In Dagblad van het Noorden, de krant waarvoor ik werk, schreef ik woensdag een artikel over de zaak ’t Zandt.
De zaak ’t Zandt gaat over Johnny B. die wordt verdacht van een serie brandstichtingen, eind vorig jaar, in t’Zandt.
In de krant schreef ik (ietwat aangepast):
Johnny B., de vermeende pyromaan van ’t Zandt, staat morgen opnieuw voor de Groninger rechtbank in een pro forma-zitting. De zaak, inhoudelijke behandeling dit najaar, lijkt steeds grotere vormen aan te nemen.Tijd voor wat tegengas.
groningen
Dat de politie eind vorig jaar het leger inschakelde in de jacht op de brandstichter van ’t Zandt was al hoogst opmerkelijk. Het vangen van boeven is in principe voorbehouden aan de politie. Die slaagde er maar niet in de brandstichter, bij voorkeur op heterdaad, in de kladden te grijpen. Er is niet veel fantasie voor nodig te bedenken dat dat frustreerde.
Ondertussen nam de bezorgdheid en de onrust in het dorp toe en groeide na iedere fik de belangstelling van de media en daarmee de druk op de politie. Die beloofde strijdlustig aan meekijkend Nederland: voor de Kerst pakken we ’m. De militairen kwamen, installeerden in en rond het dorp vernuftige apparatuur en de belofte werd waargemaakt. In die zin dat er voor de feestdagen een verdachte is aangehouden die nu al ruim negen maanden zijn betrokkenheid ontkent. Vorige week bleek dat Johnny B. in de gevangenis is opgezadeld met een undercover-agent die zich voordeed als een medegedetineerde. Opnieuw werd een buitengewoon zwaar opsporingsmiddel ingezet tegen deze 20-jarige. Kennelijk zit het justitie niet lekker dat B. blijft ontkennen. De undercover moest zich in de nabijheid van B. ophouden, niet om hem iets te ontlokken, maar om ’informatie in te winnen’. Vorige week ook bezocht de minister van justitie Hirsch Ballin het dorpshuis van ’t Zandt waar hij zich door de politie liet informeren over het omvangrijke onderzoek dat uiteindelijk tot de aanhouding van B. leidde.Wellicht onbedoeld, maar de strafzaak tegen Johnny B. krijgt hierdoor een gewicht dat de feitelijke gebeurtenissen bijna doet vergeten: een paar brandstichtingen en pogingen daartoe in leegstaande schuurtjes. Vergezocht? De middenstand gaat gebukt onder de terreur van winkeldieven die jaarlijks voor miljarden euro’s uit de schappen pikken. De politie belooft de tanden te laten zien en op een zaterdagmiddag, even na drie uur is het raak. Militairen denderen de binnenstad van Groningen binnen en grendelen de Herestraat hermetisch af. Het resultaat: 32 verdachte winkeldieven.
De politie spreekt van een succesvolle actie, de militairen eveneens want het was een mooie oefening. Overdreven? In ’t Zandt gebeurde het min of meer alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.
Er zijn wel vaker militairen ingezet ’ter instandhouding van het maatschappelijke leven’ (Defensienota, 1991). In het verleden verleenden militairen bijstand ten tijde van bijvoorbeeld de Molukse gijzelingsacties, in 1966 bij hevige rellen in Amsterdam, tijdens de inhuldigingsrellen (1980) en bij een aantal grote kraak- en ontruimingsacties. Het militaire machtsvertoon kon nooit op veel applaus rekenen. In de doctoraalscriptie (2000, de vervlechting tussen de politie en de krijgsmacht) van de voormalig korpschef van de Groninger politie Bernard Welten (nu Amsterdam) wordt hoofdcommissaris Jelle Kuiper opgevoerd.
Die zegt: ’Als we de krijgsmacht tegen het voetbalvandalisme gaan inzetten, ben ik een voorstander van het afschaffen van de voetbalcompetitie’. Terug naar ’t Zandt.In een paar maanden tijd werden in het dorp branden gesticht in vooral leegstaande schuurtjes. Er bestaan in Nederland ernstigere vormen van criminaliteit die het (lokale) maatschappelijk leven al dan niet tijdelijk ontwrichten. Natuurlijk, er was in ’t Zandt onrust en er heerste – begrijpelijk – angst: wie is hierna aan de beurt? Maar rechtvaardigt dat de inzet van het leger? Nee.
Johnny B. zit inmiddels negen maanden vast en ontkent zijn betrokkenheid bij de branden. Dat zegt op zich niets, want verdachten ontkennen wel vaker. Dat justitie een undercoveragent inzette, zegt wel iets. Het zegt iets over de bewijslast die het openbaar ministerie denkt in handen te hebben: blijkbaar nog niet voldoende.
