Strafrechtadvocaat Ubo van Ophoven stond afgelopen week een aantal jongemannen bij die spijt hadden dat ze op 21 september ’s avonds naar Haren waren gegaan.
Ubo van Ophoven zei, vrije vertaling, dat de chaos in de straten van Haren zich had verplaatst naar de rechtszaal, naar zittingszaal 14 waar doorgaans de orde heerst.

De jongemannen stonden niet terecht vanwege hun spijt, maar omdat ze een bijdrage hadden geleverd aan de chaos op straat.
Ik schrijf dat maar even zo op, want er is al verwarring genoeg.

En er is iets raars aan de hand.
Drie weken geleden ging het dus hartstikke fout in Haren.
De jeugd van tegenwoordig vierde er een feestje dat er niet was.
Het gedruis mondde uit in een kleine wereldoorlog waarbij het altijd zo rustige en vriendelijke Haren veranderde in een slagveld.

Die woorden heb ik niet bedacht.
Het zijn de woorden (‘rustige en vriendelijke’, ‘kleine wereldoorlog’, ‘slagveld’) die de officier van justitie bij herhaling in de rechtszaal bezigde om aan te geven hoe erg het was geweest.
Het mag een feit van algemene bekendheid wezen dat een wereldoorlog, ook een kleine, heel erg is.

Daags na de rellen kondigde het Openbaar Ministerie dan ook snelrechtzittingen aan. Afgelopen maandag was het al zover.
Heel de Nederlandse pers kwam kijken.
De oorlogverslaggevers van amusementsprogramma’s als PowNews en RTLBoulevard waren uiteraard ook van de partij.

Het snelrecht duurde twee dagen.
Eén jongeman uit Haren kwam niet opdagen, één zaak werd vooraf door de officier van justitie geschrapt, vier spijtoptanten werden vrijgesproken en twaalf verdachten werden veroordeeld tot daders en kregen daar straf voor.
Twee vrijheidsstraffen van netto zestien dagen en tien werkstraffen – als het even kan uit te voeren in Haren – van 40 tot 80 uur.

De verontwaardiging was (is) groot.
De opgelegde straffen zijn veel en veel te laag, klonk en klinkt het.
Schandalig, zeiden belastingbetalende mensen tegen gretige camera’s.
Want wie draait nu op voor de wederopbouw van Haren?
Niet het tuig dat lachend de rechtszaal verliet, relschopte de tv.

Kennelijk waren de verwachtingen hoog gespannen.
Maar van snelrecht is nog nooit iemand onder de indruk geweest.
Het snelrecht is immers bedoeld voor eenvoudige zaken die juist vanwege de eenvoud snel kunnen worden afgehandeld.
De officier van justitie zei het op dag twee ook een paar keer: niet de hardcore hooligans – de echte relschoppers – staan nu terecht, maar de meelopers.
En die staan terecht, al gooiden ze maar één enkel leeg bierblikje richting de politie, omdat zij gezien de context wel degelijk een bijdrage hebben geleverd aan het extreme geweld.
Dat zei de officier van justitie.

Misschien had het Openbaar Ministerie dit vooraf even moeten vertellen in plaats van zich te laten opjutten door de waan van die eerste dagen.
Politiebaas Oscar Dros kondigde een paar dagen na de rellen bij Pauw en Witteman aan dat de politie nog eens vijftig mannen in beeld heeft die ‘binnenkort’ (zei hij toen) zullen worden aangehouden.
Dit mede op basis van tig gigabyte aan beeldmateriaal dat de politie heeft weten te verzamelen.
Sprak Dros de waarheid, dan kan het niet anders dan dat de oproerkraaiende, plunderende en brandstichtende hardcore ‘binnenkort’ aan de beurt is.
Misschien dat de officier van justitie deze verdachten dan zal aanduiden als kleine wereldoorlogmisdadigers.

De jongemannen en die enkele veertigers van de afgelopen week hadden zich vooral schuldig gemaakt aan gooi- en smijtwerk richting de Mobiele Eenheid.
Eenmaal smijten of gooien was dus voldoende.
De smijters en de gooiers werden willekeurig en niet altijd even zachtzinnig uit het joelende publiek geplukt en afgevoerd.
Wat ook helder werd: de meeste van hen waren ladderzat.

De politierechter nam het hen vooral kwalijk dat ze ondanks oproepen niet naar Haren te komen, toch waren gegaan.
En als je dan ook nog eens met een blikje gaat gooien…
Zo bezien zijn de opgelegde straffen, de meeste conform de verdubbelde staffelsen, aan de stevige kant.

Nog wat.
Leden van de Mobiele Eenheid eisten schadevergoedingen, smartengeld omdat ze angstig waren geweest.
De politie moet tegen een stootje kunnen, maar ze hoeven niet alles te slikken, zei de officier van justitie.

Ook de jongeman die (onderhands) een blikje wegwierp, werd belast met zo’n claim, van twee maal 350 euro. Zijn blikje vloog vier meter door Haren en kletterde vervolgens op de grond, zo’n tien meter voor de Mobiele Eenheid.
Desondanks hadden twee leden zich angstig gevoeld en daarom wilden ze geld zien.

Daar kun je wat van vinden.

De politierechter wees de claim af omdat duidelijk werd dat de gooier al was aangehouden op een moment dat de twee betreffende ME’ers nog niets eens in Haren waren.
Zij moesten nog bang worden.
Wat zij hadden waargenomen en ambtsedig op papier hadden gezet, kon nooit waar zijn.

Dat was wat advocaat Ubo van Ophoven bedoelde toen hij opmerkte dat de chaos van de straat in de rechtzaal was beland.
Dat komt er van: wanneer je snel wilt, dan raakt de nuance zoek.
Of zoals Winston Churchill het zei: ‘In de oorlog sneuvelt de waarheid het eerst.’

Rob Zijlstra

.
• Project X Haren

.

UPDATE – 15 oktober 2012 – kinderstrafzaken
De kinderrechter buigt zich vandaag over 11 minderjarige verdachten. Opmerkelijk is dat de rechtbank een storting als bijzondere voorwaarde in een schadefonds nu wel honoreert. In de zaken van de 17 meerderjarige verdachten werd dit deel van de eis afgewezen. Het schadefonds zou te onduidelijk zijn, Daarnaast het causaal verband moeilijk aan te tonen tussen de individuele verdachte en de aangerichte schade.
De kinderrechter van nu denkt hier anders over dan de politierechter van vorige week.

Het Openbaar MInisterie heeft inmiddels aangekondigd in hoger beroep te gaan tegen de afwijzingen van de stortingen in het schadefonds. Dat heeft ook tot gevolg dat de opgelegde werkstraffen (tien maal 40 tot 80 uur) in afwachting van behandeling door het gerechtshof niet ten uitvoer worden gelegd.

.