Bram had geen taartjes meegenomen naar de rechtszaal.
De bode had niet voor koffie gezorgd ter opluistering van de feestelijkheden.
En de rechters kwamen ook niet achter hun tafel vandaan om Bram in de armen te sluiten en te feliciteren.
Laat staan dat er slingers en ballonnen in zittingszaal 14 waren opgehangen.

Had wel gekund.

Bram heeft namelijk aangekondigd dat dit de laatste keer is dat hij als verdachte terechtstaat.
Bram kapt er mee, hij heeft het gehad met zijn leven als crimineel.

De rechters hadden in het dossier zoiets gelezen.
Ze zeggen: ‘U bent er gewoon zat van hè?’
Bram beaamt dat: ‘Helemaal.’

Het strafbare feit waarvoor Bram terecht moet staan is in dertig seconden behandeld.
Op 15 augustus dit jaar krijgt de politie een telefoontje van bouwmarkt Karwei in Groningen.
Medewerkers hebben een winkeldief betrapt en overmeesterd.
Of de politie de dief even kan komen halen?
Op het bureau geeft Bram toe dat hij een slagmoermachine en een partij moerdoppen had gejat.

Rechters: ‘En u blijft vandaag bij die verklaring?’
Bram: ‘Ja.’
Rechters: ‘U erkent het feit dus. Dat is mooi. Dan kunnen we het nu over u en uw persoonlijke omstandigheden hebben.’

Bram is moe.
Niet een beetje, of een beetje veel moe, maar hij is moe in de overtreffende trap.
Een jaar of 25 geleden – hij is nu 46 jaar – ging het mis.
De drugs kregen hem in de greep om niet meer los te laten.
Een van de gevolgen was dat hij nu al bijna een kwart eeuw ‘justitiecontacten’ heeft.
Zo zeggen ze dat.

Een flink deel van die jaren zat hij achter de tralies dan wel in klinieken waar werd geprobeerd hem uit de klauwen van het drugsmonster te bevrijden.
Altijd tevergeefs.
Ze zeggen dan dat alle interventies zijn mislukt.

De rechters: ‘Recidive is bij u een patroon geworden.’
Bram ontkent het niet. Het is zo.

Dat hij nu zo vreselijk moe is, is wel te begrijpen.
Wij kunnen allerlei lelijke dingen roepen over onze junkies, maar niet dat ze lui zijn.
Wie verslaafd is, leidt een jachtig bestaan en moet keihard werken.

Veel van wat los en vast zit, heeft Bram wel eens gestolen of geprobeerd te stelen.
Tien jaar geleden hield hij zich al bezig met benzinediefstallen.
Maar ook cosmetica (veel deodorant) en vleespakketten in supermarkten waren door de jaren heen zijn ding.
Af en toe een huurauto.
In 2007 stond hij terecht voor het stelen van vijf blikken oesters bij de Edah.
Een jaar later voor dure schuur- en schaafmachines in de Hornbach.

Hij kreeg uiteenlopende celstraffen opgelegd en als actief veelpleger werd hem in december 2008 ten einde raad de maatregel isd opgelegd, de twee jaar durende interventie voor hardnekkige veelpleegmannen als Bram.

Een paar jaar geleden noemde een officier van justitie hem nog een iwab (‘ik weet alles beter’).
Maar deze week vertelde de reclasseringsmedewerkster dat Bram opener is geworden.
Nog mooier, zo rapporteerde ze aan de rechtbank, is dat Bram in zijn drugsgebruik wel steeds een terugval heeft, maar dat de periode dat het goed gaat ook steeds langer wordt.
Het gaat steeds langer goed.

Zelf zegt Bram dat hij altijd in Groningen is blijven hangen.
Niet goed, want met altijd dezelfde foute jongens.
Nu wil hij naar Dordrecht, naar De Hoop, een hulpverleningsinstelling waar niets mag: geen sigaretten, geen alcohol, geen drugs.
Alle andere plekken, denkt Bram te weten, zijn voor hem gedoemd te mislukken.

Hij beseft wat de officier van justitie in petto heeft: een nieuwe isd-maatregel van twee jaar.
De maatregel is onder veelplegers berucht.
Niemand wil die.
Maar Bram zegt dat hij er positief tegenover staat.

De rechters: ‘Dan moet u wel erg lang zitten voor een eenvoudige winkeldiefstal.’
Bram knikt.
Maar als hem binnen de isd (een aparte afdeling in gevangenis De Grittenborg, Hoogeveen) de leefstijltrainingen en het toewerken naar duale momenten bespaard kunnen blijven, dan wil hij dat wel.
Zegt: ‘Het gaat me steeds beter af, maar ik heb nog één laatste zetje nodig.’

Bram hoopt vooral dat hij met het isd-stempel zo snel mogelijk kan worden overgeplaatst naar De Hoop in Dordrecht waar niets mag.
Wanneer de reclassering dat ziet zitten, dan kan dat.
Gaat het toch mis, zegt Bram, dan kunnen ze me een time-out geven, kunnen ze me terugsturen naar Hoogeveen.
‘Het is een goede stok achter de deur.’

Bram is zich al aan het voorbereiden op zijn gewenste gang naar Dordrecht.
De Hoop is een nogal christelijke instelling en je moet je daar ook naar gedragen.
Nu heeft Bram niets met dat geloof, maar recent bezocht hij alvast een kerkdienst in de gevangenis.
En hij volgde de cursus ‘christelijk geloven’.

De reclasseringsmedewerkster: ‘De gebeden en het samen zingen, vond hij best lastig, maar we hebben alle vertrouwen in Bram.’

In drie kwartier is de slagmoermachine-zaak behandeld en heeft de officier van justitie inderdaad de isd-maatregel van twee jaar geëist.

Wanneer Bram zittingszaal 14 verlaat, gaan de rechters niet staan om te zeggen: ‘Nou Bram, jongen, ’t was ons een waar genoegen en heel veel succes. We gaan je missen na al die jaren.’

Nee, dat zeiden de rechters niet.

Rob Zijlstra

• isd-maatregel

.

UPDATE – 8 december 2011 – uitspraak
Bram krijgt zijn laatste zetje:  plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (isd) voort twee jaar. Vier maanden nadat de maatregel is aangevangen, komt er wel een toets.

update – 4 augustus 2020 – nieuwe zitting
Op 4 augustus 2020 stond Bram weer eens terecht in de rechtbank van Groningen. Het bericht dat ik van dit zitting maakte staat hier. (Bram heet in dat bericht Laurens H.)