‘Mijn mening is dat een mens vrij dient te zijn.’

Op de televisie zag ik een rechtszaal in beeld met rijkelijk geschreven teksten op de muren.
In zittingszaal 14, de zaal van het strafrecht in Groningen, zijn de muren van grijs beton en sprakeloos.
Maar ik weet wel duizend woorden die niet misstaan.
Een daarvan moet dan ‘geld’ wezen.
Misdaad draait om lust, om wanhoop, maar het meest vaak om geld.
Het hoeft niet overal in chocoladeletters, want soms gaat het maar om een beetje.

Kijk maar naar Khaled die 32 jaar is en op een dag zijn bedorven land Afghanistan verliet en nu als een krabbelaar in Groningen leeft van de kleine misdaad.
De officier van justitie beweert dat Khaled over een muurtje is geklauterd en toen uit een studententuin lege kratten bier van Bavaria heeft gestolen.
Khaled moet af en toe giechelen, dan weer kijkt hij dromerig voor zich uit, alsof hij een vlieger is die traag door de lucht zweeft.
Zijn antwoorden hebben niet veel te maken met de vragen die de rechters stellen.
Dan vanuit het niets, hij buigt iets voorover: ‘Mijn mening is dat een mens vrij dient te zijn.’

Wie leeft, zingt de dode zanger, die moet soms wat eten.
Want daar was het Khaled om te doen.
Beetje statiegeld, beetje eten.

Soms is er meer geld in het geding.

Een hennepstekkenkweker uit Groningen werd door het Openbaar Ministerie aangeslagen voor 200.107 euro en 94 eurocent.
Dat zou de winst zijn.
De man weigerde te betalen (want veel te veel) en de officier van justitie ging er nog eens goed voor zitten.

Uitgezocht was dat de kweker 270 dagen actief is geweest.
Daarvan gingen 70 dagen op aan het proces waarin 36 stekjes uitgroeiden tot volwaardige moederplanten.
Blijven er 200 dagen over waarop stekjes van die moederplanten konden worden geoogst.
En omdat je om de 14 dagen nieuwe stekjes kunt knippen, deel je die 200 dagen door 14 en dat aantal, 14 afgerond, vermenigvuldig je met het aantal te oogsten stekken.

In de jurisprudentie bestaat een marge van 10 tot 50 stekken die van een plant kunnen worden gehaald, zegt de officier van justitie.
Hij vervolgt: ‘In het voordeel van meneer de verdachte ga ik uit van tien stekken per plant.
Dan heb je 36 planten maal 14 oogsten keer 10 stekken, kom ik uit op 5.040 stekken.
Met een uitvalspercentage van 20 blijven over 4.032 stekken.
Verkoopprijs: 2,84 euro per stek.
Levert op 11.450,88 euro.’

Legale kosten mogen van de criminele winst af.
De rekenofficier: ‘Variabele kosten: 25 cent per stek. Aanschaf: 102,60 euro. Afschrijving lampen: 578,57 euro. Afschrijving algemeen: 30 euro. Kosten voeding: 395,01 euro. Al met al bedraagt de af te dragen criminele winst, simpelweg opgeteld en afgetrokken: 9.336 euro en 70 eurocent.’

De rechters merken snedig op dat tweehonderdduizend euro geen negenduizend euro is.
De officier van justitie spreekt het niet tegen.
De rechter gelooft het ook wel, maar kiepert toch heel de berekening in de prullenbak.
In het dossier zit geen aanwijzing waaruit blijkt dat meneer de verdachte de stekjes ook daadwerkelijk heeft verkocht.
Vordering ontneming afgewezen.

Dat was vorige week.
Deze week leek het Openbaar Ministerie keihard terug te slaan.
Met mammoetcijfer op de muren: 3.433.670 euro.
Van dat bedrag wordt ruim 1,4 miljoen euro gevorderd van een mensenhandelaar die in 2009 werd veroordeeld tot vier jaar celstraf.
Die straf kreeg hij omdat hij acht jaar lang een vrouw voor zich liet werken in de prostitutie, vlakbij die tuin vol Bavaria-bierkratten.
Het enorme bedrag is bijeengebracht door honderden Groninger mannen die zich daar door deze ene mevrouw lieten uitkleden.
Dat is echt gebeurd.

