De een had twee blikjes bier gejat bij de Jumbo, een ander deed ontuchtig op een rijwiel, de derde stal een fiets met een kinderzitje dat hij wilde schenken aan een jarige kennis, er was een verliefd stel uit Veendam dat zich had laten verleiden door het groene goud, er waren verdachten die niet kwamen opdagen en natuurlijk was Pieter er.

Pieter verklaarde dat hij omver was geblazen door de wind.
Vandaar.
Hij zal het nooit weer doen, dat moet de rechter dan maar beschouwen als een voordeel.

Elke dag, week in week uit, jaar na jaar, zijn er op zo’n twintig plaatsen in Nederland zittingen van de politierechter.
Het gaat over kleine, niet al te complexe strafzaken.
Liquidaties, gewapende overvallen, mensenhandel, roversmannen in zwartleren jassen op grote brommers zijn natuurlijk ontzettend erg, het gros van de misdaad in Nederland is tamelijk pietluttig van aard.

Met dit laatste moet overigens niet zijn gezegd dat het niks voorstelt.
Er zijn wel slachtoffers (zonder slachtoffers geen misdaad).
Grote slachtoffers van de kleine misdaad zijn zonder twijfel de Jumbo’s en de Albert Heijnen.
V&D doet hier (hier wel) ook nog goed mee, de MediaMarkt heeft camera’s te weinig om het dagelijkse geboefte in beeld te brengen (dat is wel gek).

Het gros van de misdaad wordt berecht in de nagenoeg lege rechtszalen van de politierechters.
Zonder camera’s, geen tekenaars, nooit veel pers.
Er zijn dagen dat meer dan de helft van de verdachten niet eens komt opdagen.

Harm, 48 jaar, zit ieder jaar een paar maanden vast, zijn strafblad is een boekwerk.
Hij had in juni vorig jaar bij iemand uit de tuin drie kratten met lege flesjes Warsteiner gestolen.
Voor het statiegeld.
Vorige maand werd hij gearresteerd toen hij bij de Jumbo alleen een citroen afrekende en niet de twee blikjes bier onder de jas.
Volgens de reclassering is er bij Harm sprake van een ‘prille positieve ontwikkeling met een wankel evenwicht’.

Politierechters denken hardop.
De rechter denkt: ‘Het prille positieve valt wankelend weg tegen het negatieve strafblad.’
Harm wordt veroordeeld tot 64 dagen celstraf waarvan 60 dagen voorwaardelijk en een werkstraf van 40 uur.
Als Harm drie uur te laat zijn gezicht laat zien in de rechtszaal, zegt de rechter: ‘Jammer dan, ik had graag naar u geluisterd.’

Ab uit Delfzijl, 39 jaar, is nummer twee van de dag en is wel op tijd gekomen.
Hij hoort een week voorwaardelijke gevangenisstraf eisen.
De politierechter vraagt: ‘Nou, wat vindt u van die eis?’
Ab, hij heeft enige ervaring: ‘Poeh, ik mag van geluk spreken.’
Rechter: ‘Spijker op z’n kop, Ab.’

Ab had een fiets met kinderzitje gestolen.
Hij doet wel vaker fietsen.
De politierechter: ‘Lijkt toch nergens op. Bent u gewetenloos?’
Ab zegt van niet.
Hij zegt dat hij bezig is zijn leven te beteren.
Misschien is het de verveling wel, oppert hij.
De politierechter: ‘Ga dan hardlopen. Of voetballen. In plaats van fietsen stelen.’

Ab vertelt dat zijn moeder is overleden en dat hij haar heeft beloofd het rechte pad te bewandelen.
Zegt:‘Ik zit al in een stijgende lijn, alleen eet ik nog niet goed. Daar werken we nu aan.’
Ab krijgt zijn week voorwaardelijk.
De rechter zegt op vaderlijke toon: ‘Zo’n belofte aan uw overleden moeder, dat is niet niks. Maak er wat van.’

Het kinderzitje op de fiets die Ab had gepikt, was bestemd voor jarige Alie (26) uit Veendam.
Alie moest zelf ook terechtstaan, samen met haar partner Jan (30).
De gestolen fiets stond zonder zitje te koop op Marktplaats, op haar naam.
Ze zegt: ‘Maar dat wist ik dus niet. Ik wist niet dat die fiets op Marktplaats stond. De fiets stond gewoon voor ons huis.’
En dat kinderzitje?
‘Ach, zo eentje wilde ik helemaal niet.’

Jan en Alie hadden financiële problemen en zitten, zegt de officier van justitie op ernstige toon, nu nog dieper in de shit.
Hij zegt: ’Nog meer schulden, woning kwijt en dan moet ik nog komen.’
Jan en Alie trapten in de verleiding van het groene goud, 70 plantjes hennep.
Het bewijs bestaat uit vervuilde koolstoffilters en de hoeveelheid kalkafzetting op de potten.
Op grond daarvan gelooft de politierechter dat ze twee keer een oogst hebben binnengehaald.

Jan, Alie en kind moeten rondkomen van 60 euro in de week.
De officier van justitie zegt dat dat niet veel is en wil daarom de beroerdste niet zijn.
Naast werkstraffen van 150 uur (Jan) en 120 uur (Alie), stelt hij voor dat het stel 6.000 euro in de staatskas stort, zijnde de berekende drugswinst.
De politierechter kan zich vinden in de eisen.
Ten aanzien van de drugswinst: ’Laten we 5.000 euro doen. Dan zit ik niet aan de hoge kant.’

Pieter (44) is ’s middags de laatste klant van de dag.
Hij beklaagt zich bij de rechter.
‘Nou zit ik al anderhalve maand vast voor een diefstal. Dat kan toch niet?’

Pieter had, met de capuchon over het hoofd, voor 695 euro geurtjes uitgezocht bij parfumerie Douglas.
Als de frêle verkoopster bezig is met chique strikjes, grist Pieter plots de hele handel van de toonbank en holt het winkelpand uit.
Een beveiliger weet hem een halve straat verderop bij de kladden te grijpen.
Daarbij zou een klap zijn gevallen en juist dat zint Pieter niet.
Zegt: ‘Ik heb een diefstal gepleegd. Dat klopt. Maar ik heb die meneer niet geslagen. Dat klopt totaal niet.’
Er zijn camerabeelden waarop alleen de getuige is te zien die zegt dat ze zag dat Pieter sloeg.

De politierechter vraagt: ‘Heeft u schulden?’
Pieter: ‘Naah. Ik heb een paar dingetjes die opgelost moeten worden.’
Rechter: ‘Waarom gaat u stelen?’
Pieter: ‘Nou. Ik werd dus omver geblazen door de wind. Ik kwam ten val, precies op mijn zij. Daarbij is mijn bankpasje gebroken. En ik had geld nodig. Een vriend van wie ik iets kon lenen, was niet thuis. Ik was wanhopig. Het had nooit mogen voorvallen. Gelukkig gaat het nooit weer gebeuren. Dat is dan weer in mijn voordeel.’

Pieter krijgt drie maanden celstraf.
Boos: ‘Voor een diefstal?’
Rechter: ‘Ja. Drie maanden. Dat betekent dat u op 11 april weer een vrij man bent.’
Pieter: ’Oh, maar daar ben ik wel blij mee.’

Zittingen van de politierechter zijn misschien wel de meest vreemdsoortige bijeenkomsten die er van maandag tot en met vrijdag in de rechtsstaat bestaan.

Rob Zijlstra