op een zonnige voorjaarsdag

– het is buiten 21 graden –

gaat het mis

Als het tactiek is, dan is er maar één conclusie mogelijk: volslagen mislukt.
Aan het einde van de rechtszaak is de rechtszaal veranderd in een grote puinhoop.
Overal ligt tegenstrijdige informatie, warrige beweringen druipen als stroop van de tafels op de vloer, aan het plafond bungelen malle uitspraken, de muren zijn besmeurd met onduidelijkheden.

Ik heb geen cent in mijn zak gestoken, roept de verdachte voorzitter als hij het laatste woord krijgt.
De officier van justitie beweert anders.
De voorzitter heeft 82.291 euro gemeenschapsgeld van ons gepikt, roept de aanklager terug.
De verdachte voorzitter: ‘Ik wil een eerlijk proces.’
Daar voegt hij later aan toe: ‘En ik word gediscrimineerd.’

De rechters lijken ook een tactiek te hebben: kalm en rustig blijven.
Die opzet slaagt wel.
‘Tuurlijk krijgt u een eerlijk proces’, zeggen de rechters, ‘daar hoeft u niet eens om te vragen, dat is hier het uitgangspunt.’
Strafrechters zijn wel wat gewend.
De verdachte voorzitter, noem hem maar Azer, beantwoordt vragen met tegenvragen of met aanvullingen waar consequent geen touw aan is vast te knopen.
Zo probeert hij zo veel mogelijk ruis te doen ontstaan.

Een van de rechters: ‘Ik stel u een concrete vraag en dan wil ik een ja of een nee horen.’
Verdachte, met kracht: ‘Nee!’
Rechter (zucht): ‘Ik heb mijn vraag nog niet gesteld.’

Azer (43) is een innemende en enthousiaste man die zich oprecht inzet voor bewoners en voor de wijk met achterstanden waarin hij woont.
Maar hij is ook een ruziezoeker, een man die bij problemen direct schermt met juridische stappen.
Dat zeggen dezelfde mensen.
Toen hij in 2011 voorzitter werd van de bewonersorganisatie Wijert Welzijn in Groningen, kreeg hij het al snel aan de stok met de penningmeester die om die reden opstapte.
De andere bestuursleden bemoeiden zich niet met het geld.
Op papier werd zijn echtgenote van wie hij is gescheiden (‘dat ontken ik’) penningmeester.
Achteraf erkende een van de bestuursleden: ‘Wij zijn een stelletje naïeve amateurs geweest.’

Toen er vragen kwamen had Azer gezegd dat het geld van de bewonersvereniging, zo’n 75.000 euro, in zijn kluis zat, veilig opgeborgen,  beter dan bij de bank op rekening.
De kluis is onderzocht.
Geen tienduizenden euro’s subsidiegeld, er ligt welgeteld vijftien eurocent (€ 0,15) in.
Azer heeft de verklaring: de politie heeft het geld gepikt.

De bewonersorganisatie van Azer krijgt geld van de gemeente.
Voor het aanleggen van een ecologisch wandelpad door de woonwijk met veel achterstanden krijgt de vrijwilligersorganisatie 7.700 euro.
Zo’n eco-wandelpad helpt bij achterstanden.
Maar er ontstaan twijfels, want het eco-pad ligt nergens.

Op een zonnige voorjaarsdag in mei 2013 – het is buiten 21 graden – gaat het mis.
Azer is op die dag depressief, telefonisch onbereikbaar en spreekt anders dan anders met zachte stem, vertelt een medebestuurder.
Azer zou overspannen zijn en hebben opgebiecht dat hij grote fouten heeft gemaakt.
Hij heeft geld weggegeven aan asielzoekers in Ter Apel, aan Somalische gezinnen zonder eten.
De rest heeft hij vergokt in casino’s, in de hoop het geleden verlies ten behoeve van de achterstandswijk terug te winnen, wat jammerlijk mislukt.
Hij smeekt op knieën zijn medebestuurder geen aangifte te doen.
De medebestuurder doet dat wel.
De volgende dag vliegt Azer hoog door de lucht naar zijn geboortestad Teheran (Iran).
Op Schiphol spendeert hij nog zo’n vijfduizend euro.

