Het is de nacht van 26 op 27 mei 2012, Kloosterlaan, Winschoten.
Een bewoonster van deze straat kan de slaap niet vatten en tuurt maar wat naar buiten.
Plots ziet ze een vreemd figuur – normaal postuur – in de woning van de buren.
Wel een beetje raar, want de buurtjes waren toch op vakantie?
Piekerend valt ze alsnog in een sukkelslaap om twee uur later, rond half drie, wakker te schrikken.
Het huis van de buren staat in lichterlaaie.
Buuf belt 112.

De brand is zo heftig dat de complete bovenverdieping naar beneden zakt.
De buurvrouw vertelt aan de politie wat ze heeft gezien: vreemd figuur, normaal postuur.
Een agent constateert dat de achterdeur niet op slot zit, maar de bewoners wel op vakantie.
Er wordt rekening gehouden met brandstichting.

Er is nog iets merkwaardigs.
Twee maanden eerder zijn op de gevel van de bewuste woning hakenkruisen geklad.
Dat gebeurde ook in de nacht.
De bewoner heeft een Turkse achtergrond.
De politie is van het incident op de hoogte.

Johan (28) zegt, beetje bokkig, tegen de rechters dat hij er niets mee te maken heeft.
Wesley (25) zegt van wel.
Hij zegt – hoewel niet heel enthousiast – dat hij het heeft gedaan.
Samen met Johan.
Johan zegt dat ze ooit vrienden waren, maar nu zeker weten niet meer.
Eenmaal zie ik dat ze even oogcontact hebben: het is een dodelijke blik.

Hakenkruisen zijn in Winschoten helaas geen zeldzaam verschijnsel.
Er is ook een aantal kunstwerken ontsierd met nazi-teksten en hakenkruisen.
De politie komt niet verder dan vermoedens.
De brand is zo heftig geweest dat bruikbare sporen in rook zijn opgegaan.

Maar dan meldt zich een criminele informant van de politie.
Hij zegt tegen betaling dat de woning helemaal niet door neonazi’s of zo in brand is gestoken, maar in opdracht van de eigenaar.
De brandstichter is een jongen met een normaal postuur, met het haar in stekeltjes.
Tijdens de brand, weet de informant ook, stond de paarse auto van de brandstichter iets verderop geparkeerd.
Die auto is nu niet meer van hem.
Deze informatie van de klikspaan wordt gekwalificeerd als betrouwbaar.

De politie weet dan al dat de woning voor de brand geruime tijd te koop stond.
De eigenaar wilde er 288.000 euro voor hebben.
Op het internet staan nog altijd de interieurfoto’s waar weinig van is overgebleven.

Johan heeft kort haar met stekeltjes, maar dat iemand dat heeft gezien is onbestaanbaar, zegt hij tegen de rechters: ‘Ik heb altijd de pet op, behalve onder de douche en als ik slaap.’
Wesley: ‘We hebben ook de hakenkruisen in opdracht van de bewoner aangebracht. Johan was daar bij. En ook Jan.’
Jan zal dat later desgevraagd bevestigen.
Jan is de criminele politie-informant.
Aan de brand heeft hij niet meegedaan, dat mocht niet van zijn vriendin.

Wesley vertelt dat ze er 800 euro voor hebben gekregen, voor de beklading en de brand.
De achterdeur zou openstaan, sporen van braak zijn vooraf aangebracht.
Ze moesten de brand stichten op de bovenverdieping.
Wesley sprenkelde benzine over vloerbedekking.
Toen hij het vuur er niet in kon krijgen, riep hij Johan.
Toen lukte het wel.
Zo is het gegaan, zegt Wesley.

Johan: ‘Ik heb er niks mee te maken.’

Na de informantentip komt Johan vrij snel in beeld.
Hij heeft een paarse auto gehad.
In januari, bijna acht maanden na de brand, wordt zijn telefoon aan een onderzoek onderworpen.
Het is opgevallen dat Johan vaak van nummer wisselt, maar niet van toestel.
Uit gegevens komt naar voren dat kort na de brand negen maal telefonisch contact is geweest met een 06-nummer, een nummer van een vrouw.
Die vrouw heeft een vriend: Wesley.

Het zal dan nog vijf maanden duren alvorens de politie denkt de zaak rond te hebben.
Op 24 juni worden Johan, Wesley en de eigenaar van de woning gearresteerd.

Johan zegt dat het wel klopt, dat het kan dat hij die dag in Winschoten is gesignaleerd, het was de dag dat zijn overleden vader jarig zou zijn geweest.
Hij had drugs gekocht en in de buurt van de Kloosterlaan op een parkeerplaats gestaan om er een joint te roken.
Johan: ‘Ik ben de auto niet uitgeweest.’

Wesley zegt dat hij een keer een fiets aan de Turkse man heeft verkocht.
Dat is een beetje zijn dingetje, fietsen verkopen.
De man had gevraagd of hij wel eens wat klusjes wilde doen.
Zegt: ‘Zo is het gekomen, stapje voor stapje.’

De rechters vragen: ‘U woont in Hoogezand. Hoe bent u die dag naar Winschoten gegaan?’
Wanneer Wesley zegt ‘met de auto’, zeggen de rechters dat hij geen rijbewijs heeft.
Wesley zegt dan dat hij met iemand is meegereden, maar met wie is hij nu vergeten.
De rechters vragen aan hem, terwijl ze naar Johan kijken: ‘Vind u het moeilijk te vertellen wat er is gebeurd?’
Wesley: ‘Tuurlijk.’

Johan: ‘Ik snap het ook niet, want ik ben daar niet geweest, dus.’

De officier van justitie snapt het wel: Johan liegt, Wesley spreekt de waarheid.
Tegen Wesley luidt de eis 24 maanden.
Johan (‘gelet op zijn houding’) hoort 30 maanden gevangenisstraf eisen.
De advocaat van Wesley vraagt of het een onsje minder kan en dat de daad vooral moet worden beschouwd als een eenmalige uitglijder.
De advocaat van Johan: ‘Is het bewijs wel voldoende overtuigend?’

De eigenaar van de afgebrande woning moet later terechtstaan.

Rob Zijlstra

uitspraak 21 oktober