De Papengang in de binnenstad van Groningen is 51 meter lang en maar smal in de breedte.
De oude steeg verbindt de Peperstraat – een uitgaansstraat – met de Oosterstraat – een winkelstraat.
Op 21 februari 1988 werd er een 19-jarige jongen doodgestoken door een 20-jarige jongeman. Noodweer, oordeelden de rechters later.

Er gebeuren daar vaker nare dingen. Het steegje geniet een zekere reputatie en zo ziet het er ook uit. Er zijn mensen in Groningen die de Papengang mijden, zeker wanneer het er donker is.

Op 1 oktober 2011, tegen kwart voor vier in de nacht, is er niets aan de hand.
Een groepje stappers zit in de steeg vrolijk te roken en te drinken, misschien wel te chillen.
Het is niet koud, maar wel heel druk.
Ineens is er paniek.
Drie knallen, alsof er illegaal vuurwerk van afgestoken, zo hard klinkt het.

Een 19-jarige studente ziet dat haar onderbeen bloedt en zakt ineen.
Een kogel is dwars door haar kuit gegaan.
Ze moet denken aan Alphen aan den Rijn en staat doodsangsten uit.
Een Portugese bouwvakker voelt op datzelfde moment zijn been warm worden en zakt ook in elkaar.
Nog altijd zitten er kogelresten in het been die er niet uit willen (kunnen).
Verderop wordt het een vrouwelijke portier zwart voor de ogen.
Een kogel, die door het been van de studente ging, heeft haar buik geschampt.

Mensen die er een seconde eerder nog vrolijk stonden te roken, te drinken, te chillen, rennen alle kanten op.
Sommigen vluchten via een zijdeur een café binnen.
Een jongen blijft zitten, terwijl hij radeloos om zich heenkijkt.
Hij probeert zich in zijn krukken te hijsen, maar dat lukt niet, hij kan niet weg.

Buiten het beeld van de beveiligingscamera’s ligt Cé.
Hij voelt zijn benen niet meer.
Een kogel heeft zijn rug geraakt.

Maandagmiddag zit Cé (28) in zittingszaal 14 in een rolstoel, bovenaan op de publieke tribune.
Met een dwarslaesie.
Hij is vanaf zijn navel verlamd en dat zal altijd zo blijven.
Thuis, in een andere huis dan zijn bovenwoning, zijn altijd de gordijnen dicht.
Het tapijt bobbelt als hij er met zijn rolstoel overheen rijdt.
De meeste vrienden is hij inmiddels kwijt.
Cé had een toekomst als rapper voor ogen maar nu komen er geen teksten meer uit zijn pen.
‘Mijn halve lijf en mijn hele leven is kapot’, citeren de rechters uit de brief die Cé aan hen schreef.

Ku (30) en Ra (36) zijn de verdachten.
De officier van justitie zal zeggen dat die twee geen enkel respect hebben voor het leven en welzijn van anderen.
Ze zegt dat Ku en Ra zich schuldig hebben gemaakt aan een viervoudige poging tot doodslag.
Ze eist per persoon tien jaar gevangenisstraf.
Ku en Ra zeggen dat ze al acht maanden ten onrechte vastzitten
Omdat ze onschuldig zijn.

De rechters vragen zich af of ze dat moeten geloven.

De beelden worden in de rechtszaal getoond.
Schokkende beelden, hadden de rechters vooraf gewaarschuwd.

Het is ongeveer twintig voor vier in de nacht.
In de Peperstraat, vlakbij het steegje, staat een groepje Antilliaanse mannen, onder wie Ku en Ra.
Cé die net heeft opgetreden in de club, loopt in hun richting.
Cé kent Ra wel.
Hij wil hem een boks geven.
Maar er ontstaat een woordenwisseling.
Cé loopt weg, de club weer in.
Kort daarop komt hij terug met in zijn hand een valhelm.
Hij wil zijn scooter pakken om naar huis te gaan.

Ra of Ku zou dan tegen hem hebben gezegd dat ze hem gaan afmaken.
Omdat hij vies kijkt.
En geen respect toont.
Dat ze hadden gehoord dat Cé plannen had Ra te beroven.
Cé zou hebben geantwoord dat hij niet weet waar Ra het over heeft.

Ra pakt dan de helm en begint wild met dat ding op Cé in te slaan.
Tegen de rechters in de rechtszaal: ‘Ik mag hem niet.’
Het publiek stuift uiteen, Cé rent strompelend weg, de Papengang in.
Mannen, onder wie Ku en Ra, rennen achter hem aan.
Er wordt geroepen: ‘Schiet hem, schiet hem.’

Drie harde knallen.
Een kogel doorboort de kuit van een studente, de Portugese bouwvakker wordt in het been geraakt, een portier zakt onwel in elkaar.
Gegil.
Halverwege de steeg ligt Cé die zijn benen niet meer voelt.

Ku verdwijnt in het niets.
Ra loopt in het zicht van een camera de straat uit, met een joint in de mond.
Een kwartier later, om 04.09, wordt Be aangehouden als verdachte.

Er volgt een omvangrijk onderzoek.
De politie hoort uiteindelijk tachtig getuigen.
Een aantal van hen meldt zich na een uitzending van Avro’s Opsporing Verzocht.

