Opsporing Verzocht, het publieke politie- en justitieprogramma, nagelde deze week 49 jongens en een klein meisje aan de schandpaal.
Niet met de bedoeling hen te onteren of te beschimpen, maar om deze raddraaiers zoals ze alvast werden genoemd, te kunnen aanhouden.
Het gaat hier over Haren.
Vaders, moeders, opa’s, oma’s, de buren en wie al niet meer werden opgeroepen de politie te bellen wanneer hun schatje in beeld verscheen.
Wie dat niet durfde, mocht de criminele inlichtingen eenheid (cie) van de politie bellen.
Dat is een soort geheime dienst.
De Avro verzocht de televisiekijker goed op te letten, want ‘ze’ komen uit heel het land.
Alsof de Avro dat al voor de uitzending wist.
De foto’s die werden getoond, waren gemaakt van bewegende beelden.
Het onderzoeksteam van de politie (team heet Project O) beschikt over 100 uur bewegend beeld.
De ene foto is wat scherper dan de ander, maar goed te zien is dat veel jongens te kijk staan met lachende gezichten.
Plunderplezier.
Alleen dat meisje keek wat schijterig en gooien kon ze ook niet.
Sowieso niet, meisjes gooien met de pols.
Geheel ongevaarlijk want wat je met de pols gooit, valt recht naar beneden.
Het uiteindelijke doel van deze breed geaccepteerde nationale schendingen van de privacy is om de (vooraf gewaarschuwde) relschoppers voor de rechter te brengen.
Ze zullen zich dan in de rechtszaal moeten verantwoorden voor openlijke geweldpleging, vernieling, plundering, mishandeling en/of brandstichting.
Een veelgestelde vraag in de rechtszaal is: waarom?
Of een variatie op die vraag: hoe heeft het zo ver kunnen komen?
Het meest gegeven antwoord op die veelgestelde vraag is: ‘Weet nie…’
Rechters vragen dan door en zeggen: ‘Hoezo, weet nie?’
Veel verdachten: ‘Nou gewoon…’
Zo ging dat bij de eerdere rechtszaken rond Haren.
Er was zelfs een man die wel bekende, terwijl hij niet eens wist dat hij op de 21ste september in Haren was geweest.
Zijn ‘weet nie’ kwam door zijn dorst en de manier waarop hij die had gelest.
Daar was hij stomdronken van geworden.
Ladderzat had hij kennelijk dingen gedaan, dingen die hij vermoedelijk nooit zou doen, dacht hij, zonder dorst.
Het ‘weet niet’ is overigens niet typisch iets voor leden van Facebook die wel van een feestje houden.
Zo gaat het ook bij strafzaken die met Haren helemaal niets te maken hebben.
Hele studies zijn aan de oorzaken van de misdaad gewijd, boeken, planken, ja bibliotheken zijn er mee vol geschreven en een ontelbaar aantal mensen verdient hun brood met het duiden van de misdaad.
Die duiding is belangrijk voor hen die zijn aangesteld de misdaad te bestrijden.
En voor rechters is het handig te weten omdat zij moeten oor- en veroordelen.
In de gevangenis van Ter Apel zit nu al weer ruim een jaar een man opgesloten in een cel.
Hij moet ook nog een tijdje.
Hij weet niet waarom.
Hij had zijn slachtoffer een brief gestuurd om spijt te betuigen.
Maar spijt waarvoor, waarom, dat weet hij niet.
De officier van justitie had tijdens de rechtszaak gezegd dat Geert had geprobeerd iemand dood te schoppen.
Als zo’n man dat zegt, dan zal dat wel zo wezen, redeneerde Geert die in het verleden vaker misdaden had begaan die hij na gedane zaken snel vergat.
Er zijn ook verdachten die maar wat zeggen.
Deze week nog.
Er stond een stratenmaker die een goedlopend eigen bedrijf had gehad in zittingszaal 14 terecht omdat hij met een rubberen hamer had geprobeerd een vrouw dood te slaan die 34 weken zwanger was en niet van hem.
Omdat ze het overleefde, was het moord noch doodslag.
Ze hadden elkaar leren kennen via de sociale media.
Een paar keer per jaar kwam zij op zijn feestje.
Dan haalde hij haar op van het station Zuidbroek en daarna gingen ze met de auto naar de afgelegen NAM-locatie aan de Legeweg.
Hij betaalde haar en dan deed zij wat hij graag wilde.
Terwijl zij in de auto haar best deed, begon hij haar te slaan met die hamer, een stuk of tien keer, ook op het hoofd.
Waarom?
Hij zei: ‘Tja…’
Zij had gezegd dat ze wel vaker met hem wilde afspreken waar niemand hen kon zien.
Toen was hij dus boos geworden, zo boos dat hij probeerde haar dood te slaan.
Nadat hij dat had geprobeerd, liet hij haar gewond en in haar uppie bij de NAM achter.
