Said kijkt ontzet.
Vijftien maanden, pruttelt hij richting rechters, ‘dat is wel bijna anderhalf jaar hoor.’
Hij zegt: ‘Ik ben in shock, ben sprakeloos.’

Dat komt omdat hij onschuldig is.
Said had die 150 euro dus gewoon gekregen.
Rechters: ‘Is dat niet een beetje raar?’
Said, op een onbekende dag in 1991 geboren in Kismayo, Somalië: ‘Ach, je moet een gegeven paard niet in de bek kijken. Toch?’

Dit verhaal moet eigenlijk beginnen in december 2009.
Said zag het toen even niet meer zitten, pakte een mes uit de keukenla, deed een bivakmuts over zijn jongenshoofd en stapte de Shell Shop binnen.
Tegen de medewerkster die bij de ingang stond te stofzuigen riep hij dat zij nu geen rare dingen moest doen en dat hij geld wilde.
Met 400 euro ging hij er hollend vandoor.

Dat laatste werd hem noodlottig.
Said kon namelijk ontzettend goed hard hollen en wel zo goed dat vrienden hem De Marathonman noemden.
Dat was in Veendam zijn bijnaam.
Toen Said met die 400 euro zich hollend uit de voeten maakte, passeerde toevallig een auto met daarin drie kennissen van hem.
Die zeiden tegen elkaar: ‘Hé kijk nou, daar rent De Marathonman.’
Het nieuws dat het tankstation was overvallen ging snel rond en bereikte ook de auto met daarin die drie kennissen.
Die drie legden een verband tussen wat ze net hebben gehoord en daarvoor hadden gezien.
Dat vertelden ze aan de politie.
Twee uur later zat Said op het bureau en 285 dagen later – in september 2010 – in de rechtszaal.

Hij werd niet opgeknoopt aan de hoogste boom. Dat had wel gekund, maar de rechters hielden rekening met zijn persoonlijke omstandigheden.
Het leven van Said is ingewikkeld.
Toen hij 10 jaar was, vluchtte hij met zijn moeder en zusjes naar Nederland, vader misschien wel vermoord.
Als oudste moest de kleine Said gezinstaken uitvoeren.
De psychiater schreef aan de rechters van toen dat Said was overvraagd wat had geleid tot depressiviteit en een begin van een persoonlijkheidsstoornis.
Hulp zou wenselijk zijn.

De rechters veroordeelden hem tot een gevangenisstraf van 222 dagen waarvan 180 voorwaardelijk – de tijd die hij in voorarrest had gezeten – en een taakstraf van 240 uur. Voorwaarde was dat hij hulp zocht voor zijn psychische problemen.
Hij kreeg ook een gratis advies van zijn rechters: ga weer hardlopen.

Nu zit Said weer in de verdachtenbank van zittingszaal 14.
Tussen toen en nu zijn welgeteld 921 dagen verstreken

In café Rembrandt was hij Peter tegengekomen.
Ze troffen elkaar op het toilet.
Tegen de rechters zegt Said: ‘Het was een heel raar gesprek.’

Peter had gevraagd waarom hij hem zo dreigend aankeek.
Said had toen geantwoord: ‘Wat denk je zelf?’
Peter weer: ‘Hebben we nu problemen?’
Said tegen de rechters: ‘Rare sfeer. Het was alsof we zouden gaan vechten.’

Rechters: ‘Ga verder.’
Said: ‘Die jongen zei toen, weet je, we kunnen dit ook anders oplossen. Ik ben bereid jou geld te geven. Ik heb toen gezegd: doe maar. Toen zijn we naar de pin gelopen en gaf hij mij 150 euro. Toen zijn we teruggegaan naar Rembrandt.’

Op dat moment vroegen de rechters dus of dat niet een beetje raar was en begon Said over het paard en de bek.
Rechters: ‘Vond u dat u recht had op dat geld?’
Said: ‘Als ik heel eerlijk ben, ja. En als iemand je een cadeautje geeft, ben je ook blij.’

Hij geeft toe: ‘Ik was dronken, maar Peter ook.’
En: ‘Ja, misschien voelde Peter zich bedreigd, dat kan. Maar ik heb niet gezegd dat hij dat geld aan mij moest geven. Had ik dat gewild, dan hij ik zijn hele bankrekening wel geplunderd, dan wil ik toch meer dan 150 euro?’

Peter vertelde het verhaal anders.
Eerst aan zijn vrienden en daarna aan de politie.
Peter vertelde dat Said hem op het toilet bedreigde, hij zei dat hij geld wilde hebben, dat hij mij wilde neersteken en dat hij wist waar mijn familie woonde.

Said had niets aan de politie verteld.
Dat hij het geld had gekregen, vertelt hij nu in de rechtszaal voor het eerst.
Eerder had hij gezegd, ook tegen zijn advocaat, dat het geld van zijn vriendin was.

Een van de rechters, zomaar boos en met stemverheffing: ‘Wanneer vertelt u de waarheid? Of u heeft tegen uw advocaat gelogen of u zit nu te liegen? Wat is het nou?’

Said blijft rustig.
Zegt dat hij het allemaal heel erg vindt.
Hij zegt: ‘Ik zit er mee.’

De officier van justitie zegt: ‘Ik vind hem volledig niet geloofwaardig. Hij krijgt geld van iemand die hem eerder heeft verlinkt voor een overval. Zwetsverhaal. Hij heeft geld afgeperst van iemand die eerder een belastende verklaring tegen hem aflegde, van iemand die hem had zien hollen, kort na een overval op de Shell Shop. En toen de politie had gebeld. Dit is pure afpersing.’

Vijftien maanden gevangenisstraf.
Dat daarvan vijf maanden voorwaardelijk mogen, heeft Said denk ik in zijn schrik niet meegekregen.

De advocaat verzoekt te rechtbank meer rekening te houden met de persoonlijke omstandigheden, van een jonge jongen die nooit de middelen heeft gekregen om zich te kunnen handhaven.

Said holt nog steeds.
Maar nu weg voor de problemen, vluchtend in drank en in drugs.
Persoonlijkheidsstoornis.
Antisociale trekken.
Geen gewetensfunctie.
Hulp zou wenselijk zijn.
Said zegt: ‘Allemaal moeilijke woorden. Ik heb gehoord dat er een kans bestaat dat ik ptss heb. En ik ben het er niet mee eens dat ik zo lang moet zitten.’

Rob Zijlstra

.
• ptss
• de marathonman, deel 1

 

.

UPDATE – 22 april 2013 – uitspraak
Said moet conform de eis van de officier van justitie zitten: 15 maanden waarvan 5 voorwaardelijk, netto is dat 10 maanden.  Zijn verhaal is niet geloofwaardig.

HET VONNIS (zodra beschikbaar)