foto: corne sparidaens / dvhn
In de cel tikt de tijd niet
Neen.
Johnny gaat in dit verhaal dus even niet vertellen dat ‘ie het wel heeft gedaan.
Hij zegt: ‘Iedereen mag zijn mening hebben. Ik blijf erbij dat ik onschuldig ben. Ik heb mijn straf gehad. Nu is het klaar.’
Tussen augustus en december 2007 waren er 22 branden, brandjes en pogingen tot brandstichting in schuurtjes en leegstaande panden in ’t Zandt en omgeving.
Er volgde qua omvang een ongekend politieonderzoek, waarbij ook de hulp werd ingeroepen van het leger. Een week nadat Johnny 19 jaar was geworden, werd hij op 18 december 2007 in de draaideur van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) klemgezet, omvergeduwd en door een arrestatieteam in de boeien geslagen.
We hebben hem, jubelde de politie.
Bijna een jaar later, op 1 december 2008, werd Johnny B. veroordeeld.
Niet tot vijf jaar zoals justitie had geëist, maar tot twee jaar celstraf waarvan negen maanden voorwaardelijk.
De rechters achten slechts één brandstichting en twee pogingen daartoe en het versturen van dreigbrieven bewezen.
Van de andere zaken werd hij vrijgesproken.
Op het moment van de uitspraak was Johnny al op vrije voeten.
Op 5 oktober vorig jaar moest hij zich bij de gevangenispoort in Veenhuizen melden voor het uitzitten van de dan nog resterende 177 dagen.
Dat was een tegenvaller.
Hij had gratie gevraagd, gevraagd of het restant mocht worden omgezet in huisarrest.
Dat mocht niet.
Vorige week kwam definitief een einde aan zijn detentie.
Hij zegt dat het goed met hem gaat, dat hij aan het werk is.
En ja, zeker weten is hij blij dat hij eindelijk een punt kan zetten achter een ‘best wel’ roerige tijd.
Kan hij het zich voorstellen dat er mensen zijn die hem niet geloven, die hem zullen blijven zien als de brandstichter van ’t Zandt?
Ja, dat kan hij.
Nuchter: ‘Het zal altijd aan mij kleven. Ik heb geen keus. Ik zal het er mee moeten doen.’
Wat heeft het met hem gedaan, die branden, het politieonderzoek met het leger erbij, de onrust, zijn aanhouding, de verhoren, de media-aandacht, de detentie?
Johnny zegt: ‘Ik weet nu hoe kostbaar vrijheid is. En hoe je vrijheid kunt missen, als je het niet hebt.’
’t Zandt was zijn dorp.
Voor de branden was hij van plan om er altijd te blijven wonen.
Eerst iets huren en dan een huis kopen, dat was het idee.
‘Ik was er altijd bezig. In de tuin, met groenten, met bomen en planten. Of met de schapen van mijn vader.’
Hij zat op de Groene School in Winsum waar hij de eerste beginselen van het hoveniersvak leerde.
In 2007 ging hij naar het AOC Terra in Groningen voor de vervolgopleiding tot zelfstandig hovenier. De arrestatie op 18 december van dat jaar betekende het einde van zijn opleiding.
Om geld te verdienen, bracht Johnny in ’t Zandt reclamefolders rond.
En de krant.
Ook haalde hij oud ijzer op.
Met het verdiende geld kon hij zodra hij 18 jaar was rijlessen volgen en in het voorjaar van 2007 kocht hij een auto.
‘Ik was een van de eersten in mijn vriendengroep met een eigen auto.’
Zijn vrienden waren de vrienden van de lagere school.
Met hen hing hij rond in het dorp en op zaterdagavond in discotheek 538 in Uithuizen. Daar leerde hij ook zijn huidige vriendin kennen.
De liefste jongens van het dorp?
‘Nee, dat niet. We hadden een keer onenigheid met een vrouw in het dorp. Gooiden we met eieren. Tijdens oud en nieuw is dat toen een keertje uit de hand gelopen. Met een man of dertig staken we een oud bankstel op straat, maar voor haar huis, in de brand. Met z’n vieren moesten we naar de kinderrechter. Ik heb toen een taakstraf gekregen van 70 uur. De anderen kregen een waarschuwing. Moest ik van maandag tot en met zaterdag een terrein van de gemeente Delfzijl opruimen.’
Begin augustus 2007.
Zomervakantie.
Johnny gaat met zijn vriendin er een paar dagen tussenuit.
Ze gaan naar een vakantiehuisje van Center Parks.
