Het is vandaag donderdag 25 februari 216, 08.55 uur.
Donderdag is voor mij al jaren een vaste rechtbankdag die meestal tot in de late avond voortduurt.
De eerste zitting begint over een paar minuten.
Ik weet niet wat de dag zal brengen.

Een verslag.

.

 

09.03 uur Een pro formazitting. Geen inhoudelijke behandeling. Betreft de moord op de 43-jarige Mariyana Lenarova, een Bulgaarse prostituee die werkte in de Vishoek in Groningen. Zij werd op 8 januari 2013 vermoord.

Dat de zaak nog steeds niet is behandeld, is vrij bijzonder. Het ligt in dit geval niet, nu eens niet,  aan het Openbaar Ministerie, maar aan een bijzonder onderzoek waar de verdachte op eigen verzoek aan meedoet.

De voorzitter van de rechtbank meldt dat de zaak op 13 en 15 april wel zal worden behandeld.

09.30 uur Tweede zaak. Verdachte is met haar auto ingereden op de buurman. Ze voeren een slepende ruzie. Slachtoffer is wel boos, maar wilde nooit een strafzaak. De officier van justitie stelt voor om de strafzaak aan te houden om mediation mogelijk te maken. Als ze daarin slagen, dan willen wij wel niet-ontvankelijk zijn, zegt de officier van justitie. Dit is de eerste keer dat ik dit meemaak. De rechtbank gaat er in mee.

09.45 uur Volgende strafzaak die over een kwartiertje begint gaat over een verkrachting dan wel poging daartoe. Juridisch misschien wel een ingewikkelde. Prostituee zegt nee. Vervelende man die geen Nederlands spreekt (maar wel verstaat) luistert niet.

09.55 uur  Ik zie dat mijn collega en twitterkampioen Saskia Belleman (Telegraaf) en collega Chris Klomp (AD) in de rechtbank in Amsterdam een beetje zitten te ruziën.  

 

10.10 uur De derde strafzaak. Vervelende man uit Zaire met tolk luistert naar de rechters die  verslag doen van zijn gebeurtenissen in de peeskamer. Zij wilde wel zoenen, maar niet tongen. Hij wel, want hij had betaald, vijftig euro. Verdachte zegt dat hij dronken was en zich niet zo heel veel meer kan herinneren. Mediation zit er in deze zaak niet in, denk ik. 

10.30 uur Terwijl de rechters de verdachte man blijven ondervragen over de vermeende poging tot verkrachting in de peeskamer, schrijf ik vanuit de zittingszaal een berichtje voor de website van Dagblad van het Noorden over de mediation-kwestie van de vorige zaak. Via Telegram verstuur ik het bericht naar de nieuwstafel, zoals wij dat noemen. Het bericht zal binnen een paar minuten op de website – dvhn.nl – staan (als het goed gaat, meestal wel).

Naast mij zit rechtbanktekenaar Annet Zuurveen. Ze maakt schetsen van de verdachte. Ik zal daar straks een fotootje van maken (als dat mag, meestal wel).

10.55 uur Rechters praten met verdachte over zijn toekomst en hoe hij die vorm denkt te geven. Man werkt hier en daar en volgt opleidingen en wil graag in de autobranche werken. En van zijn alcoholprobleem af. 

De officier van justitie zal zo een strafeis formuleren. Een werkstraf zou kunnen, maar een ontregelende celstraf ook.

Het verzoek is of de aanklager langzaam wil spreken in verband met het tolken. De officier van justitie: ‘Ik zal mijn best doen. Maar langzaam praten is geen kernkwaliteit van mij.’

Ik maak ondertussen een afweging: zijn de gebeurtenissen in de peeskamer, langer dan een half jaar geleden, een nieuwsbericht waard? Een klein berichtje? Niet alles wat zich in de rechtszaal afspeelt, is per definitie nieuws. Maar als de collega’s van RTV Noord het wel melden, kan ik dan als DvhN achterblijven?

