De rechtbank Groningen behandelde donderdag een grote drugszaak.

Groot omdat voor het proces twee dagen is ingeruimd en het dossier veertig ordners telt.
Vrijdag wordt de zitting voortgezet.

Er zijn vier verdachten.
Zij zouden vanuit Groningen op grote schaal vooral hennep hebben geteeld en verkocht.
Ook en misschien wel vooral in Duitsland.

Omdat ieder een rol had, er een baas was die alles bepaalde, omdat het oogmerk het plegen van misdaden was en omdat er geweld aan te pas zou zijn gekomen (om concurrentie uit te schakelen) vindt het openbaar ministerie dat er sprake is van een criminele organisatie.

Twee verdachten hoorden aan het einde van de middag dertig maanden celstraf tegen zich eisen.
De twee anderen drie jaar.
De officier van justitie kondigde aan dat de verdachten opnieuw gedagvaard worden, maar dan om het crimineel verdiende geld op te eisen.

De verdachten ontkennen.
Ze zeggen dat de boel vreselijk wordt opgeblazen.
Bijzonder is dat de verdachten, op eentje na, op vrije voeten zijn.
Na bijna een jaar in voorarrest te hebben gezeten, werd de voorlopige hechtenis dit voorjaar geschorst omdat de rechtbank vond dat het onderzoek veel te lang duurde.
Het was welletjes geweest, vonden de rechters.
Dat was een tegenvaller voor het openbaar ministerie.
De verdachte die vast zit, zit vast voor iets anders.

De advocaten vinden dat de vier moeten worden vrijgesproken omdat politie en justitie het spel niet fair hebben gespeeld.
De advocaten zullen dit vrijdagochtend bepleiten.

Het onderzoek – codenaam Cuatro – begon in april 2010 nadat criminele informanten de politie tipten.
De informanten klikten dat de vier mannen maandelijks grote hoeveelheden drugs verkochten aan Duitsers.
Tientallen kilo’s.
Een growshop in Groningen fungeerde als dekmantel.
Via het grenswisselkantoor zouden regelmatig forse bedragen worden doorgesluisd naar Marokko.

Bijna een jaar lang deed de politie onderzoek met alle opsporingsmiddelen die daarvoor beschikbaar zijn.
Telefoons werden afgeluisterd, er werden zenders (peilbakens) onder auto’s geplakt, hier en daar werden camera’s opgehangen, de verdachten werden stelselmatig geobserveerd (geschaduwd), er kwam een financieel onderzoek, er waren rechtshulpverzoeken en er zijn heel veel getuigen ge- en/of verhoord.
Maar na een jaar was de politie geen steek verder.
De mannen waren nog steeds verdacht, maar het overtuigende bewijs voor vermeende misdaden was niet geleverd.

De politie kan dan twee dingen doen.
Kappen met het onderzoek en iets anders gaan doen (werk zat) of opschalen.
Besloten werd tot dat laatste.
De meest geheime politiedienst werd gebeld met het verzoek of die iets kon betekenen.

De geheimste dienst kon dat wel.
Ze zeiden: we sturen agenten A1920 en A 1940 naar Groningen.
Dat zijn twee Duitse undercoveragenten.
Zij zouden zich in Groningen voordoen als drugshandelaren en dan was het zaakje zo gepiept.

De officier van justitie: ‘We hadden zicht op de verdachten, maar onvoldoende. Door een pseudokoop-actie op touw te zetten, konden de verdenkingen die er al lagen nader worden geconcretiseerd.’

En zo gebeurde het dat ergens in maart vorig jaar een man en een vrouw in een dure Porsche naar Groningen reden en contact legden met de verdachten.
Ze hadden speciale belangstelling voor Amal (39), hij zou de chef van de boevenbende zijn.
De verdachten mochten best eens mee naar Duitsland, naar casino’s en dan slapen in mooie hotels, hoefde niets te kosten.

