Harm heeft zijn beste kleren aangetrokken en wacht.
Hij wacht tot hij aan de beurt is.
Verdachten die in de middag in zittingszaal 14 moeten komen opdraven, hebben soms de pech van uren wachten.

Het is niet de enige pech van Harm.
Bijna een jaar geleden werd hij neergeschoten.
Een kogel ging door zijn hand.
Dat was de hand waarin hij het keukenmes vasthield.

Een tweede politiekogel ging eerst door zijn linkerbeen.
Er dwars door heen.
En toen door het rechter bovenbeen via een bot in de knie.

De knie is stuk en de kans dat Harm ooit weer gewoon zal kunnen lopen is er niet.
Hij heeft er dagelijks last van.
Traplopen gaat moeizaam, fietsen kan niet meer.

Zijn advocaat zegt dat Harm de rest van zijn leven invalide zal blijven.
Harm is veertig jaar en gaat met een persoonlijkheidsstoornis door het leven.
Borderline.
Hij heeft zo’n beetje alle psychiatrische instellingen in Noord-Nederland als eens bezocht.

Vorig jaar juli woonde hij bij zijn vriendin in Appingedam.
In zijn beste pak en met een vinger aan het hoofd vertelt hij gedetailleerd en met de rust van een dorp aan de rechters wat er is gebeurd.
Dat hij heel erg in zijn hoofd aan het denken was, dat zijn vriendin hem had geïrriteerd, dat hij een groot mes had gepakt en dat zij toen vluchtte, ging schuilen bij de buren.
Dat hij zijn broer had gebeld en had gevraagd of die snel wilde komen.
Als het mis dreigt te gaan belt hij altijd zijn broer.

De politie kwam rap met twee auto’s.
Harm tegen de rechters: ‘Ik keek naar het dienstwapen. De radertjes in mijn hoofd gingen werken. De gedachte was, hoe kan ik het wapen pakken. Ik vroeg me ook af of er een kogel inzat. Tegelijkertijd dacht ik, het heeft geen zin, het kan niet.’

De rechters: ‘U weet het allemaal nog precies.’
Harm: ‘Ik ben een denker.’

Een van de agenten maakte een opmerking.
Harm verstond dat als: ‘wie denk jij wel niet dat je bent?’
Zegt: ‘En dat was net even te veel. Er zat zo veel adrenaline in mij. Ik dacht, wat jullie kunnen, kan ik ook.’

Hij pakt opnieuw een mes.
Voor hem staan vier agenten.
De afstand?
Vijf meter.
Harm: ‘Ze zeiden, leg het wapen weg. Ik hoorde dat wel, maar het drong niet door. Toen gebruikten ze peperspray. Dat hielp niet.’

Een eerste knal.
De kogel doorboort zijn hand.
Hij pakt het mes bij de punt en wil gooien.
Een tweede knal, in de benen.
Drie seconden later ligt Harm geboeid op de grond.
Hij moet huilen en roept naar zijn vriendin dat hij dit ook niet heeft gewild.

Rechters: ‘De agenten voelden zich bedreigd. Ze zijn bang geweest. Kunt u zich dat voorstellen?’
Harm: ‘Ja, eigenlijk wel.’
De rechters vertellen dat de agent heel lang heeft gewacht met schieten, omdat hem dat veel moeite kostte. Maar op een gegeven moment moest hij wel.’
Harm zegt dat hij het jammer vindt dat er is geschoten.

De officier van justitie komt met twee dingen.
Ten eerste, zegt hij, dat Harm de intentie had om met dat mes in zijn hand een agent te raken.
Maar dat er geen uitvoeringshandeling was van die intentie.
En dat er dus juridisch bezien gesproken dient te worden van een bedreiging.
Van een bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht.

De strafeis: zes maanden celstraf, maar die geheel voorwaardelijk.
Een strafeis dus als een stevige waarschuwing.
In de hoop dat Harm – de denker – een volgende keer wel tien keer nadenkt alvorens hij nog een keer gekkigheid uithaalt.

Ten tweede: de agenten zijn heel bang geweest.
De officier van justitie: ‘Het was voor de betrokken agenten een zeer ingrijpende situatie.’
De agent die Harm neerschoot wil nu 750 euro smartengeld van hem hebben
De drie agenten die er bij stonden claimen elk 600 euro.

De officier van justitie: ‘De grondslag voor een immateriële schadevergoeding is er. Je bent agent, maar dat betekent niet dat je geen schadevergoeding kunt eisen. Een agent die moet schieten kan psychische schade oplopen. Wie dat niet ziet is een beetje wereldvreemd.’

Harm schrikt ervan.
Drie keer 600 euro en nog eens 750 erbij, dat heeft hij nooit.
Hij zegt: ‘Dit overrompelt mij. Ik heb maar een klein inkomen, ik zou niet weten waar ik dat geld vandaan moet halen.’

Harm’s advocaat schrikt niet maar zegt dat hij er grote moeite mee heeft.
Zegt: ‘Vier agenten hebben het gierend uit de klauwen laten lopen. Daar heeft Harm aan bijgedragen, maar de agenten ook. Die hadden de-escalerend moeten optreden. In plaats daarvan is het geëscaleerd.’

Harm’s advocaat zegt dat hij er grote moeite mee heeft dat agenten geld claimen van een verwarde man die geen cent heeft.
Hij vraagt: ‘En als die agenten dat geld dan krijgen, zijn ze dan niet meer bang?’

Rob Zijlstra

 

.

• Vandaag ook  in Dagblad van het Noorden: de politie, een letselschade-specialist en de strafrechtadvocaat over de vraag ‘idioterie of passend bij de tijd van nu?’

UPDATE – 1 juli 2013 – uitspraak
De rechtbank heeft vervroegd uitspraak gedaan. Harm is veroordeeld tot 2 maand voorwaardelijke celstraf. Aan de vier betrokken agenten moet hij 250 euro p.p. betalen. Motivatie in vonnis volgt.

UPDATE – 4 juli 2013 – motivatie
De rechtbank motiveert (helaas) niet waarom de agenten recht hebben op een immateriële schadevergoeding. Wel staat in het vonnis dat de geclaimde bedragen ‘ in de gegeven omstandigheden’ te hoog zijn.  Er staat verder: ‘Naar het oordeel van de rechtbank staat vast dat verdachte onrechtmatig heeft gehandeld jegens de agenten. Voor zover dezen daardoor schade in hun persoon hebben geleden kunnen zij immateriële schade vorderen.  Bedreigingen zoals door verdachte begaan kunnen zonder twijfel leiden tot immateriële schade…’