De rechters slagen er niet in heel de zitting blijk te geven van hun onafhankelijke positie.
Anders gezegd: zo nu en dan klinkt het net alsof de rechters tijdens de ondervraging van de verdachten al een mening hebben.
Dat ze vinden dat Ko en Jet dikke leugenaars zijn.
Bij voorbaat schuldig.

Als Ko en Jet zeggen dat de buurvrouw liegt en dat zij die buurvrouw zelden tot nooit zien, zeggen de rechters dat dat raar is, de buren zelden zien.
De rechters zeggen dat zij hun buren namelijk regelmatig zien.
Daar zijn het toch buren voor.

Het is vooral de toon, de manier waarop de rechters hun vragen stellen.
Die is opvallend onvriendelijk.

Ko vertelt dat hij de verhoren door de rechercheurs als verschrikkelijk heeft ervaren.
Ze waren erger dan Stasi’s zegt hij.
Rechters: ‘Nou wij lezen dat ze u tijdens de verhoren koffie hebben aangeboden en zelfs een maaltijd. Die u nota bene heeft geweigerd.’
Dat laatste klinkt als een verwijt.

Misschien heb ik niet goed geluisterd en ben ik zelf wat vooringenomen.

Het is wel een rare zitting.
Aan het einde wordt het Ko ook allemaal even te veel en later op gang, buiten het zicht van de rechters, zie ik dat hij erg moet huilen.

Ko is 76 jaar, Jet 62.
Jet was getrouwd, maar niet met Ko en Ko ook niet met haar.
Toen was er een sterfgeval en gebeurden er andere dingen – ik weet niet wat – maar Ko en Jet werden single.
Toen kwamen ze elkaar tegen en toen werden ze vrienden.
Zo gaan de dingen.

Wie op oudere leeftijd een partner heeft die doodgaat, moet alleen verder leven.
Maar wie na een tijdje alleen verder leven weer verkering krijgt, moet oppassen.
Je zit zo in zittingszaal 14.

Ko en Jet gingen samenwonen, maar na twee jaar bleek hun verkering niet je van het.
Jet bleef wonen, Ko pakte zijn vishengels en vertrok.
Zomers verbleef hij op campings in Nederland, in de winter toerde hij door het buitenland.
Met zijn pensioentje, auto en caravan.
Met Jet bleef hij bevriend en Jet ook met hem.

Misschien horen mannen als Ko achter de geraniums, hij is per slot van rekening ook al 76.
Dan moet je stinkende sigaren roken, kleinkinderen optillen, biljarten en zeuren over vroeger, en niet als een halve zwerver rondreizen.
De Sociale Verzekeringsbank vertrouwde het dan ook voor geen meter.
En begon een onderzoek.

Ze denken dat Ko en Jet gewoon samenwonen, dat Jet helemaal niet zo een brave dame is zoals ze er wel uitziet en dat Ko niks geen caravanman is met een vaste plek ergens in Duitsland.

Sociale rechercheurs gaan speurneuzen.
Ze neuzen bij het waterbedrijf en zien dat mevrouw Jet in dr uppie wel heel veel water verbruikt.
Wel voor twee.
Ze neuzen bij de bank die kennelijk mag doen alsof privacy ketelkoek is; de bank verstrekt overzichten met daarop het pingedrag van Ko en Jet.
En ja, ze sluipen ook achter Ko aan.
En wie zien ze dan – zie je wel – op de camping in Duitsland?
Het lijkt wel Jet.

Op de camping worden ook mensen ondervraagd.
Zo worden aan campinggasten pasfoto’s van Ko en Jet getoond met de vraag of die twee een stel zijn.
Oh, had iemand gezegd, das zijn die twee van de eerste plek achter het toiletgebouw.

En natuurlijk worden thuis ook de buren ondervraagd.
Zo weten de rechercheurs dat het is voorgekomen dat Jet en Ko samen op visite gingen.
En dat Jet wel eens gebruik maakt van de auto van Ko.
Dat Ko de tuin wel eens deed.
Dat Ko de twee hondjes van Jet een keer had uitgelaten.

