Er zijn verdachten in de rechtszaal die vertellen dat ze foute vrienden hebben.
Het hebben van foute vrienden kan onder bepaalde omstandigheden – de omstandigheid van een rechtszaak bijvoorbeeld – hartstikke handig zijn.
Je kunt ze de schuld geven.

Rechters: ‘Vertel eens, hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Verdachte: ‘Foute vrienden.’

Mathilde (21) had een foute vriend op wie ze smoorverliefd was.
Ze werkte in Siddeburen, als stagiaire in een wooncentrum voor mensen met een verstandelijke beperking.
Vechtend tegen tranen zegt ze tegen de rechters dat ze oogkleppen op had.
Rechters: ‘Of een bord voor de kop.’

Mathilde knikt.
Mag ook.
Haar vriend had geldproblemen en dat vond ze zo zielig.
En dus vertelde ze waar in het wooncentrum het geld lag.
Ze regelde ook een plattegrond en de sleutel van de voordeur.
Zo raakten de veertien bewoners in oktober vorig jaar 2000 euro kwijt.

Albert (29) – de foute vriend van Mathilde – had donderdag ook terecht moeten staan. Kort voor de zitting besloot hij de gang naar zittingszaal 14 niet te maken, maar in de gevangenis te blijven.
Zijn advocaat snapte daar ook niks van.
Maar de officier van justitie had een donkerbruin vermoeden: Albert is doodbenauwd voor zijn vriend Tony.

Tony (34), die wel in de verdachtenbank zat, is dus de foute vriend van Albert.

Justitie denkt dat Tony en Albert samen vijf overvallen hebben gepleegd en hebben ingebroken in een garagebedrijf in Farmsum waar een kluis met 1000 euro, een laptop en een VW Polo werden buitgemaakt.
Tony, keurig getrouwd en vader van vijf jonge kinderen, ziet het anders.
Hij zegt dat Albert uit de nek lult.
Om zijn eigen straatje schoon te vegen, want zo zijn foute vrienden ook wel weer.
De echte boef in dit verhaal, zegt Tony, moet Johannes heten.

Johannes moet net als Albert later terechtstaan, bij de kinderrechter omdat Johannes nog maar 16 jaar is.
Aan de politie vertelde Johannes dat hij door zijn vrienden Albert en Tony werd gedwongen overvallen te plegen.
Deed hij dat niet, dan zouden ze hem tot moes slaan of dood.
Dus reden ze naar het Texaco-tankstation in Appingedam, duwden hem daar een mes in de linkerhand en dan moest Johannes de shop in.
En zo zou het, op dezelfde dag in november, ook zijn gegaan bij de benzinepomp van Brons Totaal in Veendam.

Tony zegt dat hij ‘helaas’ betrokken is geweest bij deze twee overvallen.
Als chauffeur.
Dat hij Johannes heeft gedwongen, is lariekoek.
Johannes, zegt Tony, heeft echt geen aansporing nodig.

Twee dagen na Texaco en Brons rijden Tony, Johannes en Albert naar Deventer.
Albert had verklaard dat ze een bouwmarkt wilden overvallen.
Dat deden ze niet. Te veel mensen.
Het oog was vervolgens eerst op een filiaal van Primera en daarna op een vestiging van Schlecker gevallen.
Beide zaken werden binnen een half uur overvallen.

Albert had gezegd dat het moest van Tony en dat Johannes het had gedaan nadat die eerst door Tony hard was geslagen, zo hard dat Johannes had moeten huilen.
De buit: 170 euro bij Primera en een tientje bij de Schlecker.
De twee overvallen medewerksters – een van hen werd aan de haren naar de kassa gesleept – zijn nog altijd van slag.
Een is na 17 jaar gestopt met werken, de ander durft het huis nauwelijks nog uit.

Tony ontkent.
Hij zegt dat hij met heel andere dingen daar in Deventer bezig was.
Een wietplantage overvallen en leegroven, zoiets.
Wat Albert en Johannes die dag in Deventer hadden gedaan, hij zou het niet weten.

Ruim twee maanden eerder, in augustus, werd in de Waterstraat in Delfzijl een man in zijn woning beroofd van honderd gram wiet.
De man, een taxichauffeur, had Albert herkend omdat die net iets te laat de bivakmuts over het hoofd trok.
De tweede overvaller, zegt de beroofde man, was een Molukker met een bomberjack aan en een zonnebril van Prada op.

Met die informatie vraagt de politie aan justitie of ze Albert mogen arresteren.
Mag.
Maar de politie heeft het zo druk dat het aanhoudingsbevel verloopt.
Pas na de overvallen op de Texaco en Brons en de twee in Deventer komt Albert opnieuw in beeld en wordt hij, in december, met een nieuw arrestatiebevel alsnog opgepakt.
Een week later zijn Tony en Johannes aan de beurt.

Tony zegt dat het een feit van algemene bekendheid is dat Molukkers bomberjacks dragen en dat de zonnebril onder Molukkers een blijvend modeverschijnsel is.
Anders gezegd: hij heeft niemand in een woning beroofd.

De officier van justitie zegt dat Tony eerder is veroordeeld wegens overvallen.
Toen kreeg hij vier jaar celstraf.
Ditmaal luidt de eis vijf jaar.

Foute Albert werd in 2007 tot twee jaar cel veroordeeld in verband met een steekpartij in een café in Appingedam. Johannes is met zijn 16 jaren hard bezig een foute vriend te worden.

En Mathilde?
Ze snottert dat ze niet alleen haar stagebaantje is kwijtgeraakt, maar ook haar opleiding heeft moeten beëindigen.
Baalt ze van.
Maar ze is hard bezig haar leven weer op de rails te krijgen.

De rechters: ‘En? Vlot dat een beetje?’
Mathilde, opgelucht hoorde ze een werkstraf van 180 uur eisen, zegt: ‘Ja. Ik heb heel wat mensen van mijn lijstje geschrapt. Met hen ga ik nu niet meer om.’

Rob Zijlstra

.

UPDATE – 1 april 2010 – uitspraken
Tony is conform de eis veroordeeld tot 5 jaar celstraf. In totaal moet hij aan zijn slachtoffers bijna 18.000 euro betalen. Met justitie ziet de rechtbank hem als de initiator. Mathilde kreeg de geeiste 180 uren werkstraf als medeplichtige aan diefstal.

UPDATE – 29 april – vervolg
Albert stond vandaag terecht. Hij ontkent veel en bekent een beetje. Justitie eiste vier jaar celstraf waarvan een jaar voorwaardelijk. De uitspraak is op 10 mei.

UPDATE – 12 mei – uitspraak
Albert is veroordeeld voor zijn aandeel tot 48 maanden celstraf waarvan 14 voorwaardelijk.