we waren allemaal gek genoeg
een beroving te plegen

Ieder vakgebied is behept met jargon.
Een krant zakt kort nadat alle voorbereidingen zijn geslaagd en in de rechtszaal is een aanhouding geen arrestatie, een schorsing vaak gewoon een pauze.
Ook verdachten hebben hun eigen praat.
Jonge verdachten willen nog wel eens spreken over een ‘ov’tje doen’.
Dat is geen vervalst plaatsbewijs voor in het openbaar vervoer, maar betekent een overval plegen.
Onlangs viel het woord kantelsessie in zittingszaal 14.

Even dacht ik aan organisaties en cultuurveranderingen en hoe die volgens gesjeesde managers op de werkvloer te bewerkstelligen.
Fout.
Op 13 oktober 2013 werden Robert en Iris het slachtoffer van een kantelsessie achter het hoofdstation in Groningen.
Iris mocht (moest) doorlopen, maar Robert kreeg klappen en werd met geweld tegen een schutting gezet alwaar hij werd gekanteld.

Robert en Iris zijn naar de bioscoop geweest en lopen via de loopbrug bij het treinstation naar hun auto.
Halverwege komen ze uitgelaten jongemannen tegen die op weg zijn naar vertier.
Ze passeren elkaar en er is niets aan de hand.
Maar even later bedenkt de groep jongelingen zich.
Iemand roept: we pakken ze.

Desi (23) gaat voor Robert staan en vraagt om een sigaret.
Iris moet (mag) doorlopen.
Iemand zegt: ‘Val haar niet lastig.’
Robert heeft of geeft geen sigaret.
Daarop grijpt Fester (21) naar de portemonnee in de kontzak van Robert en slaat Desi het slachtoffer met de vuisten in het gezicht.
De man die ze Mooiboy (21) noemen duwt een beetje en doet verder niets.
Rick (22) wel.
Hij trekt de riem uit de broek en begint als een slavendrijver in te slaan op Robert die dan door anderen wordt vastgehouden.
Er wordt ook geschopt.

De belagers winnen.
Robert geeft zijn Samsung Galaxy en portemonnee aan de rovers en vraagt of hij zijn pasjes mag houden.
Dat mag niet.
Wat denkt hij wel.

Waarom doen vrolijke jongemannen zoiets?
Ze hadden gedronken bij iemand thuis.
Whisky.
Drie flessen of zo.
In ieder geval best wel heel veel.
Ze hadden ook gerookt.
Twee, drie jointjes.
Zes misschien.
e wilden de stad in voor lol.
Maar niemand had geld.
Een van hen zei toen, dan gaan we geld halen in de stad.
Nee, dan bedoel je niet dat je gaat pinnen.

Fester: ‘We waren allemaal gek genoeg een beroving te plegen. Het was niet de bedoeling, maar daar liep het op uit.’
Rechters: ‘Jullie waren in de olie en aardig stoned.’
Fester knikt, vult aan: ‘Het was ook groepsdruk.’

De volgende dag, 14 oktober 2013, is vriendin Iris in de binnenstad van Groningen.
Ineens ziet ze een van de belagers lopen.
’t Is Desi.
Ze belt de politie en Desi wordt aangehouden.
Via hem lopen ook de anderen tegen de lamp, zij het dat een en ander ruim een jaar in beslag neemt.
Dat had te maken met politiecapaciteit en zorgvuldigheid, dat laatste is jargon voor ‘geen tijd’.
Op deze plek stond al vaker geschreven dat wie vandaag in Groningen een misdrijf pleegt, ergens in 2018 in zittingszaal 14 terechtstaat.
Terecht of niet.

Fester doet eerlijk.
Hij zegt dat hij het was die begon te slaan.
Samen met Rick met de riem.
Zegt: ‘Maar ik had op dat moment niet door dat we bezig waren met een straatroof. Pas achteraf hoorde ik dat er een telefoon en een portemonnee waren weggenomen.’

Mooiboy: ‘De jongens zeiden, we gaan de stad in, geld halen. Ik dacht dat we zouden gaan pinnen. Ik heb er niet aan meegedaan, niet echt. Ik zei nog, kom we lopen verder. Ik heb wel geduwd, een beetje, maar niet die jongen.’