Kortom.

Als Ko’s knie kapot gaat en er een nieuwe moet komen, is het gedaan met het rondreizen met de caravan.
Hij mag herstellen bij Jet.
Dat duurt een maand of twee, drie.
Jet zegt tegen de rechters dat ze steeds alles heeft doorgegeven aan de Sociale Verzekeringsbank.
En ook dat ze naar de notaris zijn gegaan.
Dat de notaris had geadviseerd een kostgangercontract op te laten stellen.
Kon hij wel doen.

Zo gaat Ko aan Jet 250 euro per maand betalen.
Jet zegt dat ze ook dat allemaal heeft doorgegeven.
Rechters: ‘Oh ja? Ook aan de belastingdienst?’
Jet: ‘Ik heb geïnformeerd. Dat hoefde niet.’
Rechters: ‘Wast u zijn kleren?’
Jet: ‘Nee.’

Later is er een probleem.
Kostganger Ko heeft wel een zelfstandig leven, maar ontbeert een eigen opgang.
Hebbes.

De officier van justitie is onverbiddelijk: fraude.
Ko en Jet hebben Nederland belazerd en benadeeld.
Zij, sinds 1997 en tot 2007, voor 10.000 euro.
Hij, zelfde periode, voor een dikke 70.000 euro.

Jet moet nu 369 euro per maand terugbetalen
Ko ook, maar hij weet zo uit zn blote kop niet hoeveel.

De officier van justitie zegt dat hij volgens de richtlijnen gevangenisstraf moet eisen.
Acht maanden.
Maar dat hij dat niet doet, omdat deze zaak al drie jaar op de plank ligt te wachten op berechting.
Hij eist daarom tegen Ko en Jet werkstraffen van 240 uur, de helft daarvan voorwaardelijk.

De advocaat zegt tegen de rechters dat de vermoedens van buurtbewoners en campinggasten vermoedens zijn.
Dus geen bewijzen.
En dat de Sociale Verzekeringsbank in al die jaren een paar keer een regulier onderzoek had uitgevoerd en nooit onregelmatigheden had vastgesteld.
Dat ze ook bij de gemeente hadden gezegd dat Ko een zwervend bestaan leidde.
Dat de rechercheurs van alles hadden gedaan, maar nooit onderzoek hadden ingesteld in de woning waar ze hun misdaad zouden hebben gepleegd.
Waarom eigenlijk niet?
En dat van opzet geen sprake is, dat Ko en Jet nooit het idee hebben gehad dat wat ze deden, niet kon.
Omdat er nooit aanleiding is geweest om dat te denken.

Jet zegt aan het slot van de strafzitting dat deze zaak haar jaren heeft gekost, dat het verschrikkelijk is.
Ko zegt dat hij veel heeft meegemaakt in zijn leven en dat hij het vreselijk vindt dat hij, 76 jaar, nu in de rechtbank zit.
Hij houdt het niet droog.

Nu heb ik dit verhaal zo geschreven dat het net lijkt alsof Ko en Jet onschuldig zijn.
Misschien is dat niet zo.
Misschien zijn die twee wel heel sluwe mensen die voor eigen gewin een extraatje uit de grote pot graaiden en dondersgoed wisten dat wat ze deden en voorwendden eigenlijk niet kon.

Het oordeel is aan de rechters van wie ik de indruk kreeg dat ze niet onbevangen waren tijdens de zitting.
En dat vond ik wel opmerkelijk.
Bij andere criminelen zijn rechters (bijna) nooit zo.

Rob Zijlstra

 

 

UPDATE – 8 februari 2010
Het zat er aan te komen. Ko en Jet zijn veroordeeld conform de eis van de officier van justitie: beide een werkstraf van 240 uur waarvan de helft voorwaardelijk.

UPDATE – 29 maart 2011 – uitspraak hoger beroep
Het gerechtshof in Leeuwarden heeft beiden vrijgesproken. De inhoud van het dossier levert niet de overtuiging op dat Ko en Jet hebben gefraudeerd, oordelen de raadsheren.

 

 

.