Is de rechtbank verworden tot een door geld gedreven organisatie?

Op dinsdagochtend 15 april (2014) belt Frits naar de rechtbank in Groningen.
Het is even na tien uur.
Frits zegt dat er om half elf een bom zal ontploffen in het gerechtsgebouw aan het Guyotplein in Groningen.

Zoiets is vragen om moeilijkheden.
Bij zo’n melding gaan eerst toeters en bellen rinkelen waarna allerlei protocollen in werking treden.
Zittingen worden stilgelegd, alle driehonderd medewerkers moeten het pand verlaten.
Bezoekers ook.
Het is dinsdag, dat is de vaste vergaderdag van de strafsector.
Dat betekent dat er geen verdachten zitten opgesloten in het ondergrondse cellencomplex.
Dat scheelt.

Buiten ontstaat al gauw een jolige sfeer.
Keer wat anders.
Later komen er bomverkenners, specialisten van defensie.
Het verkeer in omgeving wordt stilgelegd.
In een vuilniswagentje van de gemeentelijke milieudienst wordt uiteindelijk een wit doosje aangetroffen.
Dat doosje was door de bommelder in een prullenbak verstopt.
De milieudienst had de prullenbakken geleegd.
De specialisten: geen bom.

Na uren wordt alles weer normaal.

Een paar dagen later wordt een verdachte gearresteerd.
Het is de dan 37-jarige Frits.
Hij was in de war.
De rechter-commissaris vindt het niet nodig de man op te sluiten.
Voorwaarde is wel dat hij hulp moet zoeken voor zijn psychische problemen.
Dat doet hij.

Volgende maand moet hij zich verantwoorden voor zijn verwarde misdaad die vooral voor ongemak zorgde.
Zou je denken, maar zo eenvoudig is het niet.
De rechtbank Noord-Nederland heeft schade geleden en wil die nu op Frits verhalen.
De rechtbank Noord-Nederland wil 80.000 euro hebben van de verwarde man met zijn psychische problemen.
De schadeclaim wordt tijdens de strafzaak in behandeling genomen.
Omdat de rechtbank Noord-Nederland in Groningen partij is, wordt de strafzaak behandeld door de rechtbank in Zwolle.

De rechtbank Noord-Nederland wil niet zeggen hoe die 80.000 euro aan schade is ontstaan.
Gederfde inkomsten uit griffierechten omdat een paar zittingen niet door konden gaan?
Zo hoog zijn die griffierechten nou ook weer niet.
Lunchkosten omdat noodgedwongen buiten de deur brood moest worden gegeten?
Dat hoorde ik.

Waarom zou de rechtbank zoiets besluiten?
Ook dat wil de rechtbank niet vertellen.
Misschien vindt de rechtbank het niet belangrijk genoeg.
De rechtbank Noord-Nederland is als organisatie een wat schimmige club.
Er werken heel vriendelijke mensen en de allerbeste rechters van de hele wereld, maar als organisatie is de rechtbank Noord-Nederland een beetje een aparte.
Communicatie met de buitenwereld is zeg maar niet hun ding.

In boeken over het recht staat het mooi beschreven.
In boeken staat dat rechtsbescherming een van de drie wezenlijke functies is van de rechter.
Rechters beschermen burgers waar nodig tegen elkaar en tegen de overheid.

Maar wie dan beschermt de burger tegen de rechtbankorganisatie?
Tegen een rechtbankorganisatie die 80.000 euro eist van een individuele burger die recht zocht, die dat al dan niet voldoende kreeg, daarvan in de war raakte en daardoor iets doms deed?
Of is het anno nu al zo erg dat de rechtbank is verworden tot een door geld gedreven organisatie?
En is de boodschap dat ieder ongemak maar moet worden gecompenseerd met geld?

Is een rechtbank niet een zo bijzondere organisatie dat die enig ongemak moet kunnen dragen?
Ik vind van wel.
Ik hoop van harte dat de rechter in Zwolle de plicht te mishagen extra serieus neemt en bepaalt dat zijn of haar collega’s in het Noorden kunnen fluiten naar dat geld.

Rob Zijlstra