Hij zegt: ‘Mijn leven liep op rolletjes. Ik had alles wat ik wilde.’
Op 14 augustus 2007 is de eerste brand, in de oude, leegstaande aalmoezenierswoning midden in het dorp. In ’t Zandt werd gezegd: dat heeft de jeugd gedaan. Want de jeugd hangt daar altijd rond. Drie maanden later staat de teller op vijftien branden, heeft de politie er inmiddels een tijdelijke post ingericht en speuren tientallen rechercheurs met hulp van het leger naar sporen.
Het dorp hangt dan al vol met camera’s en detectoren.
Zelfs in de kerk.
Johnny: ‘Er gingen natuurlijk wel geruchten door het dorp. Wij waren vaak aan het donderjagen en kregen vaker de schuld van dingen die gebeurden. Ik ben toen ook verhoord, niet als verdachte, maar als inwoner van het dorp. Een keer moest ik aan het bureau komen. Raar was toen dat ik mijn auto achter het gebouw moest parkeren, terwijl er aan de voorkant ruimte genoeg was. Achteraf werd het me duidelijk: ze hebben toen een peilzender onder mijn auto aangebracht. Dat was op 16 november.’
Op 11 december vierde hij zijn 19de verjaardag met vrienden en een feestje thuis.
Wat hij toen niet wist, maar later in het dossier las, was dat de politie via de ventilatieroosters richtmicrofoons had geplaatst.
De gesprekken op het feestje werden afgeluisterd.
Een week later werd hij aangehouden.
De politie had willen wachten, die wilde de brandstichter op heterdaad betrappen.
Maar de druk was hoog en justitie zette de aanhouding door.
Ze wisten dat Johnny op 18 december een bezoek zou brengen aan een familielid van zijn vriendin die in het ziekenhuis lag.
Johnny: ‘We hebben toen nog grapjes gemaakt. Dat je in de gevangenis brood met spinnen te eten krijgt. We liepen naar de uitgang. Ik stapte als eerst in die draaideur. Zeven, acht mannen kwamen direct achter me aan. Ik kreeg een drukker en viel. Toen zaten ze boven op me en had ik handboeien om. Pas toen had ik door dat het de politie was. Ik werd naar het politiebureau aan de Rademarkt gebracht en ’s avond laat brachten ze me naar Delfzijl. Met drie auto’s en vol gas. Ik zat in de middelste.’
‘Ik dacht steeds, ik ga zo naar huis. Maar na Delfzijl brachten ze me naar de gevangenis in Ter Apel. De gevangenis kende ik alleen van de televisie. Nu zat ik er zelf. Medegedetineerden vroegen of ik nieuw en waar ik vandaan kwam. Ik zei, ik ben Johnny, uit ’t Zandt. Oh, zeiden ze, je bent steeds op de tv. Ik heb daar zelf weinig van meegekregen. Ik zat in beperking, 23 uur per dag op cel. Medegedetineerden regelden af en toe wat drinken. Soms schoven ze een krant onder de deur door. De bewaarders waren aardig. Van hen kreeg ik wel eens drop.’
‘Als je 23 uur per dag op cel zit, dan tikt de tijd niet door. Je kunt niks, andere mensen bepalen. Ik voelde mij machteloos. Op gegeven moment kun je ook niet meer huilen. Na veertien dagen mocht ik eindelijk, in het bijzijn van de politie, mijn ouders zien. We mochten niet over de zaak praten. Dat was natuurlijk hartstikke moeilijk. Van mijn moeder kreeg ik stiekem een klein knuffelbeertje. Ik had kleine briefjes geschreven. Daar had ik ‘ik hou van jullie’ op geschreven.’
‘Ineens werd ik weggevoerd, zo de verhoorkamer weer in. Ik was toen op m’n zwakst. Ze zeiden dat het niet erg zou zijn dat ik op mijn verklaringen terug zou komen. Dat ik naar huis mocht als ik zou bekennen. Ze probeerden me te breken, maar ik bleef zeggen: ik heb het niet gedaan. Ze zeiden ook, zeg het maar, we weten alles. Ze zeiden dat ze ervoor zouden zorgen dat mijn vriendin bij me weg zou gaan. Tegen mijn ouders hadden ze op de avond van mijn aanhouding gezegd, dat ze me op heterdaad hadden betrapt. Wat niet zo was.’
Op 13 februari, bijna twee maanden na de aanhouding, werden de beperkingen opgeheven.
