Ruim zeventig procent van de verdachten die in zittingszaal 14 moet komen opdraven is in Nederland geboren.
Dat betekent dat de groep die uit het grote buitenland komt nog geen dertig procent bedraagt.
Deze groep telt 75 nationaliteiten.
Ik hou dat stilletjes een beetje bij.

Een flinke groep buitenlanders komt niet van heel ver.
Duitsland, België, Engeland, Polen, zo heel af en toe een Fransman.
We hadden één Spanjaard en ook één Italiaan.
En natuurlijk Turken en Marokkanen.
In de voorbije acht jaar moesten 48 Turken – dat is ruim anderhalf procent – en ook nog eens 41 Marokkanen zich voor de meervoudige strafkamer in Groningen verantwoorden.

Het verre Mongolië bracht in acht jaar tijd vier verdachten.
Dat is ook niet veel.
Eentje werd vrijgesproken voor een poging tot doodslag in Haren (in 2005) en eentje werd juist daarvoor (in 2006) veroordeeld.
Twee Mongoliërs zijn nog in afwachting.
Afgelopen week eiste het Openbaar Ministerie vier jaar celstraf tegen de ene en drie jaar tegen de andere.
De ene is Ulaan, 42 jaar.
De andere is Baatar, 35 jaar.
Komende week is hij jarig.

De weg die buitenlanders afleggen om als verdachten in zittingszaal 14 te belanden is vaak een kromme weg.
Nooit moet ik Sven vergeten die exact vier jaar geleden verdachte was.

Sven was in 1962 in een grauw en grijs Roemenië geboren en had een immer dronken en gewelddadige vader.
Als klein kind werd hij daarom weggestopt in een tochtige inrichting.
Als tiener van 16 ontsnapte hij voor heel even, want hij werd gepakt.
Ze zetten hem de vlucht betaald met vijf jaar jeugddetentie.
Toen het gordijn viel en de vrijheid lonkte trok hij vol wanhoop Europa in waar zijn lot een zwervend bestaan was.
Na Italië, Spanje en Frankrijk belandde hij via Antwerpen in een houten geitenhok van een kleine kinderboerderij in een stadswijk van Groningen.
Daar sliep hij.

Op een avond stak hij radeloos een krant in brand waardoor het hok van de geit in vlammen op ging.
Sven werd gearresteerd toen hij zich meldde op het politiebureau.
Tegen de rechters betuigde hij spijt, hij vertelde dat hij zo alleen en zo radeloos was.

De officier van justitie noemde de zaak eentje van een schrijnende hopeloosheid en eiste 15 maanden celstraf.
Brand stichten om hulp af te dwingen riekt naar chantage en daar tillen wij in Nederland zwaar aan, had de aanklager gezegd.
De rechtbank vond dat ook.
Sven kreeg tien maanden gevangenisstraf.

Ook Ulaan en Baatar kwamen deze kant op.
Baatar begin dit jaar.
Zijn leven in Mongolië – waar hij werkte als bodyguard – loopt gevaar.
Dat zegt hij, niet dat wij hem geloven.

Ulaan kwam twee jaar geleden.
Hij was herder en hij pootte aardappelen bij het meer van Khukh Nuur.
Een vrachtauto had hem – tegen betaling – deze kant op gebracht.
Na een lange rit van dagen en nachten had de chauffeur gezegd dat ze er waren.
Dat ze in Frankrijk waren.
Pas later ontdekte Ulaan dat de mensenhandelaar hem bij de neus had genomen en dat hij in Nederland was.

De procedures liepen op niets uit en zo bracht pech hen samen, als uitgeprocedeerde asielzoekers in het uitzetcentrum in Ter Apel.
Ulaan en Baatar konden elkaar verstaan en het samen vinden.
Ze dronken vooral en dat waren ze ook vaak.
Dat begon al in de ochtend.

Toen het op een dag middag werd, fietsten ze naar de vijver in het dorp.
Eerst dronken ze halve liters bier en daarna de wijn op.
Er was ook Pisang Ambon.
En Martini, wodka en gin, had een getuige gezien.

Zat waren ze teruggewaggeld naar het uitzetcentrum.
Waarom weet niemand, maar de kleine bodyguard en de lange aardappelpoter kregen ruzie.
In de gemeenschappelijke ruimte, in de hal, bij het toilet.
Ergens viel een tafel om.
Geschreeuw.
Zwaaiende armen.
Bloed. Paniek.

Ulaan werd met spoed en per ambulance naar het Refaja-ziekenhuis in Stadskanaal gebracht.
Baatar vloog met de traumahelikopter naar het UMCG in Groningen.
Beide ernstig gewond, diepe steekwonden in de borst.
Ze mogen van geluk spreken, zegt de officier van justitie in de rechtszaal, dat ze nu hier zitten.

Baatar ontkent te hebben gestoken.
Hij zegt dat Ulaan hem aanviel en stak.
Dat Ulaan hem aanviel, toen wegliep en toen terugkwam en toen stak.
Met zwaaiende armen.
Dat Ulaan zichzelf in de borst stak.
Dat hij, Baatar, het mes uit het lichaam van Ulaan trok en het mes door het raam naar buiten gooide.

De officier van justitie zegt dat Baatar wel heeft gestoken.
Zegt: poging tot doodslag.
Drie jaar.

Ulaan weet niets meer.
Hij zegt dat de politie tegen hem had gezegd dat hij beter kon bekennen.
Zou hij dat niet doen, dan zou hij een zwaardere straf krijgen.
Maar Ulaan kan het zich niet herinneren.
Hij weet van de vijver, het bier en de ruzie en dat hij duizelig was geworden, meer niet.

De officier van justitie weet het wel.
Een poging tot moord.
Vier jaar.

Er is een getuige – een vrouw – die alles heeft gezien.
Bij de politie had ze een verklaring afgelegd, maar heel summier.
De agenten hadden niet doorgevraagd.
De advocaten willen haar daarom horen als getuige.
Probleem is dat de vrouw na de steekpartij is teruggekeerd naar Mongolië.

De advocaten zeggen: ‘Misschien moeten we haar daar vinden.’
De officier van justitie zegt dat ze zich kan voorstellen dat de advocaten dat willen.
De rechters zeggen dat ze er over zullen nadenken.

Rob Zijlstra

UPDATE  – 17 december 2012 – uitspraken
Baatar is vrijgesproken. Niet kan worden uitgesloten (op basis van het dossier) dat Ulaan zichzelf heeft gestoken. Baatar is inmiddels op vrije voeten. De straf voor Ulaan is nog niet inmiddels  ook bekend. Het Openbaar Ministerie is was vergeten hem naar de rechtbank te laten vervoeren, nadat hij te kennen had gegeven bij de uitspraak aanwezig te willen zijn. Ulaan is (maandagavond) schuldig bevonden aan een poging tot doodslag. Volgens de rechters is er geen sprake van voorbedachte rade. Daarom geen vier jaar cel zoals was geeist, maar drie jaar.

vonnissen [zodra beschikbaar]