Je zou het niet zeggen, omdat het hem niet is aan te zien.
Maar het is wel zo.
Wiert is al twaalf jaar verslaafd. Het eerste jaar alleen aan softdrugs, maar daarna al ras aan alles.
Als het maar niet met een naald hoeft.

Je zou ook kunnen zeggen dat Wiert in zijn hele leven twaalf jaar clean is geweest.
Want ook dat is zo.

Hij is 24 jaar.

Wiert kijkt niet vrolijk als hij zittingszaal 14 van de rechtbank Groningen in zijn mooie zwarte pak met blauwe sokken betreedt. Als de officier van justitie zegt dat hij wordt verdacht van een poging tot doodslag, knikt hij met het hoofd gebogen, nauwelijks zichtbaar.

Het is een merkwaardig verhaal dat zal volgen.

In de avond van 20 mei dit jaar krijgt de politie een telefoontje vanuit het Delfzicht-ziekenhuis in Delfzijl. Daar is een man binnengebracht met steekwonden. Niet heel ernstig, hechten volstaat, maar toch.
Het slachtoffer zegt dat hij is neergestoken door een vriend.
Door Wiert.
Zomaar ineens.

De politie gaat naar de woning van Wiert, maar treft hem niet thuis. De volgende dag meldt hij zich vrijwillig aan het bureau.
Zegt dat hij het heeft gedaan. Dat het een grapje was. Aanvankelijk, maar daarna paniek.

Wiert wil nu weg uit Appingedam.
Zegt: ‘Ik ken daar te veel mensen te lang. Ik kan ze niet meer ontlopen. Daarom moet ik daar weg.’

Wiert had een baan in een fabriek in Hoogezand. Toen hij werd ontslagen, sloot hij zich aan bij een groepje dat dagelijks rondhangt op het plein bij de oude Nicolaikerk in het centrum van Appingedam.
Beetje voetballen, beetje bier drinken, beetje jointjes roken.
Wiert zegt dat hij heel de dagen niks had te doen.

Op die dag in mei hangen ze, hoewel eigenlijk al te oud voor een hangplek, daar ook. Er wordt flink geconsumeerd. Aan het begin van de avond besluiten ze naar het huis te gaan van Edwin.
DVD’tje kijken van Bert Visscher, flink lachen.
De sfeer is daar ook naar, het is gezellig, dikke lol.

Op een gegeven moment gaan twee van de zes aanwezige vrienden even weg, sigaretten kopen. Twee anderen lopen naar de keuken, om iets te drinken in te schenken. Wiert is op dat moment alleen met Willem in de woonkamer.

Willem verklaart dat het zomaar gebeurde. Ineens was Wiert op hem afgekomen en stak. Twee keer door de spijkerbroek heen in het bovenbeen, vier centimeter diep, en toen eenmaal in de bovenarm, een snee van vijf centimeter. Hij zei geen woord.

Wiert: ‘Ik gooide een bolletje cocaïne op tafel. Willem pakte het bolletje en zei: die ben je kwijt. Ik dacht dat het een grapje was. Voor de grap pakte ik het mes dat daar lag om bierflesjes mee open te maken. Ik zette het mes op zijn been. Toen stak ik. Het ging heel snel. We schrokken allebei. Toen ik besefte wat ik had gedaan, raakte ik in paniek en moet toen nog tweemaal hebben gestoken.’

Rechters: ‘Het had heel anders kunnen aflopen.’
Wiert: ‘Ja.’
Rechters: ‘Het was geen bewuste actie?’
Wiert: ‘Nee.’
Rechters: ‘Er was die avond flink gedronken.’
Wiert: ‘Ja.’

In het dossier hadden de rechters gelezen dat Wiert die dag zo’n 25 flesjes bier had gedronken, tien tot vijftien XTC-pillen had geslikt, vijf of zes jointjes had gerookt en één gram cocaïne had gesnoven.

De rechters – wel wat gewend – voegen hier niet de opmerking aan toe hoe zoiets in vredesnaam mogelijk is, zo een hoeveelheid genotmiddelen op één dag.
Maar je ziet het ze wel denken: jeminee.

Rechters: ‘Wist u eigenlijk nog wel wat u deed?
Wiert: ‘Nee.’

Hij zegt dat iedereen zo veel had gebruikt. Nou ja, sommigen misschien iets minder, maar dat heel Appingedam zo gebruikt als hij dat doet. Dan bedoelt hij heel Appingedam van zijn leeftijd.
Heel de dag verveling, alcohol, joints, pillen, cocaïne.

Rechters: ‘Zo leven jullie van dag tot dag.’
Wiert: ‘Ja.’

Als Willem bloedend op de grond ligt, komen de twee drinkvrienden uit de keuken gesneld. Als ware EHBO’ers verbinden ze hem met theedoeken. De geschrokken Wiert brengt zijn slachtoffer vervolgens met de auto naar het ziekenhuis in Delfzijl.

Een kwalijk feit dat zich afspeelde in een vreemde situatie, vat de officier van justitie de gebeurtenissen samen.
Gezien de lichte verwondingen verzoekt hij de rechtbank Wiert vrij te spreken van de poging tot doodslag.
Juister is een poging tot het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel.
Dat het letsel niet zwaar was, doet niet ter zake.
Wie steekt met een mes, doet wel de poging.

De officier van justitie eist een gevangenisstraf van vijftien maanden.
Daarvan moet Wiert vijf zitten, de overige tien mag voorwaardelijk.
En daarna moet Wiert in behandeling bij de verslavingszorg, vier weken Vondellaan in Groningen en dan negen maanden Breegweestee te Eelde.
Daarna nooit meer Appingedam

Wiert wil dat wel.

De rechters willen nog weten hoe het zit met zijn drugsgebruik nu. En hoewel Wiert sinds 21 mei zit opgesloten in de gevangenis, is dat geen rare vraag.
Wiert: ‘In het begin gebruikte ik nog wel drugs, maar de laatste maanden niet meer.’
Rechters: ‘Dat is mooi.’
Wiert: ‘Ik kan nu ook weer helder denken.’

Rob Zijlstra

UPDATE – 17 september 2009 – uitspraak
Conform de eis, aldus de rechtbank: vijftien maanden celstraf waarvan tien voorwaardelijk. En daarna mag verslavingszorg overuren draaien.