‘Ik mocht bellen en voor het eerst televisie kijken. Ik heb toen de hele nacht gekeken. Ik kreeg toen ook de kaartjes en brieven van vrienden, van mensen uit ’t Zandt, van wildvreemden uit het hele land. Steunbetuigingen die ze twee maanden hadden achtergehouden. Ook mijn ouders kregen kaartjes en bloemen. Het dorp heeft mijn ouders nooit laten vallen, ze hebben hen nooit afgerekend op de verdenkingen tegen mij. Dat is voor ons zo ongelooflijk belangrijk geweest.’
Politiemensen, gespecialiseerd in het verhoren van ontkennende verdachten, ondervroegen hem. Uren achtereen, in totaal zo’n zestig keer.
En Johnny bleef zeggen: ik heb het niet gedaan.
Uiteindelijk waren ook de rechters niet overtuigd.
Als jij het niet hebt gedaan, heeft iemand anders het gedaan.
Hij zegt: ‘Er is een categorie mensen die zegt dat ik er meer van weet. Als ik buitenstaander was, zou ik ook mijn bedenkingen hebben. Echt waar. Maar hoe moet ik mijn onschuld bewijzen? Ik ken het dossier uit mijn hoofd. Vast staat dat er een aantal branden is die ik domweg niet gesticht kan hebben. Dat weet de politie ook. En er zijn sporen die wijzen naar anderen. Ik was tijdens het onderzoek niet de enige verdachte. Er waren meer mensen in beeld. Er is ook DNA aangetroffen dat niet van mij is.’
Johnny heeft zijn leven weer opgepakt. Hij heeft een huisje en gaat binnenkort officieel samenwonen met zijn vriendin. Ze hebben nu vijf jaar verkering. Hij heeft werk als hovenier, bij zijn oude werkgever.
Eigenlijk heeft Johnny net als voor de branden zijn leven weer goed op orde.
Als mensen hem vragen waar hij vandaan komt, zegt hij nooit: ik kom uit ’t Zandt.
Maar als mensen hem op de man af vragen of hij Johnny is, de Johnny B. uit ’t Zandt, dan zegt hij ja.
Dan zegt hij: ‘Ja, dat ben ik. Maar ik heb het niet gedaan.’
Rob Zijlstra
.
[dit interview is ook gepubliceerd in Dagblad van het Noorden van zaterdag 3 april]
zittingszaal 14 | 2004 - 2022 
Pingback: zaterdag – zondag 3, 4 april « OVER CRIMINALITEIT
Pingback: Johnny B. (slot) « rechtbankverslaggever groningen
ik vond het een goed verhaal
Beste Rob,
Ik heb het verhaal heel aandachtig gelezen. Ik kan je alleen complimenteren met dit verhaal,.. het is journalistieke vakmanschap. De vragen die ik zou hebben willen stellen, of mijn gedachten over deze zaak,… worden precies door jou verwoord. Ik denk dat meerdere lezers die zelfde gedachten of vragen hebben.
Ik weet,.. als eenmaal zo’n opgetuigd politie team aan het werk gaat,… werkelijk alles is ingezet,.. er zijn vergaande opsporingsmethodieken maar ook verhoor technieken gebruikt,…. dan moet je werkelijk van verdomt goede huizen komen,.. als je wil volhouden,… dit indien je schuldig bent, dader kennis draagt,… om je onschuld vol te houden.
Deze technieken worden echt op de aller zwaarste criminelen toegepast. Zelfs die categorie ontkennende verdachten,… als ze schuldig zijn,… slaan indien ze iets te verbergen hebben door. De waarheid komt dan altijd boven! Mijn overtuiging is gesterkt, mijn twijfels weggenomen door dit interview.
Johnny B,.. is werkelijk onschuldig.
hoi ook ik moet mij bij (allex) aansluiten.
er zijn maar weining zaken bekend wie de daders echt hun mond hebben gehouden indien ze schuldig zijn.
ik snap niet nadat ik dit verhaal heb gehoord en alle eerdere nieuws over deze zaak dat de politie niet meer aanhoudingen doen .
dat is namelijk goed voor johnny zijn verhaal kan dan mogelijk bevestigd worden en ook de gedupeerden krijgen mogelijk hun schade vergoed.
waarom gebuurd zoiets niet of kan dit aan de politie/justitie gevraagd worden ik hoop dat dit gebuurd dan komt er mechien duidelijkheid
zou je dit kunnen uitzoeken?
mee eens
[tekst interview volgt] en wanneer komt de tekst hier online rob?