11.15 uur De officier van justitie eist 18 maanden celstraf waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Het in beslag genomen condoom moet worden verbeurd, zo luidt het voorstel aan de rechtbank. De uitspraak is over twee weken, op 10 maart.

11.33 uur Klein berichtje dan maar. De voorzitter meldt ondertussen dat de zitting wordt geschorst tot 13.00 uur. Dan worden uitspraken gedaan.

11.45 uur Per e-mail komen de strafzaken die volgende week op de rol staan binnen. Ik (wij van de pers) krijg die informatie – vertrouwelijk en onder embargo – van de rechtbank. Een snelle blik. Ontucht, poging moord, drugshandel in combinatie met diefstal, feitelijke aanranding, een culpose beschadiging, een verkeerszaak, poging diefstal en hennep. Zeg maar het gebruikelijke werk.  

Ondertussen rent collega Marjan Buring van het Algemeen Drents Persbureau (ADP) de perskamer in en uit. Waarom zij dat doet weet ik ook niet. Zij verzorgt het nieuws uit de rechtbank voor onder meer RTV Noord. Ik ga zo mijn redactie bellen voor overleg. Ik zal melden dat ze even na 13.00 uur een bericht kunnen verwachten over een zaak waarover ik vandaag al in de krant publiceerde: een ontnemingszaak in relatie tot hennep. De inzet is 1,1 miljoen euro. Ik verwacht niet dat de rechtbank dat bedrag zal toekennen.

12.15 uur Eten meenemen van huis behoort niet tot mijn kernkwaliteiten. Dus een broodje buiten de deur halen. Bij Goud Heerlijk, een BLT, met bacon uit Drenthe. De pers mag niet  in het restaurant (gewoon een kantine) van de rechtbank komen. En dat willen we ook helemaal niet. Daar kom je maar rechters tegen.

Ik zie dat het bericht over de poging tot verkrachting inmiddels op de website van de krant staat. 

12.33 uur Ik bel mijn chef want die wil weten wat hij kan verwachten voor de krant van morgen. Chefs willen dat, dat is hun werk. We spreken af dat ik een bericht maak over de ontnemingszaak en dan een ander bericht dan ik maak voor de website. Bericht wordt gepland voor pagina  3. Regel of zestig. Ook maak ik een apart krantenbericht over de mediation-kwestie, omdat dat iets nieuws is. Op welke pagina dat bericht zal belanden, weet ik niet. Ik claim zestig, zeventig regels. Het is zaak vroegtijdig berichten te melden dan wel ruimte te claimen. Doe je dat niet, dan loop je kans achter het net te vissen. Overigens is de deadline nog lang niet in zicht.

Ik ruik dat ADP-collega Karin Smalbil de perskamer binnenkomt. Ze heeft net buiten gerookt.

 

13.05 uur Het Openbaar Ministerie (OM) claimt 1,1 miljoen aan wederrechtelijk verkregen voordeel, misdaadgeld van vier veroordeelde mannen in hennep (darbuka-zaak). De rechtbank wijst 536.000 euro toe. Waarom weet ik niet. Dat staat in de vonnissen die ik nu moet gaan opvragen bij de afdeling voorlichting (meestal gaat dat goed). Ook is uitspraak gedaan in een zaak waarover ik eerder schreef en waar de slachtoffers niet zo blij mee waren (Liefdesverdriet misschien?). Ze keken ook een beetje boos en dat snap ik wel. Het OM had een celstraf geëist in deze nare stalkings- en lasterzaak.  Ik schreef dat ik mij afvroeg waarom celstraf vaak zo vanzelfsprekend is in de rechtszaal in plaats van een werkstraf.  Het werd ook een werkstraf. Hoop maar dat het OM dit aan de slachtoffers gaat uitleggen. De rechtbank zal dat niet doen.

13.25 uur  Ik tref Jan Boone, de nestor van de Nederlandse advocatuur, in de hal. Hoe gaat het? Hij doet zijn best. En verder? Hij zegt: ‘Al mijn verdachten zijn onschuldig.’ Als altijd.

