als  ik naar
 de  gevangenis moet,
valt mijn leven in duigen 

 

Er bestaan criminelen die het slechte pad liever vandaag dan morgen willen verlaten.
De misdaad klinkt spannend, dingen doen in de duisternis, maar veel criminelen vinden er uiteindelijk niks aan.
De misdaad loont maar voor een enkeling.

Eenvoudig is het niet om een ex-crimineel te worden.
Het verleden sluipt nog jaren als een stalker achter je aan.

Xander (29) deed een serieuze poging, hij kwam heel ver, maar gevreesd moet worden dat hij terug is bij af.
Xander was in Rotterdam aan een criminele carrière begonnen.
Supergoed was hij niet en al gauw liep hij tegen zijn eerste veroordeling aan.
Op een dag bekeek hij zijn winst- en verliesrekening en maakte de balans op.
Hij stond 20.000 euro in de min en zijn mooie vriendin had hem verlaten.
Bedroefd besloot Xander de gemene stad vaarwel te zeggen om zich in veiliger oorden te vestigen.
Hij streek neer in Hoogezand.

Heel lang ging het daar goed.
Breed had hij het niet, maar er kwam weer een vriendin, er waren kinderen en voor hen deed hij alles.
Hij onderhield contacten met de reclassering en die was heel tevreden.

Maar er kwam weer een dag en uitgerekend op die dag kwam Ray op bezoek, een slechte vriend uit Rotterdam.
Misschien moest Ray even uit zicht.
De slechte vriend nam bezit van een kinderkamer en eiste lekkere dingen om op te eten.
Xander zei dat hij geen geld had voor lekker eten.
Hij was al blij dat er gewoon eten was.
Ray vond dat Xander zich moest schamen, omdat hij niet eens zijn kinderen van eten kon voorzien.
Lang verhaal kort: onder druk van Ray ging Xander de deur uit om snel geld te maken, zoals vroeger.

In de rechtszaal zegt Xander dat hij veel spijt heeft.
Hij wil graag zijn excuses aanbieden aan het slachtoffer, dat achter hem zit.
Hij heeft voor haar iets opgeschreven en hij vraagt aan de rechters of hij dat mag voorlezen.
De rechters kijken naar het slachtoffer.
De vrouw zegt dat ze geen behoefte heeft aan zijn woorden.
De rechters: ‘Dan gaat het over.’

Xander had haar zien lopen, ze hadden elkaar even in de ogen gekeken en toen had hij aan haar tas getrokken.
Het hengsel brak en de vrouw viel op de grond.
Met haar tas onder zijn arm holde hij het verkeerde pad weer op.
De portemonnee met pasjes gooide hij weg.
De iPhone verkocht hij aan een buurman.
Hij had er 300 euro voor gekregen en met dat geld ging hij direct boodschappen doen.
Toen hij even later thuis stond te koken, kwam de politie en werd hij gearresteerd.
Dat was in november vorig jaar.

De officier van justitie zegt dat de reclassering wel tevreden kan zijn, maar dat een tasjesroof met geweld niet niks is.
Tevredenheid is dan te kort door de bocht.
De eis: een jaar celstraf.

Betty (21) en Art (26) stonden deze week ook terecht.
Daar baalden ze flink van.
Ze hadden gehoopt dat justitie hen was vergeten.
Dat leek er eventjes op, want in de zomer van 2012 werden ze opgepakt en zaten ze twee dagen vast op het politiebureau.
Toen werden ze weggestuurd.
Daarna bleef het stil, het bleef stil tot een paar weken geleden.
Ineens kregen ze zomaar allebei een dagvaarding.
Dus alsnog.

Na die arrestatie hadden ze het leven gebeterd.
Art had in die duistere tijd geen legale inkomsten, maar rookte wel voor dertig euro wiet per dag.
Dat kon hij omdat hij veel slechte vrienden (zijn eigen woorden) had die wiet verbouwden.
Losgeslagen Betty ging mee voor het avontuur.
Eerst stond ze alleen op de uitkijk.
Ze dacht dat als je op de uitkijk staat bij een inbraak, dat je dan niets fout doet, want dan ben je geen inbreker.
Nu weet ze beter.