Dan kunnen wij het vanuit het buitenland ook een beetje beter volgen
@malaga
Ik heb het interview op maandag 5 april om 1215 uur online gezet.
rob z
Ook nu heeft hij weer niet alles verteld(lees onwaarheden). Hopelijk komt het dossier ooit ter inzage…..
Zoals altijd weer een goed verhaal. Onderhoudend.
Het is geen interview.
Men wordt niet veel wijzer dan dat men zijn vakantie beter bij de Centerparcs kan boeken dan bij de Grittenborg in Hoogeveen. Voor diegenen die nog mochten twijfelen.
Journalistiek is het eierdoppen zonder eieren. Twee handen op een kaal hoofd.
Waar blijven de vragen. Onschuldig en geen beroep?
Oh ja, hij heeft nu een beroep inmiddels. Punt voor jouw Rob.
Veroordeeld met een tig aan bewijzen, DNA-materiaal gevonden etc. Wilt u het nog een keer zeggen: ik heb het niet gedaan? Een klok kun je ook wel vragen eens de andere kant op te draaien, maar ook dat geval wil van geen ophouden weten en tikt door zoals het is opgelegd.
In’t ziekenhuis gaat iedereen grapjes maken over de gevangenis. Dat is nu eenmaal zo. Daar ontkom je niet aan.
Oh ja, was ik vergeten te vermelden. Dat ik de foto een hele mooie foto vind.
Hoop alleen wel, dat nu niet iedereen gaat denken dat de werkelijke dader een jong fris katje is.
@rob, had het gezien en gelezen, was nieuwsgierig naar dit artikel maar denk niet dat ik de juiste persoon ben om een mening te geven over het gebeurde,
Denk dat het simpel is, veroordeelt voor wat bewezen is, andere gedeelte vrijspraak, straf uitgezeten, dus johnny succes verder, het rechtssysteem werkt zo en wat wij daar persoonlijk van denken, dat is meestal zonder veel kennis van zaken, dus niet interesant.
Rob kijk uit naar je volgende bijdrage,
@rob, toch 1 opmerking, hij was ontkennende verdachte, en tot op de dag van vandaag begrijp ik dat hij elke betrokkenheid bij de branden ontkent.
Toch is hij voor een gedeelte veroordeeld, wat ik dan niet begrijp is dat hij geen hoger beroep heeft aangetekent, daar spreekt hij zich mee tegen denk ik.
Komt op mij over, wel 1 brandstichting en 2 pogingen, wel daar kom ik goed mee weg, mooi laten zo.
Als ik in zijn schoenen zou staan, en ik zag me echt onschuldig, dan zou ik dat nooit accepteren en eventueel doorgaan tot aan de hoge raad om mijn onschuld te bewijzen.
Vanuit Malaga en het volgen via internet dit hele verhaal, is dit toch iets wat vreemd op me overkomt, en hoewel geen bewijs, wat toch iemand aan het denken kan zetten, of mis ik iets??????
@Malaga
Ten aanzien van het afzien van hoger beroep: Johnny B. heeft inderdaad gedacht: mooi laten zo. Dat was een bewuste keuze, zo heeft hij mij verteld. De behoefte aan rust voor hem en zijn familie woog zwaarder dan een nieuwe rechtsgang. De andere vraag is natuurlijk waarom het openbaar ministerie heeft besloten tot ‘mooi zo laten’. Dit terwijl de opgelegde straf dan wel het summiere deel dat werd bewezen door de rechtbank door justitie als zeer teleurstellend werd genoemd.
@Jacob
Blij dat je weer heerlijk kritisch en onnavolgbaar bent. Je laatste reacties getuigden van enige helderheid en wel zo dat ik ging twijfelen of dit wel de ware Jacob ware, zoals je ook kunt twijfelen als je een kikker ziet: dat je dan denkt, jemig, zou dat nou dezelfde kikker zijn als die van gisteren? 😉
rob z.
@rob, ok, begrijp wat je wilt zeggen dat ik hetzelfde kan zeggen m.b.t. tot het O.M. maar denk toch dat het een gemiste kans is om je naam te zuiveren hoewel ik me kan voorstellen dat als je zo in de picture staat met zoveel publiciteit dat je blij bent dat je het af kunt sluiten mischien dan met een slecht resultaat voor je zelf, maar acceptabel voor jezelf.
Blijf je volgen hier vanuit het zuiden
Beste Rob,
In je verhaal benadruk jij dat de jonge vasthoudend is geweest in zijn onschuld. Ook gelet op de strafzaak waar ik dacht er is geen onomstotelijk bewijs,.. sluit dat aan bij zijn onschuld. Justitie beweerden dingen die de rechters gelijk onderuit konden halen.
