In het strafdossier staat dat Hans (48) erg overtuigd is van de juistheid van zijn eigen opvattingen.
Zijn laatste veroordeling – een taakstraf van 90 uur – was wegens het bedreigen en beledigen van een ambtenaar in functie, een politieman.
Nu is hij, zegt hij stellig, onschuldig.

Jakob (37) is graffitikunstenaar en  komt uit een gegoede familie  van hardwerkende mensen. Zelf was hij na twee jaar feesten in de hennep beland en in dat verband was hij al eens overvallen en gegijzeld.

Hans kijkt bij aanvang van de strafzaak even opzij, naar Jakob. Zijn blik drukt maar een ding uit: als ik de kans krijg vreet ik je voor het oog van de rechters op.
Om dat te voorkomen zitten er zes politiemensen – dat is extra – in de zaal.

Hans en Jakob zouden witwassers, oplichters en flessentrekkers zijn.
Ze zouden op naam van Hamer Brandstoffen bv luxe goederen en bouwmaterieel hebben gehuurd.
Het gehuurde werd niet betaald, maar doorverkocht.
Er zijn 46 bedrijven die aangifte hebben gedaan.

Het viel de politie bij die aangiftes op dat er overeenkomsten zaten in al die verschillende verhalen.
De politie ging er eens goed voor zitten, stelde vast dat ze een capaciteitsprobleem hadden, belde met de bovenregionale recherche in Zwolle die onder de codenaam Kaapverdië een groot onderzoek begon.
Drie maanden later, op 15 januari dit jaar, werden twee verdachten aangehouden.
Het zijn Hans en Jakob.

Een niet volledige opsommingen van de buit: dakramen, sanitair, een zitmaaier, een houtversnipperaar met toebehoren, minishovels, graafmachines, aanhangers, een vorkheftruck, bestelauto’s, een auto-ambulance, een frontmaaier, hogedrukreinigers, 130 spuitbussen (verf) en een jacuzzi.

Een graafmachine en 130 spuitbussen zijn teruggevonden.
De rest is spoorloos.

Rechters: ‘Waar zijn die spullen gebleven?’
Hans wijst naar Jakob: ‘Jullie moeten bij hem zijn.’
Jabob schudt het hoofd: ‘Ik heb er niks mee te maken.
Hans lacht minzaam.

Ze zouden er 146.570 euro aan hebben overgehouden.
Hans briest: ‘Toen ik werd aangehouden had ik negen euro op zak. Dat is alles wat ik had.’
Hij wil maar zeggen: hoeveel bewijs voor onschuld wil je hebben?
Jakob staart voor zich uit.

Hans wil wel toegeven dat hij in ruil voor 1500 euro een bv op zijn naam had laten zetten.
Op papier was hij de directeur van Hamer Brandstoffen bv.
Hij zegt dat hij de intentie had eerlijk zaken te doen.
‘Maar ik ben belazerd, ik ben genaaid. Anderen hebben mijn naam gebruikt. Het lijkt alsof ik de grote man ben, maar dat is niet zo. Ik heb een paar keer te goeder trouw wat spullen opgehaald. Dat is alles.’

Jakob vertelt iets soortgelijks.
Hij zegt dat hij opdrachten kreeg van Hans om spullen op te halen.
Hij zegt: ‘Ik woon op een flatje, wat moet ik met een shovel of graafmachine?’
Jakob zegt dat hij zes of zeven keer een ritje heeft gedaan voor Hans en daar vier- tot vijfhonderd euro mee heeft verdiend.

De rechters willen van Hans weten: ‘Door wie bent u genaaid?
Hans: ‘Dat zeg ik niet.’
Rechters: ‘ Waarom niet?’
Hans: ‘ Ik heb een vrouw en kinderen.’

De graafmachine werd teruggevonden omdat er een  track en tracesysteem was ingebouwd.
De 130 spuitbussen lagen in flatwoning van Jakob.
Op zijn Facebookpagina staan foto’s van wel 130 spuitbussen.
Jakob: ‘Die had ik al, want ik ben immers graffitikunstenaar.’

Na drie uur vragen stellen door de rechters is er nog  veel niet duidelijk.
Ik moet denken aan de bovenregionale recherche.
Zouden die met hun onderzoek Kaapverdië echt niet meer boven water hebben gehaald dan wat nu wordt besproken in de rechtszaal?
Misschien kampt het bovenregionale rechercheteam ook wel met tekorten in de capaciteit.
Moest het team zich beperken tot twee.

De advocaat van Hans mag de naam wel noemen.
De advocaat zegt dat de grote man achter de schermen Mister X moet heten.
Die naam kan worden gelinkt aan een persoon die in 2012 is veroordeeld wegens het oplichten van bedrijven die spullen verhuren.
Mister X zelf is een jongeman die eerder is veroordeeld wegens oplichting met motoren op marktplaats.nl en later wegens mensenhandel.

Maar Mister X & Co. zijn geen verdachten.
De officier van justitie rept ook met geen woord over een groter geheel.
De boeven zijn Hans en Jakob en dat moet voldoende zijn.

Ze zegt: ‘Ze wijzen naar elkaar, maar die bedrijven zitten met de gebakken peren.’
De officier van justitie wil dat Hans en Jakob samen 146.570 euro – de berekende winst – storten in de staatskas.
Ook moeten ze de gedupeerde bedrijven schadeloos stellen.
Geld dat ze aan de bedrijven betalen mag in mindering worden gebracht op de storting in de staatskas.
Daarnaast moet Hans boeten met 24 maanden gevangenisstraf (eis).
Jakob, met iets meer zaken op de tenlastelegging, hoort 36 maanden eisen.

Hans oogt nu weer zo woedend als hij keek bij aanvang van de strafzaak.

Jakob kijkt alsof hij water ziet branden.
Hij had zicht op een vaste baan, via een kennis in een warm land van ver, in de keuken van een multinational.
Dan zou hij zijn moeder die al zijn schulden inloste kunnen terugbetalen.
Hij mompelt: ‘Zesendertig maanden in de gevangenis, dat overleef ik niet.’

Rob Zijlstra

.

UPDATE – 22 juli 2013 – uitspraken
Jakob is veroordeeld tot achttien maanden celstraf waarvan een half jaar voorwaardelijk. Hans heeft dertig maanden gekregen.