‘U was collega’s, maar u werd broeders in het kwaad.’

Ze kwamen deze week in groten getale binnen: de laatste misdaadcijfers.
Zo presenteerde de politie de halfjaarcijfers over 2015.
In Groningen zijn in de eerste zes maanden van dit jaar ruim 12.000 misdaden geregistreerd, in Drenthe waren dat er bijna 8.500.
Prachtige cijfers, glunderde de politie, want ze laten een daling zien.
De daling is te danken, zegt de politie, aan de ‘veiligheidspartners die al jaren extra capaciteit en expertise inzetten’.

Wie kranten leest weet dat dat laatste niet waar is.

Het Openbaar Ministerie (OM) doet het met heel andere cijfers.
De politie noteert aangiftes, veiligheidspartner OM schrijft het aantal aangehouden verdachten op.
In Groningen en Drenthe werden in heul 2014 opgeteld 10.453 verdachten aangehouden.
Partner rechtbank doet het nog weer anders.
Zelf noteer ik (sinds 2004) alle in het openbaar uitgesproken vonnissen in strafzaken van de meervoudige strafkamer in Groningen.
Dit jaar tot twee dagen terug waren er 238 uitspraken (waarvan 22 vrijspraken).

Waar politie en justitie zich moeten uitdrukken in duizenden, kom ik niet verder dan twee- driehonderd uitspraken per jaar.
Hier speelt mee dat zodra een agent een verdachte in de kladden grijpt, de politie de misdaad heeft opgelost.
In de rechtbank moeten misdaden daarentegen eerst nog worden bewezen.
Ik denk dat hooguit één (1) procent van de geregistreerde misdaad de rechtszaal met een veroordeling verlaat.

Belangen- en koepelorganisaties kunnen er ook wat van.
Als je alles gelooft bestaat er geen bedrijfstak in Nederland die niet jaarlijks voor honderden miljoenen euro’s misloopt als gevolg van criminaliteit.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft becijferd dat de jaarlijkse schade die slachtoffers van misdrijven lijden, zo’n 2,5 miljard euro bedraagt.
Dus alleen slachtoffers en dat ieder jaar weer.

Het bovenstaande is een ietwat lange inleiding tot het volgende.

Klaas en Harrie zijn twee gezonde en hardwerkende jongemannen van 25 jaar.
Klaas is vorig jaar vader geworden en woont samen met zijn vriendin die net haar baan is kwijtgeraakt.
Harrie woont nog thuis.
Misschien stemmen ze wel voor strengere straffen.
Op school hadden ze kundig een vak geleerd.
Het harde werken deden ze in de Eemshaven op het zwaar beveiligde terrein van de RWE-energiecentrale.
Ze sloten in dit grootste gebouw van Groningen, in dienst van een onderaannemer, leidingen aan.

Op 5 februari 2014 werden ze betrapt bij een personeelscontrole.
Eerst ontkenden ze het nog, maar dat was tegen de klippen op.
In het busje waarmee ze het terrein wilden verlaten, lag het gewoon.
Koper.
De volgende dag waren ze al op staande voet ontslagen.

Bijna altijd was de leiding die aangesloten moest worden, net iets te lang.
Ze knipten er dan een stukje van af.
Dat stukje viel vervolgens op de grond.
Als ze aan het einde van de middag klaar waren met aansluiten, ruimden ze de boel keurig op.

Ze kenden het bedrijfsprotocol.
Er mag niets zonder schriftelijke toestemming worden meegenomen.
Ook geen afvalstukjes.
Metaal-afval moest in een daarvoor bestemde container worden gekieperd.

Maar ze dachten, het kan geen kwaad.
Het was met heel kleine beetjes begonnen.
De rechter wil weten wie het heeft bedacht.
Samen tegelijk, zeggen ze.
De rechter: ‘U was collega’s, maar u werd broeders in het kwaad.’

Harrie denkt dat hij in een jaar tijd een stuk of tien keer wat heeft meegenomen.
Dat wat hij meenam, leverde hij in bij afvalverwerker Virol (‘de circulaire economie is onze realiteit’) in Winschoten.
De opbrengst: 2.600 euro.
Klaas had het iets bonter gemaakt.
Onderzoek leerde dat hij opgeteld zo’n 3.600 kilo koperafval had opgeraapt, goed voor een opbrengst van 18.000 euro.
Rechter: ‘Dat is niet misselijk.’
Klaas knikt.
Zegt: ‘Tja, ik wist niet dat het zo veel was.’

Misschien hadden ze zich laten inspireren door de slogan die Virol hanteert: ‘Alles heeft waarde’.
Klaas: ‘Het was natuurlijk ook makkelijk geld.’
Harrie: ‘We namen het niet altijd mee. Soms was de container waar het in moest op slot. Dan legden we het naast de container neer. Meestal was het dan de volgende dag al weg.’
De politierechter: ‘Heren, ik ga u niet uitleggen dat stelen niet mag, oké?’

Dat snappen ze.
Het is ook al weer een tijdje geleden – twintig maanden – dat ze werden aangehouden.
Ze hebben beiden weer een goede baan bij andere werkgevers die gelukkig onwetend zijn over deze misdaad.
De officier van justitie wil ook daar rekening mee houden.
Verder wordt meegewogen dat de politie op onrechtmatige wijze informatie had opgevraagd bij Virol.
De twee verdachten hoeven niet aan de hoogste boom.
De politierechter is het met de officier van justitie eens, zegt iets over beschaamd vertrouwen en veroordeelt Harrie tot een werkstraf van tachtig en Klaas tot honderd uur.
Het verdiende geld moeten ze terugbetalen.

Nu komt nog iets raars.
RWE had zelf ook onderzoek gedaan naar de geleden schade die Klaas en Harrie hadden veroorzaakt. RWE berekende dat de schade van het verdwenen koper 486.000 euro bedraagt.
Dat is bijna een half miljoen.
Bijna 100.000 kilo.
Hoe kan dat nou weer?

Klaas en Harrie gaven het antwoord misschien wel in een bijzinnetje dat klonk als: ‘Wij waren heus de enigen niet.’

Iedereen deed het.
Iedereen doet het.

Directeuren van woningcoöperaties, Haagse ambtenaren van de dienst riolering en waterbeheersing, voetbalvoorzitters met grootheidswaanzin, schoolbestuurders (idem), politici cq bestuurders in het verre Limburg, politiemannen als mollen, de goedkope kledingindustrie, werkgevers in de bouw, vleesverwerkers, bankiers, farmaceuten, koffieverkopers, de duurste organisatieadviseurs, tienduizenden Volkswagens, winkelpersoneel, overschrijvende wetenschappers, hier en daar vast ook wel een journalist, nog duizend anderen en tot slot dus ook de hardwerkende Klaas en Harrie.

Overal wordt vals spel gespeeld.
Als al die misdaadcijfers die jaar in en jaar uit worden gepresenteerd iets duidelijk maken, dan is het wel dat het niet gerechtvaardigd is om alle misdaad in de schoenen van criminelen te schuiven.

Dat zou te gemakkelijk wezen.

Rob Zijlstra