In je interview,.. stip jij summiere dingen aan. Aanhouding, isoleren, politionele,.. forensische,… technische methodieken die zijn toegepast,….. maar ook dat de jonge een geweten heeft,… blij kan zijn met een dropje van een bewaarder,… beertje,…. genegenheid,… hoe deze spaarde voor zijn eerste auto,… dacht aan zijn toekomst.
Nu na zijn detentie de kracht heeft zaken af te sluiten,…. diens leven op te pakken. bewondering van mijn kant
Het niet in hoger beroep gaan begrijp ik zeer goed,.. ” ergste had hij al gehad ‘ ,… resterende detentie zou in een relatief open,.. licht regiem kunnen worden ondergaan,…., tegen een slepende lange juridische procedure van vele jaren, dus veel publiciteit,… lange verstoring van je leven.
Dat de jonge aan het werk is gegaan, zijn leven weer kon oppakken,… compliment aan zijn werkgever,.. zichzelf kon herwinnen met zijn vriendin fijn. Het is een jongen met een geweten,….. geen crimineel!
Nogmaals mijn compliment. We kunnen het zeker afzetten hoe vaak justitie,.. politie de plank volledig mis hebben geslagen. Oogkleppen,…. mensen soms vele jaren onschuldig hebben vastgezeten,…. waar je toch mocht verwachten in die onderzoeken waar het goed fout ging,… dat justitie politie zeer zorgvuldig de zaak zouden hebben onderzocht. Wat dus niet zo was. We weten het niet zeker,… maar ongeveer zitten er in Nederland binnen de gedetineerden populatie naar schatting 200 mensen onschuldig vast.
Daarbij zou ik ook willen wijzen op de Groninger politionele onderzoeken waar het fout ging. Bijvoorbeeld met 100 stelligheid een verkeerde verdachte uit Leek aanmerkte als dader in een moor onderzoek.
Ik wens de Johnny voor de toekomst heel veel geluk. Ik heb bewondering voor hem dat hij zijn leventje weer heeft kunnen oppakken.
Ja, Johnny: Sterkte met alles,
maak iets van je leven.
Het is weer rustig in ‘T Zandt ..
dat is het belangrijkst,
voor alle onschuldige mensen.
De dader heeft niks meer gedaan ..
is waarschijnlijk uit zichzelf tot inkeer gekomen
toen er iemand opgepakt is ..
De wonderen zijn de wereld blijkbaar nog niet uit.
Het klinkt sarcastisch, natuurlijk ..
maar het is, en blijft, een maffe situatie ..
Aan de andere kant: Lucia de B ?? …
Zij blijkt ook onschuldig te zijn !
En ?
Wie kan dat ooit weer goed maken ?
Update: Vandaag 13 december 2011 is Johny weer opgepakt. Sinds hij vrij is brandt er weer van alles.
Inmiddels al weer een tijd geleden dat de zitting van Johhny B. plaatsvond. Het was een spektakelstuk om bij te zijn, en na de zitting zei alles in mijn (rechts)gevoel dat daar vandaag de dader van de branden had gestaan.
Kan me moeilijk de details herinneren, maar alle omstandigheden wezen destijds op Johnny B., maar bewijs was telkens net niet voldoende, behalve dan bij de branden waar die wel voor veroordeeld is. Uiteraard mag de rechter dan niet op zijn gevoel afgaan en zeggen dat de andere branden dan ook wel van zijn hand afkomstig zullen zijn.
Ook waren er als ik mij het goed herinner, ietwat lullige discussies over hoe groot de kans was dat de DNA-sporen die gevonden waren misschien van iemand anders zouden zijn, waarbij het om procentgetallen ging tot in de miljoenen.
Al met al was de uitkomst voor mij als toeschouwer wat onbevredigend. Wat mij betreft hadden de rechters hun werk uitstekend gedaan, ook ter zitting, maar schortte het aan de bewijsgaring van het OM.
Dat dhr. B. onlangs weer opgepakt is in verband met een serie branden in zijn dorp, bevestigt voor mij nogmaals de gevoelens die ik al had over zijn schuld.
Uiteraard is het wachten op een evt. veroordeling, maar mijn gevoel zegt me dat hij ditmaal niet (zo) ongestraft met zijn daden zal wegkomen.
Het is hopen dat het OM dit keer een betere zaak zal opbouwen met overtuigend bewijs!
Pingback: Johnny B. & Co. | ZITTINGSZAAL 14