Ze reden rond in auto’s, blowden zich suf en onderwijl loerden ze naar openstaande ramen en deuren van fraaie vrijstaande woningen.
Listig probeerden ze dan uit te vogelen of de bewoners aanwezig waren.
Soms door gewoon aan te bellen bij de buren en het te vragen.
‘Oh, de buren zijn op vakantie? Dank u wel.’

Ze namen mee wat ze pakken konden.
Televisies, cd- en dvd-spelers, mengpanelen, beeldschermen, een stofzuiger, laptops, digitale camera’s, sieraden, make-up, scanners, een houten sigarendoos met ivoorinleg, Playmobile, gereedschap uit schuurtjes, een bosmaaier.

Wat ze daarmee deden?, willen de rechters weten.
Art: ‘Verpanden aan pandjeshuizen in Groningen, in Zwolle. En de sieraden gingen naar juwelierszaken in Groningen. Bij eentje verkochten we voor 1200 euro.’
Betty: ‘Ik woonde bij een vriendin in huis dat te koop stond. We hadden altijd feest, er kwamen dan veel mensen over de vloer. Die mensen kochten ook van alles.’
Art: ‘De stofzuiger heb ik zelf gehouden. Voor eigen gebruik.’
Betty: ‘Maar we gingen niet altijd inbreken of zo. We gingen ook wel eens crossen met auto’s door het bos. Dat was echt heel leuk.’

Art zegt dat hij nog wel eens een blowtje doet, maar hij zal nooit meer met justitie in aanraking komen.
Dat weet hij gewoon zeker.
Betty zegt dat ze helemaal is uitgekeken op de drugs, dat ze alleen ’s avonds zo af en toe nog wat rookt, omdat ze ontzettende adhd heeft.
Ze is gaan studeren en als ze volgend jaar met vlag en wimpel afstudeert, gaat ze een creatief winkeltje openen met tweedehands meubeltjes.

Tja, zegt de officier van justitie.
Ze zegt dat het strafdossier ruim twee jaar lang ergens op een plank heeft gelegen stof te vergaren.
Waarom?
Dat vertelt ze er niet bij.
De officier van justitie zegt wel: ‘Woninginbraken zijn zeer ernstige feiten. Dat levert zo zes maanden per woning op. En dan hebben we het nogal over een straf. Maar tja. Verdachten hebben hun leven behoorlijk op de rit en om hen dan naar de gevangenis te sturen?’

Betty enthousiast: ‘Ik verdien een passende straf, maar als ik naar de gevangenis moet, valt mijn leven in duigen.’
Art: ‘Ik woon niet meer in Veendam. Dat scheelt ook. Ik woon nu in de stad, dat is veel beter.’ De officier van justitie: ‘Ik eis voor beiden een werkstraf van 240 uur.’

De officier van justitie heeft niet gevraagd waar al dat geld dat de buit opleverde, is gebleven.
Ze kijkt wel link uit.
Misdaad loont maar voor een enkeling.
Dat moeten wij vooral blijven geloven.

Rob Zijlstra

update 2 maart 2015 – uitspraken
Voor Xander en Ray – vrienden of niet (meer) – samen uit, samen thuis: 12 maanden celstraf waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Aan de slachtoffers moeten ze een schadevergoeding betalen van 570 en 700 euro.
Mildheid is er voor Art en Betty: de opgelegde straffen zijn conform de eisen. Er vallen in deze vooralsnog geen levens in duigen. Had het Openbaar Ministerie ook maar eerder op zitting moeten komen. Ze moeten nog wel slachtoffers schadeloos stellen wat hen samen 1670 euro gaat kosten. Er is ook een voorwaardelijk deel opgelegd. Voor haar 8 maanden cel, voor hem 10 maanden. Als stok achter de deur.