13.35 uur Even lastig. Zit nu in zittingszaal 13. Twee zaken van belang op hetzelfde tijdstip. Man uit Hoogezand staat terecht omdat hij zijn 8 weken oude baby om het leven zou hebben gebracht (shaken baby). Trieste zaak. Het gaat om een regiezitting. Nog geen tijd gehad om een nieuwsstukje te tikken over die ontnemingszaak. Tussen 13.00 en 14.00 uur is het wel vaker hectisch. De advocaat, een confrère van Boone, wil nog getuigen horen.  Ik kijk naar de verdachte vader. Hij ontkent en zit vast. Op de tribune zitten twee rechercheurs, naast mij is misdaadverslaggever en collega Peter Steinfort van RTV Noord aangeschoven. Hij komt soms even buurten, maar alleen als er dodelijke slachtoffers vallen te betreuren.

In zittingszaal 14 is een naar ik begreep van de advocaat een ‘klein overvalletje’ gaande. Misschien moet ik maar verkassen. De ‘shaken baby’ levert nog geen nieuws op. Hoewel? De advocaat zegt nu dat de politie heeft geprobeerd cliënt  tot valse bekentenissen te dwingen. Dat zijn wel grote woorden. De officier van justitie werpt het verre van zich. De advocaten trekken te snelle conclusies, zegt ze.

14.01 uur Verkast. In zittingszaal 14 zitten twee verdachten, zo te horen zijn ze aan het ontkennen. Ze zouden, beweert het OM, op 31 december 2013 wiet en een laptop hebben gestolen uit een woning aan de Hortensialaan in Winschoten. Een oude zaak dus.

14.20 uur Nieuwsbericht over de ontnemingszaak getikt en doorgestuurd naar de nieuwtafel, terwijl ik met een half oor luister naar de nog steeds ontkennende verdachten van de vermeende woningoverval. Het bericht is bestemd voor de website. Ben wel wat laat (uur na de uitspraak), maar dat is even niet anders. Ik kijk snel op de site van RTV Noord, toch het toonbeeld van de snelle actualiteit. Ze hebben niks. Nu nog een kort nieuwsbericht maken over de stalking- en lasterzaak.

 

14.40 uur Verdachte zegt tegen rechters dat hij rechters meestal niet vertrouwt. Te vaak heeft hij meegemaakt dat mensen onschuldig zijn veroordeeld. Hij is een beetje een praatjesmaker, als ik dat zo hoor. Hij zegt ook – ‘gezien mijn achtergrond’ – dat het hem heeft verrast hoeveel geld en tijd justitie in hem investeert, duizenden euro’s. Man zit in een penitentiair programma en brengt maaltijden rond voor ouderen. Rechter: ‘Als vrijwilliger?’ Verdachte kijkt naar zijn advocaat en vraagt: ‘Doe ik het vrijwillig?’

Ik zie dat de opgevraagde vonnissen inmiddels binnen zijn. De rechtszaak die ik maar half volg, kabbelt voort. Eigenlijk is het een zaak van niks, te oud ook om nog actueel te worden. Mijn zelfgecreëerde probleem is dat ik vind dat ik als rechtbankverslaggever de hele strafzaak moet uitzitten. We zijn nog wel even bezig. Kop koffie dan maar even, als een tussendoortje.

15.25 uur Ik verlaat de rechtszaal stilletjes en stel vast dat de alle koffieautomaten (2) het niet doen. ’t Is Douwe Egberts, die bakt er niet veel van. Te drinken is het sowieso niet, maar helemaal niks is ook niks.  Als ik onverrichter zake terugkeer in de rechtszaal, is net besloten tot een korte pauze.

15.35 uur Zo klein was dit overvalletje niet, zegt de officier van justitie. Zij spreekt van een ernstig feit waarbij een bewoner in zijn slaap is overvallen. Ze noemt de richtlijn van het OM voor een woningoverval: 3 jaar. