Indien de verdachte aan een zodanige gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens lijdt, dat hij niet in staat is de strekking van de tegen hem ingestelde vervolging te begrijpen, schorst de rechter de vervolging, in welke stand zij zich ook bevindt.
– artikel 16, wetboek van strafvordering
.
Wie serieus wordt verdacht van een strafbaar feit heeft niet zo veel te willen, maar beschikt wel over een paar rechten.
Een verdachte mag zwijgen.
Of praten als Brugman.
Zwijgende verdachten stemmen niet toe.
Praatgrage verdachten doen hun recht dat je niet hoeft mee te werken aan je eigen veroordeling nog wel eens geweld aan.
Maar ze mogen dat zelf weten.
Een groot goed is dat een verdachte recht heeft op een eerlijk proces.
Eerlijk is dat er alleen dan een veroordeling volgt als er ook bewijzen zijn.
Lelijke blauwe ogen alleen zijn niet voldoende.
Eerlijk en humaan is ook dat een verdachte die lijdt aan een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis niet zonder meer op water en brood wordt gezet.
Dat geldt nog meer voor verdachten met een ernstige geestelijke handicap, voor mensen voor wie deze wereld niet is ingericht.
Voor hen zijn de gevangenissen niet gebouwd.
Zij horen uit de klauwen van het strafrecht te blijven.
Voor hen zijn er de witte jassen en de klinieken in het bos.
Deze week stond Ruben terecht.
Het Openbaar Ministerie had dat besloten.
Ruben is een lompe, forse man van 28 jaar.
Toen hij nog een kind was, kreeg hij jeugd-tbs voor ernstige zaken.
In 2007 raakte hij die status kwijt.
Sindsdien verblijft hij in klinieken op basis van machtigingen van rechters.
Niet omdat hij iets strafbaars heeft gedaan, maar omdat hij te gevaarlijk is om vrij te zijn.
In de klinieken geniet hij het hoogste beveiligingsniveau.
Dat betekent dat hij het leven deels in een isoleercel moet doorbrengen.
Wil hij iets of moet hij wat, dan zijn er altijd twee mannen noodzakelijk om hem iets of wat te laten doen.
Het enige menselijke contact is een zus.
Zijn advocaat zegt: ‘Zonder zijn medicijnen is hij agressief, met medicijnen een kasplantje. Er is sprake van een behandelimpasse.’
Ruben wordt met handboeien die zijn vastgeketend aan een leren riem om zijn lichaam de rechtszaal binnengebracht.
Zoiets gebeurt zelden, bijna nooit.
In de zaal is extra beveiliging.
Ruben kan zich niet voorstellen dat hij heeft gedaan wat de officier van justitie beweert.
Roept: ‘Echt?!’
Hij zou een sociotherapeut van de Van Mesdagkliniek op de luchtplaats hebben aangerand.
Hij zou haar onverhoeds hebben vastgegrepen en haar ontuchtig hebben betast.
Zij had nog wel de winterjas aan.
Na een worsteling konden gealarmeerde collega’s Ruben overmeesteren.
Dit gebeurde op 30 januari 2012, aan het begin van de avond.
Er is geen reden waarom het langer dan twee jaar heeft moeten duren alvorens de rechtszaak dient.
De officier van justitie zegt: ‘Daar heb ik geen goed verhaal bij. Excuus aan de rechtbank, excuus aan het slachtoffer.’
De rechters vragen aan Ruben of hij het zich kan herinneren.
Hij zegt net zo vaak ja als nee.
En dan niet gewoon ja of nee, maar hij antwoordt met lang uitgerekte ja’s en hoge, piepende nee’s.
Hij gromt af en toe.
Begint dan weer keihard te lachen.
Volop in beweging, zijn bovenlichaam maakt voortdurend buigingen.