De resterende 1,9 miljoen euro zou zijn verdiend door twee mannen uit Groningen die in 2012 werden veroordeeld wegens drughandel.
Beiden moesten na jaren hard werken in de handel voor straf een jaar zitten.
En nu dus ook betalen.

Omdat misdaad het meest draait om geld, denkt justitie dat geld afpakken leidt tot minder misdaad.
Het klinkt logisch, maar de praktijk is weerbarstig.
Het financiële onderzoek naar de winst van de zes jaar geleden veroordeelde mensenhandelaar is nog niet klaar.
Het onderzoek schijnt tamelijk ingewikkeld te zijn.

De man heeft zijn straf in Nederland uitgezeten en is toen overgedragen aan de autoriteiten van zijn geboorteland Bulgarije die ook nog een appel met hem hadden te schillen.
Man zit nu opgesloten in een Bulgaarse cel.
Voor iets met witwassen.
De kans dat hij nog een cent heeft, is misschien wel niet groot.

Komt bij dat zijn advocaat de mening is toegedaan dat de man aanwezig moet zijn wanneer de Groninger rechters zich eindelijk over deze financiële kwestie buigen.
Hij heeft immers aanwezigheidsrecht.
De advocaat zei tegen de rechters: ‘We hebben hem die kant opgestuurd, dus dan kunnen we hem ook wel weer eventjes ophalen.’
Het kost wat als je iets wilt hebben.

Dat geldt ook voor de twee Groninger drugshandelaren die tegen de lamp liepen na een langdurig en intensief politieonderzoek.
Om hen te kunnen betrappen werden undercover-agenten ingezet.
Het peperdure onderzoek begon in april 2010, in augustus 2012 werden de handelaren veroordeeld, begin volgend jaar dient de zaak in hoger beroep.
Twee jaar geleden was al bekend dat de ene boef 1.682.190 euro winst zou hebben gemaakt en de andere 310.110 euro.
Maar het onderzoek is – heel gek – nog steeds niet klaar.

Gaat er dan helemaal niks goed?
Jawel.
Op 16 januari 2010 liepen twee politieagenten door de Landstraat in Delfzijl.
Dat is de winkelstraat met de Hema in het midden.
Ruik eens, zeiden ze tegen elkaar en toen bleek dat een van de winkelpanden een mantel was om een kwekerij te dekken.
De winkelier, man uit Groningen, werd aangehouden, vrijgelaten en na een jaar opnieuw aangehouden omdat hij in een schuurtje in Garrelsweer in herhaling was vervallen.

Op het politiebureau in de havenstad heeft een agent drie jaar ijverig aan een klein tafeltje zitten rekenen.
Hij becijferde een winst voor de nepwinkelier van 56.000 euro.
De officier van justitie: inleveren, want misdaad mag niet lonen.
De rechters donderdag: doe maar 19.480 euro en 20 eurocent.
Nee, 56 is geen 19, maar het is toch nog wat.

Afgelopen week was er in de Tweede Kamer debat over de justitiebegroting.
Ik hoorde Kamerleden stoere dingen roepen.
Over dat de crimineel meer dan ooit de hete adem van justitie in de nek voelt.
Ik dacht ja, op papier ja.

In het echt is misdaadbestrijding toch vooral een kwestie van een heel lange adem.

© Rob Zijlstra 

update – 10 december 2014 – uitspraak
Khaled is veroordeeld wegens diefstal tot drie weken gevangenisstraf. De maatregel isd was geeist, maar de rechters verwachten daar niet veel van. En dan heeft het ook geen zin de maatregel op te leggen. Khaled zou twee jaar ‘kaal’ in zijn cel zitten en dat is niet passend  bij een diefstal van lege flesjes bier.