Voor maar heel weinig mensen doet de tijd niks tot nauwelijks iets.
Ja, verstrijken, maar daarmee is dan ook alles gezegd.
Dirk de V. is zo’n uitzonderlijk figuur.
Eens werd hij omschreven als een tikkende tijdbom
Dertien jaar geleden werd zijn tijd stilgezet.
Dat deed de rechtbank, maar het was zijn eigen schuld.

In oktober 1999 beging Dirk de V. in Groningen een gruwelijk misdrijf.
Nog voordat dat misdrijf werd ontdekt, zat hij al vast op het politiebureau in Assen.
Dat was tamelijk bijzonder en maar goed ook.

Het Openbaar Ministerie eiste in 2000 een levenslange gevangenisstraf.
Dan is de doodstraf humaner, luidde de boze reactie op de eis van De V. destijds in zittingszaal 14.
De rechtbank veroordeelde hem twee weken later niet tot de maximale straf maar tot de maximaal haalbare straf; geen levenslang maar 14 jaar en tbs met dwangverpleging.

Ik schreef vaker over Dirk de V., over zijn verrotte leven en zijn gruweldaad in Groningen, over de moord op Tjirk van Wijk, 27 jaar en een willekeurig slachtoffer.
Omdat hij de deur opendeed.
In het verhaal ‘De lastigste gedetineerde van Nederland’ staat daarover een heleboel.

De voorlaatste keer dat ik De V. zag, was in de Waalzaal van het gerechtshof in Arnhem, op 8 september 2009.
Voetje voor voetje en met de mond opengesperd schuifelde hij de rechtszaal binnen, 59 jaar, maar al een oude man, schreef ik toen.
De rechtbank had zijn tbs met twee jaar verlengd en De V. had tegen dat besluit beroep aangetekend.
Niet omdat hij van de tbs afwilde – realistisch is hij wel – maar omdat hij behandeld wilde worden.

Hij zei toen dat ieder mens het recht moet hebben om te kunnen veranderen.
Dat hij daarom niet naar een long stay-afdeling wilde want daar wordt niet behandeld.
Hij zei: ‘De long stay is als opgeven en ik wil niet opgeven.’

De raadsheren zeiden dat zij niets te zeggen hebben over de long stay.

Vervolgens eiste de advocaat-generaal dat de tbs van Dirk de V. met twee jaar moest worden verlengd en zeiden de rechters dat ze over twee weken uitspraak zouden doen.
De V. had als antwoord gegeven: ‘Tot over twee jaar.’

Het duurde iets langer, het duurde tot woensdagmiddag.
Opnieuw komt De Dirk de V. de rechtszaal binnen, nu in Groningen, weer in zittingszaal 14.
Kreunend en steunend op een rollator.
Inhalator in de hand.
Zilveren kruis aan een ketting om de nek, oorbellen, veel ringen, spijkerjas, bril, baard, kalend, slierten haar naar achteren geveegd.
Last van de longen.
Hij oogt desondanks veel kwieker dan destijds in Arnhem, maar veranderd is er nauwelijks iets.

Hij leeft nog steeds in beperking.
Dat betekent in zijn geval dat hij een half uur per dag buiten de cel mag recreëren, maar wel alleen.
Het andere verzetje is een half uur luchten in de luchtkoker.
Ook alleen.
De resterende 23 uur zit hij alleen in zijn cel, met extra zware beveiliging op een afdeling met zeer intensieve specialistische zorg.
De V. tegen de rechters: ‘Een lachertje. Het is zeer intensief opsluiten.’
De rechters: ‘U mag geen contacten hebben met medepatiënten. Zou u dat graag willen?
De V.: ‘Ja natuurlijk.’

Destijds in Arnhem zei zìjn advocaat dat De V. al jaren in afzondering zat, in eenzame opsluiting, met alleen een vogeltje.

Nu zeggen de rechters dat ze in het advies van de tbs-kliniek gelezen hebben dat er een heel klein beetje vooruitgang is geboekt, maar dat de situatie nog heel zorgelijk is.
Dat de kans op nieuwe strafbare feiten, zodra hij de vrijheid weer in de ogen krijgt, heel groot is.
Dat de maatschappij nog altijd moeten worden beschermd tegen Dirk de V.

De V.: ‘Ik wil een normale detentie, ik wil niet meer recreëren met ambtenaren die opschrijven wat ik hen in vertrouwen vertel. De situatie waarin ik mij bevind is niet menswaardig.’

De getuige-deskundige – een medewerkster van de tbs-kliniek – zegt dat de dreigementen op de zeer intensieve zorgafdeling ‘ons’ om de oren vliegen, dat De V. nog altijd te veel risico’s en te veel onrust met zich meesleept, dat er soms sprake is van levensbedreigende situaties.
De medewerkster: ‘Hij is kortom onverminderd gevaarlijk.’

Dirk de V.: ‘Ik hoor de leugens.’
Hij zegt: ‘Ik wil een behandeling als mens en erkenning voor wat ik mankeer en een daarop gerichte behandeling.’
Hij zegt ook: ‘Ik ben een oude man, ik ben 63 jaar, het is nog kort dag tot …’
Rechters: ‘Tot?’
De V.: ‘Tot ik overlij…’

De rechters zeggen dat ze niets te zeggen hebben over de behandeling.
De rechters zeggen – net als de raadsheren toen in Arnhem – dat zij gaan over de verlenging.

De officier van justitie wil een verlening met twee jaar.
Ze zegt: ‘Therapeutische interventies hebben niet geholpen. Hij wil een menswaardiger behandeling. Dan zou hij kunnen beginnen zich als mens te gedragen. Het is aan hem.’

De V. wrijft met duim en wijsvinger voortdurend over snor en ruige baard

Zijn advocaat zegt het ondertussen mooi.
Zijn advocaat zegt dat Dirk de V. onder in de kelders van de tbs zit.
En dat alle deuren voor hem gesloten zijn.
Maar dat ook De V. uit de kelder moet.
Hoe? Trede voor trede.
Ook voor hem zou de deur op een kier moeten staan, voor de tijd die hem nog rest.
De advocaat voegt toe dat ouderdom ook een rol speelt.
Ouderen worden, zegt de advocaat, doorgaans wat milder.
Ook fysiek.
Want hoe gevaarlijk is een man met een rollator en met pufjes?

De getuige-deskundige zegt ongevraagd: ‘Meneer loopt in onze kliniek zonder rollator.’
Dirk de V.: ‘Ik heb niets meer te zeggen.’

Er zullen twee jaren verstrijken.

Rob Zijlstra

 

UPDATE – 6 maart 2013 – uitspraak
Er zullen twee jaren verstrijken en in die twee jaren zit Dirk de V. vast. Zijn tbs-status is dus verlengd, zoals viel te verwachten.

 

• De lastigste gedetineerde van Nederland

• spreekrecht – De nabestaanden van Tjirk van Wijk voerden een lange strijd tegen met name justitie om als slachtoffer erkend te worden. Hun inzet leidde er tien jaar geleden toe dat de postitie van nabestaanden van slachtoffers van ernstige geweldsmisdrijven op de politieke agende kwam te staan. Dat leidde uiteindelijk tot de invoering van het spreekrecht voor slachtoffers in de rechtszaal.

.

.

.