een eruptie van een
totaal onverklaarbaar feit

Zij is alleen, haar man is weg, het is een zwoele avond, de kinderen slapen.
Halverwege de nacht blaft de hond, zij wordt daar wakker van en gaat blootsvoets naar beneden om te kijken of er iets aan de hand is.
Er is niets aan de hand, nog niet.
Als ze weer naar boven wil gaan, de trap op, ziet ze door de ruit in de voordeur een schim.
Is dat de kat?
Voorzichtig doet ze de voordeur open.
Enorme schrik.
Het is niet de kat.
Er zit een man bij de deur, met de rug naar haar toe.
Ze ziet dat die man in de ene hand een rol zwarte duct-tape vasthoudt, in de andere een groot mes.

Ze wil de voordeur dichtsmijten, maar de man springt op, slaat met één klap de ruit stuk en dendert naar binnen.
Zij gilt en probeert zich in de keuken te verschansen.
De man komt achter haar aan.
Met alle kracht die ze heeft probeert ze de deur dicht te drukken.
Veel kracht heeft ze niet, ze is zeven maanden zwanger.
Aan de andere kant van de keukendeur hoort zij hem op de deur bonken.
Tussen het kozijn en de deur dringt plots een mes naar binnen, zij haalt haar vinger open.
Ze probeert nog harder te gillen.
De achterdeur zit op het nachtslot.
Anna kan geen kant op.

Dan ineens beseft ze dat haar 5-jarig zoontje boven is.
Wat als hij wakker wordt en naar beneden komt?
Wat dan?
Nog meer paniek.
Te laat.
Ze hoort haar kind huilend op de overloop.
In doodsangst smeekt ze haar belager, ze smeekt of ze haar kind terug mag brengen naar bed. Onmachtig laat ze de deur los en dan ziet ze hem, tape en mes nog steeds in de handen.

Gerben?
Jij hier?

Ze heeft geen tijd om na te denken.
Met haar zwangere lichaam grist ze haar zoontje van de trap en rent in paniek naar buiten en schreeuwt de buren wakker.
Buurman belt 112.

Gerben?
Die van een paar straten verderop?

De politie arriveert na tien minuten, kort nadat de buren de man uit de woning zien komen en zien hoe hij op een fiets stapt en wegrijdt.
De buurman herkent hem, het is Gerben van het voetballen.
Als de agenten bij zijn woning komen – het is dan half vijf in de ochtend – treffen ze Gerben aan in zijn tuin.
Een fietstas vol messen.

In de rechtszaal doet een zeer geëmotioneerde Anna haar angstaanjagende verhaal.
Ze zegt dat ze in een kwartiertje tijd dertig jaar ouder is geworden.
En dat er sinds die nacht alleen maar akelige vragen door haar hoofd gieren.
Wat was je met mij van plan?
Wat was je met mijn baby van plan?
En waarom?

Gerben?
Gerben weet het niet.

De officier van justitie rept van ‘een eruptie van een totaal onverklaarbaar feit’.
Hij zegt: ‘Dit appelleert aan de diepste angsten van de mens, het beeld van een horrorfilm doemt op. Maar voor het slachtoffer was het bittere realiteit.’

Gerben herinnert zich flarden.
Hij zegt dat hij zich diep schaamt en dat het bizar is wat er is gebeurd.
De vraag ‘waarom?’ is al honderdduizend keer gesteld, maar hangt nog altijd in de lucht.
En Gerben kan niet bij het antwoord.

Het Openbaar Ministerie heeft wat totaal onverklaarbaar is opgedeeld in vier strafbare feiten: een bedreiging met zware mishandeling, wederrechtelijke vrijheidsberoving, huisvredebreuk en vernieling van de ruit in de voordeur.

Anna kent Gerben al langer en ze kan geen enkele reden bedenken waarom hij haar woning binnendrong.
Sterker nog, toen de mondkrant het nieuws had verspreid, was heel het dorp onaangenaam verrast. Gerben was actief in het dorp, graag gezien, deed vrijwilligerswerk bij de voetbalclub.
Ja, als er een iemand uit het dorp zoiets niet zou doen, dan was het Gerben wel.
Zo werd er gekout.

Gerben zit inmiddels vier maanden in de gevangenis.
Hij heeft een eigen bedrijf waar hij trots op is, heeft twee mensen in dienst.
Die twee houden de zaken zo goed en kwaad het kan en voor zolang het duurt, draaiende.