Amal zegt dat de man (A1940) niet alleen in een Porsche reed, maar ook dat hij mooie kleren droeg.
‘Hij imponeerde ons. Hij praatte groot. Had een huis in Spanje en 250.000 euro in zijn auto liggen. Hij deed import en export, in kilo’s cocaïne. Ik lulde maar een beetje mee. Maar ik wilde niets met harddrugs te maken hebben. Daarom hield ik het af.’

De undercovers bleven komen.
Eerst vertelden ze dat ze een grote kwekerij wilden opzetten in Duitsland en wel wat hulp konden gebruiken.
Later zeiden ze dat ze liever het eindproduct kochten, dat zo’n kwekerij toch te complex was, te veel gedoe.

Rechters: ‘Toen de vrouw (A1920) kwam, was u wel meegaand.’
Amal: ‘Maar zij was ook een heel mooie vrouw en ze was aardig. Dat was een mannelijke reactie.’

Om het af te houden gaf Amal zijn telefoonnummer, maar niet het juiste.
Later verscheen hij niet op een afspraak in een café, maar liet hij weten dat hij was opgepakt door de politie.
Wat niet zo was.’

Uiteindelijk kochten de undercovers op 18 maart 2011 een kilo hasj voor 4.000 euro.
Op 6 april volgt de klapper: 15 kilo voor 60.000 euro.
Direct na deze transactie, tijdens het tellen van het geld, werden de verdachten opgepakt.
Op tal van adressen in Groningen werden invallen gedaan, waarbij drie wapens, tientallen kilo’s hennep en geldbedragen in contanten werden aangetroffen.

De advocaten zeggen dat A1920 en A 1940 de twee deals hebben uitgelokt.
Zij namen het initiatief en dat is in strijd met de regels.
De verdachten moeten dus vrijuit gaan.
Dat zullen ze vrijdagochtend in de rechtszaal bepleiten.

De officier van justitie ziet het anders: ‘Een pseudokoper mag een verdachte niet aanzetten tot het plegen van andere misdrijven dan waarvoor hij (zij ) is ingezet, maar zij (hij) is niet gedwongen tot passiviteit.’

De officier van justitie kan het nog sterker vertellen.
De verdachten hebben niet alleen professioneel en bedrijfsmatig gehandeld, ze hebben zich ook schuldig gemaakt aan de uitvoer van drugs.
Wie in Groningen aan een Duitser drugs verkoopt, weet dat die drugs naar het buitenland gaan en dan mag het uitvoer heten.

Het is wel opmerkelijk.
Een jaar lang doet de politie onderzoek naar vermeende omvangrijke handel in drugs zonder dat dat voldoende oplevert voor een strafrechtelijk vervolging.
En dan komen er twee mooie Duitsers zonder uniform en is het zo gepiept.

De Groninger politie heeft de afgelopen jaren vaker gebruik gemaakt van de meest geheime politiedienst waarbij Duitse en Engels politieagenten als undercovers zijn ingezet.
De rechtbank heeft kritiek op de werkwijze tot nu toe weggewimpeld.
Vrijdag gaan de advocaten proberen de rechters op een ander spoor te zetten.

Rob Zijlstra

wordt vervolgd

• Werken onder dekmantel (wod)
• Agent A3250

.

UPDATE – 13 juli 2012 – vervolg zitting

Wat donderdag was aangekondigd gebeurde vrijdag.
De vier advocaten hekelden politie en justitie te Groningen in verband met de pseudokoopactie.

De pseudokoop (politieagenten die zich als drugshandelaren voordoen) is ten onrechte ingezet. De advocaten zeiden daar bijvoorbeeld dit over:
‘Na ruim een half jaar intensief (klassiek) onderzoek waren er geen resultaten. Op dat moment bestaat er tegen de verdachten niet langer een redelijk vermoeden van schuld. En dan bestaat er dus geen enkele wettelijke grond om het zware middel van pseudokoop in te zetten. Je kunt niet zeggen dat de gewone opsporingsmiddelen hebben gefaald. Een onderzoek dat zonder resultaat blijft, toont aan dat er niets is.’

