Er is een boer en die boer die heeft een koe.
De koe is ziek.
Een zieke koe levert niets op.
Een zieke koe kost geld, want er moeten medicijnen in.
En als het een beetje tegen zit gaat de koe alsnog dood en dan moet het beest worden afgevoerd.
Kost weer geld.

Er is een veehandelaar in het oosten van Groningen.
Hij koopt zieke koeien op van boeren.
Die verkopen graag aan hem, want zo zetten ze een nadeel om in een voordeel.
De veehandelaar heeft een vrachtauto en adverteert dat hij diervriendelijk is.
Maar wat moet een koopman met zieke koeien?

Er is een dierenarts in het westen van Groningen.
Hij zit al 27 jaar in het vak en heeft het welzijn van dieren hoog in het vaandel staan.
Zo hoog, dat hij een standbeeld zou moeten krijgen.
Dit had de veehandelaar tegen de Algemene Inspectie Dienst (AID) gezegd.
In de rechtszaal herhaalt hij dat.

Maar de officier van justitie in fraudezaken denkt daar anders over.
Volgens hem is de dierenarts een spin in het web van list en bedrog en verdient de arts geen hommage maar een werkstraf (240 uur), een voorwaardelijke gevangenisstraf (4 maanden) en een boete (5.000 euro).

Het ging zo.

Nadat de veehandelaar her en der zieke koeien had opgehaald, reed hij naar de dierenarts.
Die liep eens om de auto heen, keek de koeien in de ogen en vulde vervolgens formulieren in.
Met die formulieren en het vee reed de handelaar naar een slachterij in Stadskanaal.

En hierin schuilt de misdaad.

Want volgens de formulieren waren de koeien ineens niet meer ziek, maar gemankeerd. De dieren hadden nu op papier gebroken poten of gescheurde tongen.
Een zieke koe mag niet naar de slachterij.
Dit is om te voorkomen dat er vlees van zieke koeien in de voedselketen van de mens terechtkomt.
De regels die hier voor gelden zijn streng en Europees.

Maar in een koe die een ongeluk krijgt en poten breekt, schuilt geen gevaar voor de volksgezondheid.
Met een gebroken poot kan het vlees immers tiptop in orde zijn.
De regelgeving voorziet in koeien die ongelukken krijgen.
Dan moet er een dierenarts komen die de breuken vaststelt.
Hij kan in dat geval een noodslachtverordening afgeven.
Het gemankeerde beest moet dan op het erf worden geeuthanaseerd en kan dan dood maar gezond naar de slachterij.

En zo ging het: zieke koeien belandden met verzonnen botbreuken op de slachtbank.

Volgens de formulieren van de dierenarts waren de dieren bij aankomst dood – zoals het volgens de regels moet – maar in het echt, in de vrachtwagen van de veehouder, loeiden ze er nog lustig op los.
In het echt werden de dieren pas gedood op de slachtbank.
Met al dat bloed – veertig liter per koe – was dat praktischer.

Kortom, dit hele verhaal leverde de boer wat op, het bracht de koopman wat extra handel en de slachterij vlees.
Om heel veel geld ging het overigens niet.
Tientjeswerk per keer, al dan niet contant en zwart de broekzak in en uit.
De inspecteurs van de AID ontdekten een kleine veertig gevallen van list en bedrog in het noorden.
Het speelde zich allemaal af in 2008.

De officier van justitie eiste donderdag tegen de directeur van de slachterij een werkstraf van 180 uur, drie voorwaardelijke maanden cel en 1000 euro boete.
Zijn bedrijf moet 5.000 euro boete betalen.
De directeur zegt, als hij de eisen hoort, sprakeloos te zijn.
Hij zegt dat de regels onduidelijk zijn en dat hij mocht vertrouwen op de papieren van de dierenarts.
Maar de officier schudt het hoofd en zegt dat de slachter de loeiende koeien doodde die volgens de formulieren al dood waren.
‘Dat kan niet. Hij speelde het spel dus mee.’

De veehandelaar hoort een werkstraf van 120 uur eisen, twee maanden voorwaardelijke celstraf en een boete van 2500 euro.
Zonder hem – hij die leurde met zieke dieren – kon dit spel niet worden gespeeld.
De handelaar bracht in dat hij geen keus had.
De rechters: ‘Dat is onzin.’

De zwaarste strafeis is dus voor de dierenarts.
De officier van justitie zegt dat een dierenarts een belangrijke schakel in de voedselketen is.
Hij zegt: ‘Als een dierenarts met zijn poortwachterfunctie niet meer is te vertrouwen, wie dan wel? Wat deze arts heeft gedaan, is gezien zijn functie triest en kwalijk. Als onze handelspartners het idee krijgen dat wij rotzooien met ons vlees, hebben we zo een exportverbod.’

De rechters: ‘U bent dierenarts, goed opgeleid. U wist toch wel dat wat u deed, strafbaar is?’
Dierenarts: ‘Ja, maar niet zo ernstig dat ik hier moet zitten.’
Rechters: ‘Doe niet zo naïef.’
Dierenarts: ‘Ik heb kennelijk op lange tenen getrapt.’
Rechters: ‘En dat zegt u met droge ogen?’

De arts zegt dat hij zijn lesje nu wel heeft geleerd. Een grote les. Hij doet geen noodslachtverordeningen meer en vertelt dat hij al weer twee jaar, nog altijd als dierenarts, van onbesproken gedrag is.

De rechters: ‘Waarom deed u het eigenlijk?’
De arts: ‘Dierenwelzijn. Ik wilde voorkomen dat zieke koeien lagen te lijden bij de boeren.’
Een van de rechters: ‘Dierenwelzijn? Kom op. Laten we elkaar in deze zaal niks wijs maken. Mijn boerenjongensverstand zegt, ’t was de portemonnee. Toch?’

De dierenarts mompelt dat hij er nauwelijks een cent aan heeft verdiend.
Rechters: ‘Wat vindt u van de eis? Zo te zien valt het u zwaar.’
Dierenarts, met heel zachte stem: ‘Ja. Het is een heel pakket.’

Rob Zijlstra

.

UPDATE – 1 juli 2010 – uitspraken
De dierenarts heeft misbruik gemaakt van het gezag dat hij als arts voor dieren geniet. Daarbij heeft hij het risico dat fout vlees beschikbaar zou komen voor de consumentenmarkt voor lief genomen. Dit alles door valsheid in geschrifte. Goed voor een taakstraf van 150 uur en 2 maanden voorwaardelijke celstraf. Geen boete, omdat de kwestie al twee jaar oud is.
De veehandelaar mag zijn geld ook houden. Voor hem een taakstraf van 120 uur en eveneens 2 maanden voorwaardelijke celstraf.  Die twee maanden kreeg ook de slachter met daarbij een taakstraf van 100 uur. Zijn bedrijf kreeg een boete opgelegd van 5000 euro, maar dan geheel voorwaardelijk. Dit laatste omdat de slachter en zijn bedrijf weliswaar twee afzonderlijke rechtsidentiteiten zijn, maar in de praktijk is de een de ander.