Al eerder liet de aanklager weten dat van de ruim twintig brandstichtingen er ’slechts’ negen aan B. ten laste zullen worden gelegd. Doorgaans wordt het de media verweten een zaak op te blazen omwille van de kijk- en leescijfers. Hier zijn het vooral politie en justitie die van de zaak ’t Zandt een monster hebben gemaakt, iets buitensporig groots.
Ik wil niets afdoen aan de ernst van brandstichtingen. Rechters leggen daar niet alleen soms forse werkstraffen voor op, maar ook wel vele maanden gevangenisstraf. Tot zover de krant.Ik hoop – niet alleen voor Johnny B. (Bad or Good), maar ook voor ons van de geschokte rechtsorde– dat zijn rechters vooral nieuwsgierig zullen zijn. Nieuwsgierig naar de waarheid.
En het leger.
Rob Zijlstra
zittingszaal 14 | 2004 - 2022 
Wat is precies je probleem met het inzetten van het leger?
Pingback: Johnny B. Good « rechtbankverslaggever groningen
Wonderbaarlijk, het commentaar en de stemmingmakerij naar politie en justitie. Wonderbaarlijk ook de kritiek op de opsporingsmethodieken.
Heel erg jammer dat “de pers” zich niet eens heeft verdiept in de mens Johnny B. Stel nu eens vast welk een zieke geest dit mannetje heeft en welk een gevaar dit mannetje voor onze samenleving is.
Jammer dat hij los is, laat het mediaspektakel ten aanzien van deze toekomstige TBS-er maar losbarsten. Dat is wat die narcist nou juist wil, aandacht.
Jammer, heel jammer.
Met plezier lees ik alle verslagen, ik vind dat er echter wel veel taal en spellingsfouten in staan. Misschien is het verstandig om je verhaal eerst voor te leggen aan iemand anders om zo de fouten eruit te halen.
@Tim
Soms gaat het in de snelheid mis.
Dat is geen excuus.
Ik zal beter mijn best doen.
rob zijlstra
Ik ben het eens met Rob.Het is gruwelijk wat voor misdaden hier dagelijks in Nederland plaatsvinden.
Het zou fijn zijn als daar iets tegenin werd gezet.
Voor al die jongens in het leger is er trouwens ook een veel dankbaardere taak. eentje zonder gevaar voor eigen leven ook.
Deze week las ik nl dat er zoveel agressie is tegen verzorgenden en verpleegkundigen door demente bejaarden.
Zet het leger in,wat een heerlijkheid zoveel extra “handen aan het bed” maar vooral wat een tevreden demente bejaarden hadden we dan.
Helemaal niet meer nodig om te slaan of te schoppen want er is rustig uitgelegd dat het tijd is om je uit te kleden om naar bed te gaan inplaats van dat alweer een wildvreemde zomaar je broek losmaakt zonder dat je weet waarom.
Ik moet toch een beetje schrikken van die zot Ger(No.3).
Hij weet het al beter dan de rechter voordat er een proces gevoerd is. Voor alle duidelijkheid; ik ben een zot van vrijwel 74 jaar.
De groeten aan de lezers.
Justitie maakt inderdaad een niet al te goede indruk door het leger en een undercover agent in te zetten.
En dan zijn arrestatie bij het uitchecken in Apeldoorn……
Opmerkelijk dat mocht het zo zijn hij de brieven zelf verstuurd heeft, deze gewoon vanuit de gevangenis door hem zelf gestuurd konden worden.
Ben benieuwd hoe het gaat aflopen. Ik deel de mening van Rob dat Justitie waarschijnlijk nog niet voldoende bewijs heeft. Erg benieuwd……
“Inzetten van het leger” klinkt alsof duizenden groene mannen het dorp bestormen. Wat er voorzover ik weet is gebeurd is dat het leger apparatuur met name speciale camera’s inclusief bedienend personeel heeft uitgeleend aan de politie.
Dat klinkt toch heel anders dan een dorp bestormen vind ik.
Het leger opereert in Afghanistan en oefent o.m. hier om de hoek in Assen. Het zou mij heel wat waard zijn als het leger, maar noem dat liever goed opgeleide milities samen met de politie meer hier gaat werken aan de binnenlandse veiligheid. Oom agent is echt niet beter of slimmer dan voorheen Jan soldaat. Het gaat erom dat ze de juiste instructies krijgen en hun werk gecontroleerd en gemotiveerd doen. Daarvoor hebben we wel slimme mensen nodig.
Pingback: Johnny B. vrij « rechtbankverslaggever groningen
Het ligt ook aan mijn luiheid als lezer, maar ik dacht altijd dat in ’t Zandt met grote regelmaar woonhuizen en boerderijen in vlammen opgingen. Nu lees ik eindelijk dat het om schuurtjes ging. Waarom al die koppen in de media?