Hij zegt dat het vastpakken bij het spelletje hoorde (‘een heel gevaarlijk spelletje hoor’), dat er bubbeling-muziek staat op zijn mp3-speler, dat je banken kunt kopen bij de Ikea, dat er ribbeltjes zitten op kipfilet, dat een van de rechters mooie ogen heeft, dat hij homo is ook al zeggen ze van niet, dat er een auto-ongeluk is gebeurd toen hij klein was, dat hij nooit naar 0900 mag kijken, zo gek, zo jammer.
Als hij weer hard moet lachen, zeggen de rechters dat dat niet gepast is.
En de opmerking over de mooie ogen ‘accepteren we niet’.
Ruben met harde piepstem: ‘Sorry.’
Rechters: ‘Ze zeggen dat u zich soms van de domme houdt.’
Ruben: ’Wat is dat?’
Rechters: ‘Dat u van niets weet.’
Ruben, blij: ‘Ooooh, meneer de haas.’
Wanneer Ruben een vrouw ziet, raakt hij ontregeld.
Impulsen kan hij niet beheersen.
De officier van justitie merkt op dat sociotherapeuten in tbs-klinieken met heel moeilijke mensen werken, maar dat dat niet betekent dat ze vogelvrij zijn.
En dat wat er 26 maanden geleden is gebeurd ernstig is en dat ze dat ook eerlijk kan bewijzen.
Immers, de sociotherapeut heeft het zelf verklaard.
De officier van justitie: ‘Tbs met dwangverpleging.’
De advocaat: ‘Ruben leeft ’s avonds en ’s nachts in de isoleercel, overdag zit hij op een beveiligde cel. Dat is al jaren zo en dat zal nog jaren zo blijven. Waarom tbs? Wat voegt het toe? Toch niks? Waarom geeft de officier van justitie geen antwoord op mijn vraag?’
Ruben: ‘Ai ai ai. Ik geef haar wel duizend euro. Wat? Heb ik lekker ding gezegd? Neee. Zo brutaal ben ik niet opgevoed hoor. Ik word door jullie voor de gek gehouden. Punani? Heb ik dat gezegd? Wat erg. Aai, aai. Dit wordt een kat-en-muis-spel.’
De rechters zeggen dat ze over twee weken uitspraak doen.
Ze vragen – dat moeten ze vragen – of Ruben daarbij aanwezig wil zijn, bij de uitspraak.
Zo ja, dan moet er vervoer worden geregeld.
Dat recht heeft hij immers.
Ruben denkt na, dan wel hij zwijgt.
Plots heel enthousiast tegen de rechters: ‘Jaa, ik kom.’
En vol hoop: ‘Zijn jullie er dan ook weer?’
Rob Zijlstra
• artikel 16 wetboek van strafvordering
UPDATE – 3 april 2014 – uitspraak
De rechtbank heeft geoordeeld, Ruben wordt ontslagen van alle rechtsvervolging. Uit het vonnis: ‘Gezien de ernst van de aanwezige psychopathologie, de blijvende gebrekkige ontwikkeling van de geestvermogens en de zeer hoge kans op recidive wordt TBS met bevel tot verpleging van overheidswege als enige mogelijkheid gezien om verdachte de behandeling te geven die hij behoeft, gevaar (voor de samenleving) af te wenden en de kans op recidive onder controle te krijgen. ‘
de rechtbank heeft het vonnis niet gepubliceerd
UPDATE – 4 juli 2018 – tbs verlenging
De rechtbank heeft de tbs met dwangverpleging met twee jaar verlengd, conform de eis van het Openbaar Ministerie. Het gaat wel eens stuk beter met Ruben. Geen boeien meer, geen gegrom. Maar nog altijd is er de stoornis die maakt dat het leven van deze man zal blijven zoals die is. Wat hij doet? Hij geeft plantjes water.
zittingszaal 14 | 2004 - 2022 
Wat een menselijk drama
Dag Rob,
Bij het herlezen van je verhaal word ik wel een beetje boos. We hebben een kinderrechter omdat je niet met kinderen omgaat anders dan met volwassenen. Hoort in zittingszaal 14 de rechter en OVJ ook niet “passend” om te gaan met verdachten. Noemen wij dat niet beschaving.