De officier van justitie vermoedt dat Azer niets heeft weggegeven, maar het verduisterde geld heeft verpatst met het huren van dure auto’s waarin hij graag rondjes reed.
En met gokken.
Er zijn aanwijzingen dat de gevallen voorzitter verslaafd is aan gokken.
Sinds 2003 mag hij bijvoorbeeld niet meer in het Holland Casino in Groningen komen.
De aanklager: ’Hij is langzaam weggezakt in een financieel moeras.’
Azer ziet dat anders.
Hij mag niet meer in het casino komen omdat hij zeg maar bepaalde dingen weet over de balletjes.
Nee, dat hij geld heeft gepind bij geldautomaten nabij casino’s in Duitsland zegt niks.
Wat zegt dat dan?

Azer beweert gewoon dat alles niet waar is, maar anders.
De biecht op die zonnige dag is er niet geweest. Belastende e-mails die hij verstuurde heeft hij niet verstuurd, hetzelfde geldt voor sms’jes afkomstig van zijn mobiele telefoon: die berichten zijn vervalst.
De bankafschriften ook.
Hij denkt dat de gemeente Groningen hem kapot wil maken.
Zo nu en dan snoeren de rechters hem de mond.
Ik denk dat ze dat doen omdat een verdachte niet aan zijn eigen veroordeling hoeft mee te werken.

De officier van justitie eist tien maanden gevangenisstraf waarvan vier maanden voorwaardelijk.
Het verduisteren van gemeenschapsgeld moet zwaar tellen, zegt de officier van justitie.
’Hij heeft het vertrouwen geschonden, dat is erg omdat onze samenleving in zowel economisch als sociaal opzicht afhankelijk is van dat vertrouwen.
Het ware beter geweest dat medebestuurders hadden gecontroleerd, iets wat zij niet hebben gedaan, misschien door een gebrek aan financiële kennis.
Maar er is hier maar één schuldige en dat is de voorzitter.’

Dit verhaal krijgt geen onverwachte wending meer.

Ik staar naar het plafond.
Daar bungelt de opmerking van Azer dat er een ambtenaar van de gemeente Groningen bestaat met een eigen advies-bv die klussen doet voor de gemeente.
Iets hoger slingert nog de bewering dat er veel ambtenaren-bv’s zijn die elkaar klussen geven.
Het is niet uit te sluiten.
Er gebeuren soms rare dingen in ambtenarenland.
Op de vloer drupt de uitspraak dat de bewonersorganisatie een subsidie kreeg van 13.000 euro voor het aanschaffen van een aggregaat.
Alsof zo’n ding helpt in een Groninger achterstandswijk.
In een hoek van de rechtszaal ligt een puinhoop met 14.000 euro’s, geld dat de bewonersvereniging zou hebben ontvangen van de gemeente om een rotonde in de wijk op te kalefateren.

De gemeente Groningen, zegt de advocaat, heeft in dit verhaal ook een verantwoordelijkheid. De administratie was een warboel, en daar is de gemeente met al die goedbetaalde ambtenaren mede voor verantwoordelijk.
Dat kun je, zegt de advocaat, niet allemaal op de vrijwillige voorzitter afschuiven.
Wel, vindt de officier van justitie.
Sterker nog, zij wil dat Azer die 82.291 euro’s terugbetaalt.

Wanneer ik de rechtszaal verlaat, struikel ik over de terloops gedane  opmerking van Azer dat-ie net een erfenis van een half miljoen heeft gekregen.
Een van de rechters vraagt voor de zekerheid: een half miljoen?
In welke valuta?
Euro’s.

Met de wijk komt het wel goed.

Rob Zijlstra

update – 12 februari 2015 – uitspraak
De gemeente Groningen krijgt een tik op de vingers. Had de gemeente beter toezicht gehouden op de subsidiegelden, dan was de schade mogelijk beperkt gebleven, staat in het vonnis. Die kritiek geldt ook voor de betrokken woningbouwcorporatie.
Vanwege het falende toezicht ziet de rechtbank af van het opleggen van een celstraf. Azer mag boeten met een taakstraf van 240 uur en vier maanden voorwaardelijke celstraf als stok achter de deur. Dit laatste is nodig vinden de rechters omdat de man geen inzicht toont in zijn strafbaar gedrag.

update – 12 maart 2015 – uitspraak ontneming
De rechtbank heeft geoordeeld dat de voorzitter het geld dat hij heeft weggenomen moet inleveren. Het gaan dan om 82.291 euro.