De officier van justitie zegt dat hij fors aanzet met het verwijt dat hij Bouke maakt.
Poging tot doodslag.
Op zijn partner, zijn drie maanden jonge baby en op zijn zoontje van vier.

Toen de officier van justitie het dossier in handen kreeg en las, had hij als eis een gevangenisstraf in gedachten.
Tijdens de zitting zegt hij: ‘Verdachte had niet de intentie zijn vriendin en zijn kinderen iets aan te doen, er is geen opzet op de dood. Toch ga ik voor een bewezenverklaring van poging tot doodslag die immers vele vormen kent.’

Bouke is 45 jaar.
Sinds zijn achttiende rijdt hij in auto’s, altijd schadevrij.
Op 7 maart brengt hij met het gezin een bezoek aan zijn jarige zus die in Roodeschool woont.
Hij drinkt er vijf glazen wijn.
Het is daarom dat zijn partner, als ze naar huis gaan, terugrijdt.
Zo doen zij dat.

De twee kinderen liggen (zitten) – correct in zitjes en gordeltjes – te slapen op de achterbank, een aangename rit naar huis wordt het niet.
Er zijn irritaties zoals man-vrouw die kunnen hebben.
Zij had wel wat eerder naar huis gewild, hij had op het feestje gerookt waar zij last van had, zij vond dat de muziek in de auto, met een cd’tje van zijn eigen band, veel te hard stond.

Rechters: ‘Het was dus niet echt gezellig in de auto.’
Bouke: ‘Nee.’
Rechters: ‘En toen?’
Bouke: ‘Explosieve impulsiviteit.’
Rechters: ‘U trok aan de handrem.’
Bouke: ‘Ik was niet rationeel, anders had ik het niet gedaan.’

Nadat Bouke aan de handrem had getrokken, gebeurt er een wonder.

Met honderd kilometer per uur raakt de auto in de slip, schiet daar op de Eemshavenweg in Noord-Groningen, eerst naar de linkerweghelft waar een tegenligger zijn laatste seconde denkt te beleven, schiet dan terug naar rechts, ploegt door de berm en komt uiteindelijk tot stilstand, half boven een sloot waar niet veel water in staat.

Het wonder is dat er niemand gewond is.

Wel is de schrik groot, vertonen de achterbanden slijtsporen en komt de politie ter plaatse.
Zij zegt tegen de agenten, trillend op haar benen, dat Bouke ineens had geroepen: ‘Nou is het genoeg!’
En toen dus aan de handrem trok.
Dat het zo was gegaan.
Bouke wordt aangehouden en zit de daaropvolgende twaalf dagen in de cel.

Hij zegt tegen de rechters: ‘Als ik helder was geweest, had ik het niet gedaan.’
Dat hij niet helder was, lag niet alleen aan die vijf wijntjes, want hij drinkt wel vaker wijn.
Het lag aan een combinatie van factoren, denkt hij.
Druk op het werk waar gepresteerd moest worden om meer geld om te zetten en waar een chef rondliep waarmee het niet boterde.
En dan op zaterdag zijn studie in Utrecht.
Zijn muziek in vrije tijd, een pasgeboren baby.
Terwijl hij dacht alles aan te kunnen, had hij veel te veel hooi op de vork.
De druk was te hoog.
Stress.

En dat alles explodeerde impulsief in de auto op die nare dag.
Rechters: ‘Heeft u vaker last van dit soort rare doorbraken?
Bouke: ‘Nou nee, ik kan wel boos worden, maar dan loop ik meestal weg.’

De officier van justitie zegt dat hij kwade opzet niet kan bewijzen, maar wel de lichtere vorm van opzet.
Hij redeneert: ‘Verdachte is een ervaren bestuurder. Het is een feit van algemene bekendheid dat het volstrekt onverwacht trekken aan de handrem, bij een snelheid van 100 kilometer per uur, grote consequenties kan hebben.’