Aart mompelde nog iets over het faillissement van zijn bedrijf, als gevolg daarvan zijn beroerde financiële positie en dan haar oneerbare voorstel om meer.
Daarom?
Zou het echt?
Ik weet het niet.
De officier van justitie wel: dertig maanden celstraf.
De rechter zal straks aan de komende serie verdachte relschoppers van Haren vast iets vragen als: ‘Maar als je dan niet meer weet waarom je met stenen en lege flessen naar de politie gooide, weet je dan nog wel waarom je zo moest lachen? Want dat is op die beelden heel goed te zien, te zien dat je plezier had. Lol.’
Ik vrees het ergste.
Ik vrees dat plunderplezier echt bestaat.
Maar dat wij dat nog niet weten.
Rob Zijlstra
datum zittingen ‘Haren’ nog niet bekend
UPDATE – 12 november 2012 -uitspraak
Geert is veroordeeld tot 3 jaar celstraf.
zittingszaal 14 | 2004 - 2022 
Prachtig stukje Rob, zoals altijd eigenlijk. Mag je verhalen graag lezen.
Ik wil hier toch wat over zeggen, Rob. Ik was in 1999 bij de nacompetitiewedstrijd tussen FC Groningen en Sparta, wat daarna ontaardde in een veldslag in het Oosterpark en later in de stad zelf, zie ook http://www.trotsvanhetnoorden.nl/historie.php?id=19990619.
Uit nieuwsgierigheid ben ik destijds na de wedstrijd gaan kijken bij de rellen bij het stadion en om alles goed te kunnen zien stond ik redelijk dicht bij de frontlinies. Er werden stenen naar de ME gegooid, de ME voerde op zijn beurt charges uit (zowel met als zonder paarden) en de sfeer werd snel grimmiger.
Hoewel ik dit soort rellen en het bijbehorende geweld ten zeerste afkeur, gaf het “er bij aanwezig zijn” mij tot mn eigen verbazing een enorme adrenalinekick. Er was spanning, sensatie, een ‘gemeenschappelijke vijand’ in de vorm van de ME en op één of andere manier was het net alsof een bepaald oerinstinct het van het gezonde verstand overnam.
Toen het dreigde te ontsporen en de rellende menigte richting de Grote Markt vertrok vonden mijn vrienden, die van een afstandje hoofdschuddend hadden zitten kijken, het mooi geweest en we zijn huiswaarts gegaan. Toch heb ik na die ervaring nooit meer hetzelfde tegen dit soort dingen aangekeken. Ik praat absoluut niks goed, de verantwoordelijken moeten zeker gestradr worden, maar ik kan me nu een stuk beter voorstellen dat mensen die totaal niks kwaads in de zin hebben (en zeker jongeren die al een paar drankjes ophebben) zich in ‘the heat in the moment’ laten meeslepen door de gierende adrenaline.
Dat verklaart misschien ook nietszeggende antwoorden over de motivatie van de rellers; omdat het niet een rationale keuze is geweest om pakweg een tuinstoel naar de politie te gooien kan je hier ook moeilijk een verklaring geven op een moment dat je bent opgezweept door het collectieve bewustzijn van een rellende menigte.
Ik ben daar eveneens bijgeweest en herinner me ook de sfeer, maar voelde niet de minste behoefte om mee te gaan doen.
Niet alleen is het verschrikkelijk kinderachtig, naar aanleiding van zoiets banaals als een verloren voetwedstrijd door een team dat destijds niks voorstelde. Daarbij verdedigt de ME het lijf en goed van omschuldige omstanders. Niet alleen de ME werd aangevallen, maar ze probeerden ook het gebouw van Vindicat binnen te komen waar op dat moment tien doodsbange studenten waren. In Haren hetzelfde: auto’s die in de hens gezet werden, supermarkten die werden geplunderd, een bejaarde die door een binnendringende plunderaar met een stoeptegel het ziekenhuis werd ingeslagen…Niks ‘ME gemeenschappelijke vijand’, gewoon relletjes trappen door een stel idioten zonder inlevingsvermogen. Benieuwd wat zij ervan zouden vinden als ik hun huis en auto eens met de grond gelijk zou maken. Of betaalt de verzekering? Leuk, dan mogen we straks allemaal meer premie betalen.
De overheid heeft tig keer opgeroepen vooral NIET naar Haren te komen en een paar duizend Neanderthalers doet het toch. Dan word je niet ‘meegesleept door de adrenaline’, dan ben je vantevoren ernaartoegegaan wetend waar het op uit kan draaien. Als je na al die waarschuwingen werkelijk gelooft dat je echt alleen maar naar een leuk feestje gaat dan ben je geestelijk niet helemaal in orde.