Het was mooi zwoel weer die avond.
Gerben was in de tuin gaan zitten, bier drinken.
Hij is een weekeinde-drinker.
Op een gegeven moment had hij de fiets gepakt.
Hoewel er nog bier zat was, wilde hij naar Winschoten fietsen.
Ja, wel een beetje gek dat hij geen portemonnee meenam. En wel een fietstas vol met messen en tape.

De officier van justitie: ‘U ging fietsen richting Winschoten en toen stopte u bij de woning van Anna. Waarom?’
Gerben: ‘Ik was… ja totaal ja, zodanig uuh… totaal gedesoriënteerd.’
Gerben weet het niet.
Vaker zoiets meegemaakt?
Nee, zoiets nog nooit eerder.
Hij zegt dat hij het verschrikkelijk vindt.
Zegt: ‘Ik voel me er erg beroerd onder.’

De politie ontdekte iets op de computer van Gerben.
Agenten die dat kunnen stelden vast dat Gerben op Google had gezocht op het woord ‘tape’.
En dat hij wel heel vaak de Facebookpagina van Anna had bezocht.
Sterker nog, het laatste wat hij die avond had gedaan voordat hij op de fiets stapte, was de pagina van Anna bezoeken, om één uur die nacht.
Gerben reageert: ‘Daar moet niets achter worden gezocht.’
De officier van justitie: ‘U wist dat de man van Anna die nacht niet thuis was. Dat heeft u bij de politie verklaard.’
Gerben: ‘Klopt.’
De officier van justitie: ‘Bent u verliefd op Anna?’

Gerben?
Er komt geen antwoord.

De advocaat zegt: ‘Meneer functioneerde stabiel, hij was actief in zijn werk, stond vol in het leven, was actief als vrijwilliger.’
De psycholoog: ‘Aan de buitenkant stabiel, maar binnen is het gevoelsleven niet op orde. Beetje eenzaam, geen relatie. Het lijkt erop dat meneer van alles heeft opgekropt en weggestopt. Dat is gaan borrelen.’
De officier van justitie: ‘Griezelig.’

De advocaat: ‘Het is tot een uitbarsting gekomen.’
De psycholoog: ‘Hij is vroeger veel gepest.’
De advocaat: ‘Niemand die het begrijpt.’

De officier van justitie: ‘Het waarom blijft de grote vraag.’
De advocaat: ‘Hij is gemotiveerd om aan zichzelf te werken.’
De psycholoog: ‘Behandeling is noodzakelijk, hij moet de diepte in.’

De officier van justitie: ‘Recht doende aan de enorme impact op het slachtoffer: 30 maanden gevangenisstraf waarvan tien voorwaardelijk.

Anna huilt, haar dorpsgenoot staart zwijgend voor zich uit.

Rob Zijlstra

 

update – 11 december 2015 – uitspraak
De rechtbank spreekt van een zeer ernstig feitencomplex en vindt de strafeis een juiste: 30 maanden gevangenisstraf waarvan 10 maanden voorwaardelijk. Dat het motief nog altijd niet duidelijk is, maakt dat het voor het slachtoffer en haar gezin extra zwaar is, staat in het vonnis. Na detentie moet Gerben zich laten behandelen bij de forensische psychiatrie. Er is een proeftijd vastgesteld op 3 jaar. In die periode mag hij geen contact zoeken met de vrouw en mag hij geen alcohol drinken. Er zullen regelmatig urinecontroles plaatshebben. Houdt Gerben zich niet aan deze voorwaarden, dan riskeert hij nog eens 10 extra maanden celstraf (het voorwaardelijke deel).

update – 10 juni 2016 – uitspraak hoger beroep
Gerben is dor het hof even schuldig bevonden en veroordeeld tot 36 maanden waarvan 16 voorwaardelijk. Dat is – gelijk het vonnis van de rechtbank – netto 20 maanden zitten. Het hof vindt evenwel dat het voorwaardelijke deel nog wel iets hoger mocht. Naast de vrijheidsbeneming mag Gerben eenmaal weer vrij drie jaar lang niet op het plaatselijke voetbalveld komen, mag hij geen contact zoeen met het slachtoffer, is er een alcoholverbod opgelegd en moet Gerben een schadevergoding betalen van opgetrld 8.000 euro.