Ofwel: het bevel tot een pseudokoopactie is gegeven in strijd met de wet.
Een vormverzuim dat niet te herstellen is en dus moet leiden tot niet ontvankelijkheid; het openbaar ministerie verliest het recht op vervolging van de verdachten.
Ze moeten worden vrijgesproken.

Ook tijdens de actie zelf zijn de wettelijke regels aan de laars gelapt.
De verdachten hielden de boot af, ze gaven met opzet onjuiste telefoonnummers door, verschenen met een smoes niet op een afspraak.
Maar de undercoveragenten bleven komen.

Na drie weken stilte dook plotseling geheim agente A 1920 (die zich Pia liet noemen) op met 5.000 euro en de mededeling dat ze een kilo softdrugs wilde kopen.
Op dat moment is er sprake van uitlokking, vinden de advocaten.
Ze zeiden: ‘Op dat moment had de leiding de operatie moeten beëindigen. Natuurlijk is het spannender om een pseudo-actie te leiden dan heel dag telefoons af te luisteren, maar het had op dat moment einde oefening moeten zijn.’

Tijdens de getuigenverhoren vroegen de advocaten aan de leiding van de operatie of zij wel op de hoogte waren van de spelregels, van de criteria.
Die konden de leidinggevenden op dat moment niet benoemen.
Te mal voor woorden, zeiden de verdedigers.
‘Leidinggevenden op dat niveau moeten de spelregels kunnen oplepelen op het moment je ze wakker maakt.’

Strafrechtadvocaat Mathieu van Linde omschreef het zo: ‘De regel is dat pseudokopers alleen in een rijdende trein mogen springen. In deze zaak hebben pseudokopers geprobeerd de trein op gang te brengen terwijl de verdachten met de voeten op de rem stonden.’

Advocaat Heleen Bos: ‘Een man en een vrouw vinden elkaar op het eerste gezicht wel leuk. Ze ontmoeten elkaar en spreken dan af een keer samen wat te gaan eten. Maar de man komt dan niet opdagen. Hij laat haar zitten. Een duidelijk signaal. Maar wat doet de afgewezen vrouw: ze koopt een dure verlovingsring en gaat naar zijn huis en belt aan. Dat is niet proportioneel.’

De aanklaagster schudde het justitiële hoofd.
Ze is het er niet mee eens.

De rechtbank heeft om een oordeel te kunnen geven, meer tijd nodig dan gebruikelijk: uitspraken op 17 augustus.

r.z.

.

UPDATE – 17 augustus 2012 – uitspraken
Wat de pseudokopers hebben gedaan, mag, zo heeft de rechtbank geoordeeld.
De straffen zijn wel lager: drie van de vier mannen zijn veroordeeld tot 18 maanden celstraf waarvan 6 maanden voorwaardelijk. De jongste verdachte die ook werd verdacht van de uitvoer van cocaine, heeft 18 maanden gekregen. Met deze vonnissen zijn de vier mannen inmiddels weer op vrije voeten. Ze zaten ruim een jaar in voorarrest. Gezien de inzet zal het Openbaar Ministerie alles behalve blij zijn met deze vonnissen.

UPDATE – 6 oktober 2015 – vonnissen hoger beroep
Op 6 oktober (en 7 oktober) boog het hof in Leeuwarden zich over de kwestie. Waarom het zo lang heeft moeten duren, is niet bekend. Tijdens het proces werd daar niets over gezegd. Wel door een van de advocaten die meent dat er sprake is van een undue delay – het Openbaar Ministerie heeft het recht op vervolging vanwege het lange tijdverloop verspeeld. De advocaat-generaal hield een klein beetje rekening met dat verloop door iets lagere straffen te eisen dan voor de rechtbank in Groningen was gedaan. De strafeisen zijn wel hoger dan de straffen die de rechtbank oplegde. De man die wordt gezien als de grote leider (van toen) hoorde 32 maanden cel eisen, de anderen 27, 27 en 28 maanden waarvan 6 voorwaardelijk. Het hof doet op 11 november uitspraak.

UPDATE – 22 februari 2018 – pluk-ze