond een worsteling. Ik pakte mijn mes en stak.”

Een paar dagen later las hij in de krant dat het slachtoffer een vrouw was.
“Nee, dat wist ik toen niet. Het was er donker.”

Waarom, wilden de rechters weten, waarom heeft u het gedaan?
Karel: “Tja, dat vraag ik mij al elf jaar af. Ik had daar nooit naar binnen moeten lopen.”

Rechters: U hebt verklaard vier tot vijf keer te hebben gestoken. Er is sectie op het lichaam verricht en daaruit blijkt dat ze 26 keer is gestoken. Kunt u dat verklaren?
Karel: “Nee, het ging allemaal heel snel.”

Rechters: Waarom heeft u zich gemeld? Heeft dat te maken met uw ziekte?
Karel: “Ik heb darmkanker, maar dat is niet de hoofdzaak geweest. Misschien net het druppeltje. Het werd me gewoon te veel.”

Rechters: Hoe ziet u uw toekomst?
Karel: “…”
Op een dergelijke vraag had hij duidelijk niet gerekend.
Rechters: U zegt, zet mij maar vast.
Karel: “Ja.”

Rechters: Het is moeilijk echt contact met u te krijgen. De psychiater zegt dat u vervelende dingen vaag maakt, dat u die welbewust verzwijgt. U bent een vrij oppervlakkige man.
Karel, na een korte stilte: “Ik ben niet zo’n dikke prater.”

De rechters knikten.
Ze wisten genoeg, hadden bovendien meer te doen.

In ruim een uur was de rechtszaak dan ook ten einde.
Het Nederlandse strafrecht kenmerkt zich door een efficiënte aanpak, maar een moord in een uur afhandelen is toch tamelijk zeldzaam.

Officier van justitie Ger Souër had ook niet veel tijd nodig gehad om zijn strafvoorstel te motiveren: ernstig delict, onherstelbaar leed nabestaanden. Met het verstrijken van de tijd is het delict niet minder ernstig geworden. Dat hij de nabestaanden elf jaar in onzekerheid heeft gelaten, neem ik niet mee in de hoogte van mijn eis. Niemand hoeft mee te werken aan zijn veroordeling. Wat wel strafverzwarend moet zijn is de totale onschuld van Maja van Vloten en dan ook nog eens in haar eigen woning.
Ik vorder de rechtbank de verdachte vrij te spreken van moord, en de verdachte acht jaar gevangenisstraf op te leggen wegens doodslag. Dank u wel.

Karel had de rechtsbijstand van advocaat Cees Eenhoorn een bijzaak genoemd.
Eenhoorn schikte zich in die bijrol, maar is er de raadsman niet naar om dan maar helemaal niets te zeggen. Hij zei zo ongeveer: er zijn in Groningen nog meer oude niet opgeloste moordzaken. De rechtbank zou een signaal kunnen afgeven. Een niet al te hoge straf kan ertoe leiden dat meer daders te biecht gaan op het politiebureau. Anders gezegd: een lage straf helpt oude zaken oplossen. In dat licht, is acht jaar een verkeerd signaal. Dank u wel.

Rob Zijlstra

UPDATE – 22 december 2005 – uitspraak 

Karel is conform de eis veroordeeld tot 8 jaar celstraf

HET VONNIS

EXTRA >> TWIJFEL AAN JUISTHEID BEKENTENIS >> herziening?

.