Ze betraden misschien wel zonder het zich te realiseren die nacht historische grond: Huize Maas aan de Vismarkt 52 te Groningen.
The Ramones hebben er opgetreden, op een zondag in mei, 1977.
Met in het voorprogramma: Talking Heads.
Een half jaar later zong Johnny Rotten met de Sex Pistols er zijn God Save the Queen en andere vlotte liedjes.
In 1978, Dire Straits.
Hoewel hun liedjes volgens de krant van toen alledaagse mijmeringen waren, dichtte de recensent (Syp Wynea) het bandje wel een toekomst toe.

Er zijn vast nog wel gekkere dingen gebeurd in het vermaarde horeca-etablissement.
Half Groningen leerde er sinds Herman Maas er in 1925 de deuren opende, bijvoorbeeld dansen.

De optredens van Joey Ramone, Johnny Rotten en Mark Knopfler zijn voor zover bekend niet op film vastgelegd.
Het optreden van de drie goedgemutste mannen van die nacht, begin dit jaar, wel.
Te zien is hoe twee van hen de vierhonderd kilo wegende kluis op een steekkar naar buiten rijden.
Daarvoor hebben ze het stalen gevaarte bevrijd van de vloer waar het met bouten aan was vastgeschroefd.
Ze waren er uren mee zoet.

Buiten, ook daar een camera, wordt de kluis in een gereedstaande auto getild, in een grijze Mercedes, model station.
Het is dan acht uur in de ochtend, een tijdstop dat het op zondag nog rustig is in de Haddingedwarsstraat.
Als een van de mannen de achterklep dichtslaat, knalt de achterruit eruit.
De kluis paste net niet.
De camera’s registreren vervolgens hoe de Mercedes met kluis en drie mannen, nog altijd met de mutsen diep over de hoofden, wegrijdt.
In de kluis: 13.000 euro.

Drie minuten later wordt de auto geflitst op het Emmaviaduct vanwege een snelheidsovertreding. Op de flitsfoto is te zien dat achterin de auto iets groots ligt en dat er iets is met de achterruit.
Het kenteken brengt de politie naar een autoverhuurbedrijf waar Al staat geregistreerd als de huurder.

De politie vindt het hoogst interessant.
Kort voor de inbraak bij Huize Maas is een speciaal rechercheteam opgetuigd dat een serie recente kluiskraken elders in Groningen moet onderzoeken.
Tussen de verschillende inbraken zijn overeenkomsten.
Dat was opgevallen.
Het onderzoek krijgt een codenaam: Bugatti.

Die zondagochtend registreert de politie nog iets.
Surveillerende agenten – nog onwetend van de kraak bij Maas – zien een auto rijden met een kapotte achterruit.
De agenten maken een praatje met de bestuurder.
Dat is ene Al.
De bijrijder is Sonny.
Op de achterbank zit Mo, dan wel een man die zich legitimeert met een rijbewijs van Mo.

In mei worden de verdachten gearresteerd.
Afgelopen week moesten ze zich al verantwoorden.
Mo ontkent.
Tegen de rechters zegt hij al drie jaar niet in Groningen te zijn geweest en dat hij ook al heel lang zijn rijbewijs kwijt is.
Nee, hij heeft geen tweelingbroer.
Ook Al ontkent iets te maken te hebben met de kraak bij Huize Maas.
De auto die hij huurde misschien wel.
Zeg het maar.
Zelf lag hij die nacht thuis te slapen.

Ook Sonny is het niet geweest.
Hij zat die ochtend wel even bij Al in de auto, dat klopt wel.
Al bracht hem naar huis omdat hij zelf die nacht bij zijn alibi had doorgebracht.
Bij een kennis van wie hij de naam liever niet wil noemen.
De rechters: ‘U was bij een vrouw.’
Sonny: ‘Ik ben getrouwd, het ligt nogal gevoelig.’

In Huize Maas is inbrekerswerktuig aangetroffen, een koevoet bijvoorbeeld.
Met zo’n ding kun je deuren openen die voor anderen gesloten blijven.
Het Bugatti-team besnuffelt het werktuig eens goed en vogelt uit dat alleen Praxis dit model in de verkoop heeft.
De Praxis-chef raadpleegt de administratie en zegt dat er in de voorbije drie weken vijf van die dingen zijn verkocht.
De momenten van verkoop staan geregistreerd, tot op de minuut nauwkeurig.
Kijk maar eens op een kassabonnetje.
Zo blijkt een koevoet te zijn gekocht op 29 januari, om zo en zo laat, ruim een week voor de inbraak bij Huize Maas.

Bij de kassa’s van de Praxis waken camera’s over hun en uw eigendommen.
De Praxis-chef zegt dat uw beelden drie weken worden bewaard.
De beelden van 29 januari zijn er nog.
Het Bugatti-team gaat er goed voor zitten, terwijl Praxis de band doorspoelt naar het moment van aankoop.
Ze zien een man bij de kassa een koevoet afrekenen.
Het is Sonny.

Huize Maas is niet de enige kraak die de mannen in de schoenen wordt geschoven.
Er zijn in totaal vijf verdachten die in wisselende samenstellingen op pad zouden zijn geweest. Ook café de Toeter, Restaria Zuid, Hair Fashion en Tech Grow (Groningen), een conferentiecentrum (Bakkeveen), Motel van der Valk (Westerbroek) en de sporthal in Doezum kregen bezoek van in kluizen geïnteresseerde mannen.

Ook drie ramkraken, bij een sigaretten- en tijdschriftenwinkel en tweemaal bij vestigingen van Albert Heijn in Groningen worden aan twee van de vijf verdachten toegeschreven.
Daarbij zijn voor duizenden euro’s aan sigaretten gestolen.
Om de winkels binnen te komen, werden auto’s als stormram gebruikt.
Gestolen auto’s.
Op camerabeelden is te zien hoe een gemutste man bij de AH sloffen sigaretten in een dekbedovertrek met opvallend motief kiepert.

Een soortgelijk dekbedovertrek werd in een keukenkastje aangetroffen tijdens een huiszoeking bij verdachte Kali.
Hij haalt de schouders er over op.
Het zal.
’t Zegt volgens hem niks.
Er bestaan wel meer dekbedovertrekken.
Verder wil Kali zwijgen omdat het tegen zijn principes is te praten.

De mannen zijn tussen de 22 en 38 jaar oud.
De een is lui en nergens in geïnteresseerd en woont nog thuis bij zijn ouders waar hij heel de dag niets doet, de ander is verslaafd aan cannabis, heeft schulden bij zijn moeder en wil een voorbeeld zijn voor zijn zoontje.

Sonny zegt dat zijn vrouw en twee kinderen sinds de arrestatie aan hun lot worden overgelaten.
Tegen de rechters: ‘Ik moet dus zo snel mogelijk naar huis.’
Verdachte Al kampt met zijn gezondheid vanwege alle stress, zucht en kreunt hij.
Mo brengt nog even naar voren dat alle Marokkanen niet alleen op elkaar, maar vooral ook op hem lijken.
Een vergissing in zijn nadeel is dus snel gemaakt.
Of de rechters daar ook even rekening mee willen houden.

De eisen variëren van 8 tot 36 maanden gevangenisstraf.

Rob Zijlstra

update – 11 september 2015 – uitspraken
De mannen zijn veroordeeld conform de eisen. Alleen de man (Kali) die 36 maanden had horen eisen kreeg een ons minder: 24 maanden. De rechtbank acht niet bewezen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan de drie ramkraken.