Mensen worden om uiteenlopende reden verdachte in een strafzaak.
Er zijn mensen die het worden omdat ze in de war zijn.
Verwarde mensen willen in een samenleving die in een hoog tempo voortraast wel eens struikelen.
Via het strafrecht proberen wij deze ‘sneuvelaars’ weer op te lappen en in het gareel te krijgen.

De 49-jarige Dick is een man die met twee trillende benen in het leven staat.
Als kind al was hij altijd bang, later mocht dat een angststoornis heten.
Om die te lijf te gaan, ging Dick gokken.
Na jaren op en neer strandde zijn huwelijk en liep alles in de soep.
Hij verslonsde en de schulden liepen op.
Uiteindelijk meldde zich de onvermijdelijke deurwaarder.

Op 16 februari, ’s ochtends om negen uur, zou die voor de laatste keer bij hem op de stoep staan.
Dick moest zijn huis uit.

Hij had het anders bedacht.
Technisch als hij was leidde hij de afvoer van de cv-ketel naar de badkamer.
Daar sleepte hij het bed naar toe en zo probeerde hij op 15 februari ’s avonds in diepe slaap te vallen.
Op de televisie had hij iets gezien over koolmonoxidevergiftiging.
Als alles goed zou gaan, zou hij nooit weer wakker worden.

Opnieuw zat hem niet mee.
Hij overleefde de poging en besloot in verwarring tot drastischer maatregelen.
Hij zette de gaskraan open, stak wat kaarsen aan en barricadeerde de voordeur met de wasmachine.
Struikelend verliet hij via het balkon zijn woning.
Maar eenmaal buiten belde hij 112 en vertelde wat hij had gedaan.
Niet lang daarna, de brandweer was er al, klonk een enorme explosie die de voorpui wegblies.
Dat er geen doden en gewonden zijn gevallen, is voor iedereen een groot geluk geweest, zegt de officier van justitie.

Dick zegt bijna niks, zegt dat hij het niet meer zo goed weet.
In het Pieter Baancentrum twijfelen ze aan zijn vergeetachtigheid.
Een klinische behandeling is noodzakelijk.
De rechters: ‘Zoiets kan jaren duren, beseft u dat wel?’
Dick, vlak en emotieloos: ‘Als dat zo is, dan moet het maar zo zijn.’

Hij zit nu 39 weken in de gevangenis, waar hij minder eenzaam is en weer redelijk gezond te eten heeft.
Eigenlijk vindt hij het leven wel goed zo.

Voor Leo, 42 jaar en hoefsmid, is het andersom.
Hij had het in zijn huisje, in een portiekflat in Groningen waar hij al 19 jaar woonde, prima naar zijn zin.
In januari ging het mis en deze zomer werd hij als trouwe huurder uit huis gezet en nu is zijn leven een zooitje.
Zegt: ‘M’n twee lievelingskatten kwijt, mijn eigen bedrijvigheid naar de kloten. Het is één grote teringellende.’
Leo leeft nu in zijn auto, vol hoefijzers, hamers, een aambeeld en vuur.
Zegt: ‘Ik droom van een klein kneuterig arbeidershuisje met een badkamer en een voordeur.
Een eigen brievenbus lijkt me ook leuk.’

Leo kreeg hommeles met de buren.
Hij vermoedt dat het een complot is, dat ze hem weg willen hebben.
Af en toe moest de politie er aan te pas komen, om gemoederen te bedaren, soms om Leo even mee te nemen.
Tegen de rechters: ‘Als mijn grote dikke bovenbuurman naar het toilet ging, kon ik dat horen. Maar ik lette daar nooit zo op.’

Tuurlijk, hij snapt zijn buren ook wel een beetje.
Zegt: ‘Ik ben een babbelkont. Als ik een gedachte heb, spreek ik die uit. Maar ik ben niet gek, wel wat apart.’
De buren waren vooral bang en zeiden dat ze met Leo in de buurt altijd op hun hoede moesten wezen.
Leo lacht boos: ‘Ik heb nooit iemand aangeraakt.’

Rechters: ‘Heeft u uw buren met de dood bedreigd?’
Leo: ‘Nee. Zo ben ik niet. Kijk, ik leef met honden, met paarden. Dan draait alles om lichaamstaal. Ik heb een uitgesproken lichaamstaal. Dat zie je aan mij.’
De rechters zeggen in het dossier te hebben gelezen dat hij wel eens op het balkon stond en dan schreeuwde. ‘Dan riep u: jullie hebben mijn boekhouder vermoord en ook zijn vrouw. Wat bedoelde u daar mee?’
Leo, diepe zucht: ‘Rare gedachten spreek ik ook uit. Okay, niet altijd slim. De volgende dag wist ik dat dat van die boekhouder en zijn vrouw dikke flauwekul was.’

Rechters: ‘U riep tegen uw buren dat ze allen dood zouden gaan. Dat ze verraders waren. Dat hun tijd was gekomen.’
Leo raakt uitgeput van al dat gevraag.
Met zijn laatste krachten: ‘Mijn buren houden van Marco Borsato. Ik van Johnny Cash, maar ook van Motörhead, Slayer. Dan zing ik metal-teksten, dat gaat alleen maar over die, die, dood, dood. Johnny Cash, Cut you down. Dat roep ik dan in mijn eigen woning. Niet tegen iemand of zo. Mag het?’

Rechters: ‘De psychiater zegt dat bij u sprake is van waanideeën, schizofrenie. Dat er soms sprake is een psychotisch toestandbeeld die gepaard gaat met ontremmingen.’
Leo: Die psychiater is een takkewijf.’

In juni dit jaar werd Leo door de politie uit huis gehaald. Na 19 dagen in een cel belandde hij met een machtiging van een rechter in een psychiatrisch inrichting.
Na twee maanden stuurde de directeur hem naar huis met de woorden: ‘Dag Leo, met jou is niets aan de hand.’

De officier van justitie: ‘Beetje zorg, beetje begeleiding.’
Tegen Leo: ‘Wat zoek je ook als vrije jongen in de stad? Zoek het platteland op. En een andere muziekkeuze. Love is all van The Beatles is ook een heel leuk liedje om te zingen. Ik eis wegens bedreiging een gevangenisstraf van honderd dagen waarvan 81 voorwaardelijk.’

Leo moppert dat het niet weer zal gebeuren en dat hij nu met rust wil worden gelaten.

Rob Zijlstra

UPDATE – uitspraak – 26 november 2012
Leo heeft zich vijf maal schuldig gemaakt aan bedreiging tegen het leven gericht. meermalen gepleegd. De rechtbank komt tot een andere straf die nauwelijks verschil maakt: een gevangenisstraf van 79 dagen waarvan 60 dagen voorwaardelijk. Dat is wel lager dan de eis.

De strafzaak van Dick is aangehouden, het vervolg is in afwachting van een rapport van de reclassering over de gewenste behandeling.