Volgens de officier van justitie is hier sprake van ‘het bewust aanvaarden van de aanmerkelijke kans dat‘ anderen om het leven kunnen komen. De gevolgen hadden enorm kunnen zijn.

Voor de poging tot doodslag eist de officier van justitie bij nader inzien dus geen gevangenisstraf, maar de maximale werkstraf van 240 uur. Om de ernst van het feit te onderstrepen doet hij daar nog eens zes maanden voorwaardelijke gevangenisstraf bij.

Maar daarmee is de rekening nog niet betaald.
De officier van justitie eist ook een onvoorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid voor de periode van een jaar.
Omdat Bouke te veel had gedronken.
Als bijrijder.

De officier: ‘Hij zat dan wel niet achter het stuur, maar door aan de handrem te trekken, beïnvloedde hij wel de snelheid van de auto. Dan ben je juridisch gezien een bestuurder en in dit geval eentje onder invloed van drank.’

De advocaat brengt in dat Bouke sinds het ongeluk in de ziektewet zit en dat de afspraak is dat hij na de rechtszaak stap voor stap waar aan de slag gaat.
Hij begeleidt mensen met een burn-out naar werk.
Dat hij zijn auto nodig heeft voor het werk.
Dat het opleggen van een rijontzegging dus een ramp betekent.
Dat zo’n extra straf niet alleen Bouke raakt, maar heel het gezin.
Dat de partner – als steun aanwezig bij de rechtszaak – de actie van Bouke niet ziet als een daad van agressie of van geweldpleging tegen het gezin.

De officier van justitie haalt niet zijn schouders op, maar zegt dat hij geen aanleiding ziet zijn standpunt te herzien.

Rob Zijlstra

.

UPDATE – 20 augustus 2010 – aanvulling
De officier van justitie verwees tijdens de zitting naar twee uitspraken in eerdere handrem-zaken.

Het gerechtshof in Leeuwarden oordeelde in juli dit jaar dat een verdachte – die als bijrijder aan de handrem trok (bij een snelheid van 120 kilometer per uur) zich niet schuldig heeft gemaakt aan een poging tot doodslag. De handelswijze van verdachte – hoe afkeurenswaardig ook, aldus het hof – wettigt niet de conclusie dat de man de opzet had andere weggebruikers (inclusief de bestuurster) van het leven te beroven. Dit omdat de man, die geen rijbewijs had, niet kon weten dat een auto gaat slippen als je bij hoge snelheid aan de handrem trekt.
De officier van justitie: ‘Ik ben het niet eens met deze uitspraak.’ > LJN: BN2852

In februari 2008 kwam de rechtbank in Den Bosch in een vergelijkbare zaak wel tot een bewezenverklaring van poging tot doodslag. Deze bijrijder zou kort voordat hij aan de handrem trok. hebben geroepen: ‘we gaan nu allemaal dood’. De rechtbank: verdachte was zich dus bewust van de risico’s van zijn handelen. > LJN: BC4275

de ljn-vermeldingen verwijzen naar de uitspraken zoals die zijn gepubliceerd op rechtspraak.nl

.

UPDATE – 2 september 2010 – uitspraak
De rechtbank volgt het openbaar ministerie in de juridische beoordeling van de zaak. Bouke heeft willens en wetens het risico genomen – door aan de handrem te trekken – dat zijn gezin om het leven zou komen. Als ervaren bestuurder weet hij dat het trekken aan de handrem levensgevaarlijk is. En omdat hij als bijrijder (onder) invloed heeft uitgeoefend op de rijdende auto, kan hij worden aangemerkt als bestuurder (onder invloed).

Bij de strafoplegging volgt de rechtbank de officier van justitie niet: de rechtbank beperkt de straf, mede doro de persoonlijke omstandigheden van de verdachte,  tot een taakstraf van 100 uur.

HET VONNIS