Desi vertelde bij de politie dat hij alleen maar had staan kijken, maar in de rechtszaal zegt hij dat dat niet de waarheid is.
Zegt: ‘Ik ben erbij betrokken geweest, maar ik was zeker niet de hoofddader. We waren in een vrolijke bui, en toen kwamen we op het domme, domme idee die twee mensen lastig te vallen.’
Ook Desi geeft toe dat hij heeft geslagen.
De rechters vragen of hij heeft gezien dat de anderen ook sloegen.
Desi: ‘Ik heb Rick zien slaan met de riem. Hij stond voor die jongen en wachtte zijn kans af om te slaan.’

Rick: ‘Ik was er niet bij.’
Rechters:‘Huh?
Rechters:’Dat is merkwaardig. Het slachtoffer heeft u wel herkend van de foto. En de anderen zeggen dat u erbij was, dat u zelfs een actieve rol heeft gespeeld, dat u heeft geslagen met uw riem.’
Rick: ‘Ik ben nog nooit bij een straatroof aanwezig geweest.’

Ik kijk naar Fester, Mooiboy en Desi.
Ik kijk naar Rick.
Is hij de schlemiel, de slampamper, de lafaard?
Ik kijk weer naar Fester, Mooiboy en Desi.
Lappen zij hun (ex)vriend erbij?
Snitchen ze hem?
Hun gezichten praten niet.

Fester is vaker veroordeeld.
Hij heeft nog een werkstraf openstaan.
Hij zegt dat hij binnen een seconde ontzettend kwaad kan worden, maar dat hij nu goed bezig is een positieve wending aan zijn leven te geven.
Hij zoekt werk en kan goed lassen.
De rechters vragen wat hij vindt van een gevangenisstraf.
Stel dat.
Fester: ‘Dat zal flink wat consequenties hebben.’

Mooiboy die alleen maar een beetje duwde en niet tegen die jongen heeft als enige geen strafblad.
Hij werkt bij een groot bedrijf en wordt binnenkort vader.
Desi is al vader en wil heel graag in die hoedanigheid het goede voorbeeld geven.
Hij kent het leven in de gevangenis wegens eerdere kantelsessies.
Hij zegt het nog maar eens: ‘Wat we hebben gedaan was zo dom, dom.’

Dan Rick.
Vaste baan.
Eerder veroordeeld wegens openlijk geweld en heling.
Zijn werkgever weet nu van niets.
Gevangenisstraf? Stel?
Rick: ‘Dan ben ik alles kwijt, mijn werk, mijn huis, echt alles.’
Hij kijkt daar erg ongelukkig bij.
En bang.

Wat doet een officier van justitie met een gewelddadige straatroof die als gevolg van capaciteit en zorgvuldigheid een baard heeft?
Dat vragen ook de advocaten zich af: wat is hier in hemelsnaam nog het strafdoel?

De officier van justitie geeft antwoord: vergelding.
Met een eigen invulling van het begrip kantelsessie haalt hij hard uit.
Mooiboy (‘u had een aandeel in de escalatie’) mag wegkomen met een werkstraf van 240 uur, maar Desi (‘meest agressief’) hoort tien maanden celstraf eisen en Fester (‘ik heb voor u maar één smaak’) acht maanden gevangenisstraf.
En bange Rick?
De aanklager: ‘U liegt tegen de klippen op. Ook acht maanden.’

Rob Zijlstra

update – 16 april 2015 – uitspraken
Mooiboy is vrijgesproken omdat de rechtbank van mening is dat hij geen wezenlijk aandeel heeft gehad aan het delict.
Fester mag zich in de handen knijpen. De rechtbank wil de goede weg die hij is ingeslagen niet frustreren. Daarom geen onvoorwaardelijke celstraf, anders dan de drie dagen die hij al heeft vastgezeten. Wel een taakstraf van 240 uur en 6 maanden voorwaardelijke celstraf.
Desi krijgt twee maanden extra: 12 maanden.
En Rick? Wettig en overtuigend schuldig. Strafverzwarend: hij neemt met zijn ontkenningen geen verantwoordelijkheid. Ook twee maanden extra ten opzichte van de eis: 10 maanden.
De rechters merken nog op dat de lange duur tussen pleegdatum en zittingsdatum vooral is veroorzaakt door intensief politiewerk. Dit kan dus geen voordeeltje opleveren voor de verdachten.