Bovendien, genieten van het vernielen van andermans eigendommen? Het bedreigen van burgers en agenten die hun werk doen? Waarom dan niet meteen snuffseks of zo, of het filmpje ‘1 lunatic 1 ice pick’, als je zo dol bent op andermans leed. Beseffen die arme zielen het niet, meegesleept door hun gevoelens? Dan moet je nadenken, God heeft niet voor niets een hersenpan in je schedel gemonteerd, al betwijfel ik het of Hij niet hier en daar wat schroefjes niet helemaal heeft vastgedraaid.
Niks excuus. Je moet gewoon bij dit soort dingen wegblijven. Hoor je erbij dan ben je erbij. Ook geen enkele medelijden met de arme zielen die een klap of trap van de ME hebben gekregen of aan de schandpaal zijn genageld. Misschien leren ze er wat van.
Beste M, ik heb het idee dat de strekking van mijn reactie aan je voorbij is gegaan. Ik zeg nergens dat het een ‘excuus’ is of dat de relschoppers niets te verwijten valt. Ik probeer alleen duidelijk te maken dat in grote groepen, zeker tijdens dit soort situaties, mensen onvoorspelbaar gedrag vertonen en ook dingen doen die ze normaal gesproken niet zouden doen.
Denk je dat iedereen die naar Haren is gegaan die avond op weg is gegaan met de gedachte “Zo, nu gaan we eens even lekker auto’s in de fik steken, met de ME vechten en winkels plunderen?” Schei toch uit. Er is veel onderzoek gedaan naar dit soort excessen, en onder meer op een site van de rijksoverheid kan je een uitgebreid (maar zeer lezenswaardig) rapport lezen over groepsgeweld:
Klik om toegang te krijgen tot eindrapport-fenomeenonderzoek-ordeverstoringen-en-evenementen.pdf
Een andere goed voorbeeld is het gedrag van mensen in panieksituaties, zie bijvoorbeeld de massahysterie die uitbrak tijdens de Love Parade in Duisburg, waar 18 mensen zijn doodgedrukt. Een bewuste actie van de menigte? In mijn ogen niet. In grote groepen treedt in dergelijke situaties de-individuatie op en handelen mensen niet altijd meer overwogen, maar eerder instinctief.
Ik begrijp je strekking zeer goed maar het grote verschil tussen de rellen van 1999 en de Love Parade enerzijds en ‘Haren’ anderzijds is dat er via verschillende kanalen is opgeroepen weg te blijven. Tig keren is het herhaald: ‘hier is niks te beleven, er komt geen feest, kom niet naar Haren’. Als je dan toch komt dan ben je ofwel debiel of ben je uit op een rel. Als het je echt gewoon om gezellig feesten gaan kan je net zo goed 5 km noordelijker naar de kroeg gaan in Groningen.
En je laten meeslepen door je instincten, adrenaline…. dat is dierlijk gedrag. En wie zich gedraagt als een beest moet als een beest behandeld worden.
PS: Inderdaad zei je nergens dat de relschoppers niks te verwijten. Dat bedoelde ik ook niet en wilde ik niet suggeren.
Volledig eens met TRW, ik denk dat het inderdaad voor de meesten een enorme adrenalinekick was onderdeel te zijn van deze gebeurtenis en dat ze daardoor ook ontspoord zijn. Geen excuus uiteraard voor het wangedrag, wel een betere verklaring dan “Weet nie”.
Mensen worden in groep echt niet leuker. Dat gaat zo met dronken jongeren en doorgesnoven hooligans……. of gewone huisvaders die als groep gaan fietsen. Groepsgevoel neemt soms lelijke vormen aan.
Zoals ik al zei: dierlijk gedrag. Adrenaline is een stresshormoon en zet aan tot vechten of vluchten, iets dat in de dierenwereld zeer nuttig is maar niet in onze beschaafde (ahum) cultuur past. Maar goed, wie zich als dieren gedragen worden ook zo behandeld: wilde dieren moeten worden opgesloten (wellicht een spuitje? LOL).
Bovendien, laten we ook vooral niet vergeten dat deze mensen zelf doelbewust naar Haren zijn gekomen. Dat weegt voor mij wel wat zwaarder dan ‘toevallig’ in de menigte verzeild raken. De juiste vraag is dan ook niet waarom iemand iets heeft gedaan en dat interesseert me ook niet. Ik wil weten waarom deze personen het in hun bolle hoofd hebben gehaald om ondanks oproepen om weg te blijven toch naar Haren te komen. Dat antwoord is wellicht eenvoudiger: sensatiezoeken, verveling en wellicht zijn het gewoon gewelddadige types die ieder excuus om te meppen van harte aangrijpen.
Maar als er dan een rel van komt dan moet je niet verbaasd zijn als je dan een trap of tik van de ME of collega-relschoppers krijgt, dat je smoelwerk op internet op een digitale schandpaal prijkt, of dat je achteraf wordt opgepakt en aansprakelijk gesteld, en op je 20e een strafblad hebt.
If you can’t take the heat, stay away from the fire! And if you can’t do the time, don’t do the crime!
Was gewoon te gek