Hoe word een rechter op een zaak gezet. Heeft de rechter nog wat ruimte……… is dit item zijn/haar vakgebied of is de verdachte een beetje prettig of aardig en zoeken ze daar een prettig of aardige rechter bij. Een verdachte die sterk in zijn schoenen staat krijgt een rechter die sterk in zijn/haar schoenen staat. En omgekeerd. Weet jij dat Rob.
Tuurlijk de rechter en de ovj zijn integer en bedoelen het goed. Maar in dit geval met freudiaanse ogen jou schrijven gelezen te hebben… dat als het klopt wat jij schrijft dan vind ik (of zou het zo kunnen zijn) het zielig de rechter en ook de ovj.
Vraag mij dan af, de hand boeien en de riem is Ruben daar de hele zitting aan vast geketend geweest ? Tuurlijk ik kan en mag niet oordelen.
Zou mij niet verbazen als ik het verloop van de zitting zoals jij beschrijft volg. Onmenselijkheid ten top.
Geeft Ruben een complimentje over de ogen van de rechter (wat in nederland (het westen) not done is maar in het substantieel deel van de aarbol zeer gewaardeerd word) word dit niet gezien als aardig zijn.
Dit is not done en krijgt Ruben een standje a public. Er is onderscheid tussen aanranding en een complimentje geven. Het is zeer belangrijk dat bij verdachte Ruben duidelijk word gemaakt gedrag wat wel en niet kan bij het andere geslacht en wat absoluut niet kan. In dit geval zegt het meer over de rechter (en ook mij ) dan over Ruben. Als een complimentje over ogen als aanranding word ervaren is dat zeer jammer en ook daar kan je hulp voor krijgen.. Weet ik natuurlijk niet maar wel dat het voldoende was voor een standje a public.
Vervolgens excuseerd Ruben zich terwijl hij boos had moeten worden waarom ziet u dat rechter als een slechte daad. Heeft u een onverwerkt verleden ? Kunt u het geen plaats geven ? Slaapt u er slecht van ? Heeft het invloed op uw funtioneren ?
Okee in nederland is een complimentje geven over uitstraling not done en word vaak als zeer ongewenst gezien. Daarom ben je nog geen slecht mens als je een compliment maakt.
Dan een excuus van de OVj voor het slachtoffer en voor de rechtbank dat ze 26 maand hebben moeten wachten. Maar voor Ruben dan, is hij geen mens heeft hij geen excuus nodig. Of is dat wel gebeurt Rob en staat het fout of lees ik het fout.
Dan Ruben mag geen 0900 zien !!!!!! Word daar mee bedoelt een sex film. Dat mag Ruben ook niet. (vies?) Sorry wij wonen niet allemaal in staphorst en inenten onze kinderen met even veel liefde.
Sorry ook ik bedoel het goed net zo als de rechter en de ovj maar word boos van dit verhaal (heb ik eigenlijk nooit als ik je stukjes lees Rob).
Zouden de ovj en de rechter fatsoen en menselijkheid kennen of ja maar ze wonen in staphorst. Niks mis mee ieder zijn meug. In dat geval en als het klopt wat jij schrijft zouden ze excuus moeten maken aan Ruben.
Ruben is een mens wellicht minder opgeleid, minder kansen, maar uit bovenstaand blijkt dat hij wel ook iets liefs heeft. Hij moet zeker weten en leren wat het onderscheid is tussen ongepast gedrag en het verschil tussen aanranding/verkrachting. Maar dan moeten wij dat zeker ook weten. Normen en waarden zijn voor een ieder niet gelijk.
Maar Ruben mogen wij wel behandelen als een mens die het recht heeft iemand mooi te vinden en het recht heeft ook excuus te krijgen en ook het recht heeft om een erotische film te zien. Dit is mijn mening.
