Daarna bellen we de Rechtspraak

en eisen we de mannen op te sluiten.

De Rechtspraak maakte deze week wereldkundig dat de Rechtspraak werkt aan een sneller en slimmer strafproces.
De Rechtspraak – dat zullen de rechters wezen – wil strafzaken op een efficiëntere manier afhandelen.

Er is een werkgroep opgericht die Kwaliteit en Innovatie heet en wordt afgekort als KEI.  De groep onderzoekt hoe digitalisering kan helpen het strafproces te vereenvoudigen. Zodra de werkgroep iets heeft gevonden, wordt dat ondergebracht in een versnellingsproject.
De rechtbank Noord-Nederland kan fungeren als proeftuin.
Dan komt er een testfase en daarna wordt het landelijk uitgerold.

Dit klinkt niet best.

Al langere tijd wordt beweerd dat het strafproces steeds ingewikkelder wordt.
Dat komt omdat de samenleving ondoorgrondelijker is geworden, ongeduldiger ook, de criminaliteit internationaler en opsporingstechnieken gecompliceerder.
En juist in zo’n tijdgewricht moet het sneller, efficiënter, eenvoudiger.

Schrijver Arnon Grunberg rekende er deze week op de voorpagina van de Volkskrant nog mee af.
De schrijver schreef: ‘Een van de fnuikendste religies van de laatste decennia is het geloof in efficiëntie (…) Aan de basis van alle innovatie en creativiteit staat inertie.’

Traagheid dus.

Deze week moest Gaston weer eens terechtstaan.
Gaston is een veelpleger uit Groningen, ditmaal 43 jaar.
Twee keer eerder schreef ik over deze bijzondere man.
Dat waren stukjes waar je een beetje om kon lachen, want Gaston kan de dingen op een rare manier zeggen.

Drie jaar geleden eiste hij zijn recht op deportatie op.
Dat deed hij deze week weer.
Tegen de rechters, in alle ernst: ‘Deporteert u mij alstublieft naar Brussel. Daar heb ik recht op. Punt. Al dat gedoe hier met die gevangenissen, ik wil naar België, dat is mijn Heimat.’

Het is niet om te lachen.
Al jaren weten wij geen raad met Gaston.
En omgekeerd.

Eerder stond hij terecht in zittingszaal 14 omdat hij – buiten vroor het – in een supermarkt in Haren een doos diepvrieskroketten had gestolen.
’s Ochtends al heel vroeg.
De winternacht had hij doorgebracht in een weiland en dat had hem hongerig gemaakt (‘ik was bezig dood te gaan’).
De bedrijfsleider van Blokker zag hem lopen met de kroketten en greep in.
Gaston had toen verzocht hem ernstig letsel te bezorgen opdat hij naar het ziekenhuis kon.
Toen hij ongedeerd bleef, bedreigde hij de bedrijfsleider.

De oplossing waar de strafrechtspraak voor koos was om Gaston twee jaar op te sluiten in de gevangenis, niet voor straf, maar bij wijze van een maatregel, speciaal bedacht voor veelplegers.
Wie niet wil luisteren, moet maar voelen, had de officier van justitie nog gezegd.

Het hielp niks.
Gaston kwam na twee jaar weer vrij.
Om recidive te voorkomen bedachten praktisch ingestelde hulpverleners een plan in de vorm van een caravan om in te wonen.
Die caravan stond op het terrein van de hulpverlening.
Konden ze hem in de gaten houden.

Maar inmiddels zit Gaston weer achter slot en grendel.
Niet voor straf, maar met een rechterlijke machtiging verblijft hij gedwongen in een ‘duurzaam verblijf’, dat is een psychiatrische kliniek, in dit geval ergens in Drenthe.
Daar kan hij blijven tot maart 2014.
Daarna gaat het weer mis.

Er verschijnen veel mannen als Gaston in de rechtszalen.
Het zijn mannen die niet kunnen deugen, omdat in hun hoofden dingen gebeuren die niet normaal zijn.
Daar kunnen zij niks aan doen.
Wij die wel normaal zijn kunnen dat wel.
Zodra wij mannen als Gaston zien, bellen we de politie en die neemt ze dan mee.
Daarna bellen we de Rechtspraak en eisen we de mannen op te sluiten.
Dan is alles opgelost.

Gaston moest deze week terechtstaan omdat hij anderen had bedreigd.
Hij lag in zijn caravan met een drankfles (leeg) toen zijn onderkomen begon te wiebelen.
Dat deden die anderen.
Hij was naar buiten gekomen en had boos staan zwaaien met die fles.
De officier van justitie: een poging tot het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel.
Een maand later zat Gaston in een stadsbus.
Tijdens de rit hield hij in zijn hand, arm langs de zij, een mesje.
Twee jongen in de bus zagen dat en waren heel bang geweest.
De officier van justitie: een bedreiging met een misdrijf tegen het leven gericht.

En dan had hij ook nog twee agenten beledigd.
Hij had geroepen omdat hij door moest lopen: ‘Klootzakken’ en ‘Ik spuug op jullie’.
Toen werd hij gearresteerd.

Bij aanvang van de zitting zegt hij tegen de rechters: ‘U gaat uw verhaaltje doen en dan vul ik het wel aan.’
Rechters: ‘Is goed.’
Er volgt een gesprek dat ruim een half uur duurt en waarin Gaston duidelijk probeert te maken dat iedereen anders mag denken dan hij, als dat maar niet ten koste gaat van hem.
En dat wat hij tegen de agenten had gezegd, buitengewoon grof was en niet netjes.
En dat hij dus naar België wil.
Rechters: ‘Duidelijk.’

Gaston had 34 dagen in de cel gezeten.
Daarom eist de officier van justitie nu een gevangenisstraf van 220 dagen waarvan 186 dagen voorwaardelijk.
Dat zijn die 34 dagen.
Daarnaast toezicht van de hulpverlening en een klinische behandeling.
In de praktijk betekent dit dat Gaston voorlopig in zijn ‘duurzaam verblijf’ kan blijven.
Gaat het mis, dan kunnen wij hem alsnog 186 dagen opsluiten.

Beste KEI-werkgroep, uw rechtbankverslaggever in alle bescheidenheid: misschien moeten we mannen als Gaston die het ook niet kunnen helpen, niet meer lastig vallen met het strafrecht.
Dat is niet efficiënt, maar volgens mij wel veel slimmer.
Denkt u er vooral rustig over na.

Rob Zijlstra

.

UPDATE – 5 december 2013 – uitspraak
Gaston is veroordeeld conform de eis. De rechtbank gaat er vanuit dat hij zijn plek op de afdeling langdurig verblijf nog wel een tijdje zal behouden.

de rechtbank heeft het vonnis niet gepubliceerd

• Werkgroep KEI
• De verpleeghulp