De getuigen verklaren van alles.
Dat de lange – dat moet Ku zijn – heeft geschoten.
Dat de man die schoot, de kleinere man was, de man die kort daarvoor met een valhelm sloeg – Ra.
Dat Be de schutter is, dat hij met gestrekte arm richting Cé had gestaan.
Sommige getuigen verklaren dronken of anderszins onder invloed.
Er waren getuigen te bang iets te vertellen.
En getuigen die dingen zagen die op de beelden niet terug zijn te zien.
Getuigen met aantoonbare leugenachtige verklaringen.

Be ontkent.
Technisch onderzoek wijst later uit dat hij niet geschoten kan hebben.
Hij heeft geen schiethand (•), geen sporen.
Tegen de politie wil hij niet veel zeggen.
Maar hij schrijft wel een briefje met daarop twee namen.
Van de daders.
De verdachten Ku en Ra.

Halverwege oktober worden zij door een arrestatieteam opgepakt.
Sindsdien zitten ze schuldig vast, zegt het openbaar ministerie.

De rechters vragen zich af of ze dat moeten geloven.

De advocaten bestempelen de belastende verklaringen als onbetrouwbaar.
Terwijl er ook ontlastende betrouwbare verklaringen zijn.
De officier van justitie: ‘Maar net hoe het uitkomt.’

Er zijn een paar afgeluisterde gesprekken.
In een van die gesprekken zou Ra tegen Ku hebben gezegd dat ‘die vent dood had moeten zijn’.
En ook dat als je zegt dat je onschuldig bent, dat je dan niet moet schreeuwen.
Ze zouden dit en dat tegen elkaar hebben gezegd in het cellencomplex van de rechtbank, voorafgaand aan een pro-formazitting in februari.
Dat gesprek is met behulp van microfoontjes afgeluisterd.
Kennelijk mag dat in een onafhankelijke rechtbank.

Aan de hand van de beelden valt op te maken dat Ku en Ra en ook Be vijftien seconden in de steeg zijn geweest.
De rechters willen weten: ‘Waarom rende u ineens terug?’
Ze zeggen: ‘Omdat er werd geschoten.’
Ra: ‘Ik heb een verleden, ik wilde daar niets mee te maken hebben.’

Ra werd in 1996 tot vier jaar celstraf en tbs veroordeeld wegens doodslag.
Ook een schietpartij.
In 2006 kwam hij vrij.
Ku wilde er ook niets mee te maken hebben.
Ook hij is vaker veroordeeld in verband met geweld.
De officier van justitie zegt dat Ku alleen vrienden heeft die wegens schietpartijen in de gevangenis zitten.

Rechters: ‘Wat vindt u er nou van?’
Ra: ‘Triest en dom, logisch, zoiets is levensgevaarlijk.’
Ku: ‘Kloten. Omdat er slachtoffers zijn gevallen.’

De advocaten zeggen dat het misschien toch Be is geweest, schiethand of niet.
Ze zeggen dat ook best de indruk kan bestaan, gezien de beelden, dat Ku en Ra daders zijn.
Dat het gevoel dat ingeeft.
Maar dat er vele alternatieven mogelijk zijn en dat gevoel in de rechtszaal niet telt.
Dat er dus niets anders opzit dan dat Ku en Ra worden vrijgesproken.

De officier van justitie wil daar niet eens over piekeren.
Er hadden doden kunnen vallen.
Daar dient stevig op gereageerd te worden: tien jaar cel, punt uit.

Daarnaast moeten de verdachten, worden zij veroordeeld, 83.500 euro aan Cé betalen, 11.000 euro aan de Portugese bouwvakker die nog altijd pijn heeft, aan de studente 1.519 euro en aan de portier die een tijdje niet kon werken 468 euro (gederfde inkomsten).

Dat is alles was maandagmiddag en –avond.

Op dinsdagochtend komt het bericht vanuit de rechtbank dat Ku naar huis mag.
Hij mag (moet) per direct de gevangenis verlaten.
De rechters hebben, vooruitlopend op de uitspraak over twee weken, alvast de conclusie getrokken dat er geen ernstige verdenkingen (bezwaren) meer bestaan tegen Ku.

Over Ra is nog geen oordeel uitgesproken.
Hij moet wachten tot 21 mei.

Rob Zijlstra

• schiethand

UPDATE – 21 mei 2012 – uitspraken
Ra is veroordeeld tot 10 jaar celstraf. De rechtbank baseert zich op de vele verklaringen. die hoewel tegenstrijdig, in essentie voldoende bewijs opeveren dat Ra de schutter is. Anders dan het OM gaat de rechtbank er vanuit dat alleen Ra heeft geschoten. Ku werd – zoals verwacht – vrijgesproken.
Een en ander betekent ook dat Ra opdraait voor de schadevergoeidngen die de slachtoffers krijgen. Opgeteld gaat het om ruim 100.000 euro.

VONNIS  Ra
VONNIS  Ku

UPDATE – 17 december 2012 – uitspraken hoger beroep
Ra heeft tegen het vonnis hoger beroep aangetekend en voor hem geldt wat advocaten wel eens zeggen: appelleren is riskeren. Ra is in hoger beroep veroordeeld tot 13 jaar en vier maanden celstraf. De eis (opnieuw 10 jaar) is te laag, vindt het hof. Ra moet zo lang mogelijk met het oog op de veiligheid uit de samenleving worden verwijderd, is de mening. Het hof heeft hierbij mee laten wegen dat Ra eerder is veroordeeld wegens doodslag en daar de maatregel tbs met dwangverpleging voor kreeg opgelegd (naast vier jaar celstraf). Ku is opnieuw vrijgesproken. Tegen hem was in hoger beroep opnieuw 10 jaar cel geeist.

ARREST Ra
ARREST  Ku