Rechter ik ben boos op U (niet heus) !!!!
Zijn jullie er dan ook weer zegt Ruben. Ook hier zie ik iets liefs in en niet iets boos.
Dit schrijven zegt vast ook iets over mij maar samen met Ruben hebben wij het recht op leven en laten leven.
Arme Ruben heeft hij al geen contact met mensen dan heeft hij contact met deze rechter en ovj. Welk lot kan je hebben.
In gedrag (boeien) en in taal heeft de rechter zijn (of haar) macht laten zien. Hoop bij de uitspraak ook de menselijkheid te zien i.p.v. macht. En de macht is maar beperkt hoor !! Macht over wat.
Het lijkt me dat de rechters hier gewoon niet op voorbereid waren. Iemand die zo verschrikkelijk de weg kwijt is, dan zou ik ook niet weten hoe ik daar op zou moeten reageren.
Het doet me een beetje denken aan de rechter die Robert M’s zaak behandelde: hij las het vonnis voor als een soort zielloze robot. Natuurlijk voelde de man zich vreselijk gespannen met al die camera’s en zo’n high profile zaak, nog te zwijgen van het geschreeuw van Robert M en diens gooien met water.
Ik denk dat de rechters hier een zelfde onbehaaglijk gevoel hadden: hoe moeten we met zo iemand omgaan? Misschien waren ze ook wel bang, ondanks de boeien, dachten ze een soort Hannibal Lecter tegenover zich te hebben.
Overigens is die foto een typisch voorbeeld van verwarring van schizofrenie met een gespleten persoonlijkheid. Bij dat laatste zijn er inderdaad 2 ‘persoonlijkheden’ in een persoon. Een schizofreen daarentegen kenmerkt zich door het uitslaan van volledig onsamenhangende taal, soms samengaan met wanen. Dat is iets compleet anders.
Ik vraag me bij Ruben overigens serieus af wat de kwaliteit van zijn leven nog is, levenslang in TBS klinieken, te gevaarlijk om vrij te komen.
Wij denken altijd dat er iets ‘aan te leren’ is, of ‘te genezen’.
Goed gedrag krijg je van huis uit mee (of niet)
Wat Tbs inhoudt..
De terugval is vrij groot.
Ongeleide projectielen, of mensen met meerdere gezichten zijn nu eenmaal een gevaar.
Om ‘ meerdere gezichten’ te hebben hoef je ook niet schizofreen te zijn.
Iemand die overspel pleegt, of fraude pleegt heeft dat ook.
Je kunt niet 1 op 1 begeleiding geven.
En levenslang opsluiten?
Tja.. het kostenplaatje van een instelling is niet goedkoop.
Gedrag wordt aangestuurd door hersenen, die chemo-electrisch werken. En als die machinerie daar om een of andere reden niet goed functioneert krijg je ook abnormaal gedrag. Dan kan je aanleren wat je wil, maar als de machine daarboven niet goed werkt dan blijft het niet goed hangen.
Nogmaals, een schizofreen heeft niet ‘meerdere gezichten’. Het betekent ‘gespleten geest’, maar het gespleten zit hem meer in het taalgebruik: er is geen taal aan vast te knopen wat een schizofreen zegt, het gaat van de hak op de tak. Dit gedrag is overigens wel vaak consistent of er zit een consistent patroon of progressie in.
‘Meerdere gezichten’ hebben is iets dat de meeste mensen hebben: we gedragen ons bijvoorbeeld thuis anders dan op het werk etc. Heeft ook niks met stoornissen te maken.
In ieder geval, wanneer dit zich uit in gedrag dat een gevaar is voor de omgeving dan zal de omgeving beschermd moeten worden en komt het accent te liggen op levenskwaliteit binnen de grenzen die er zijn.
Pingback: De komende 40 jaar | ZITTINGSZAAL 14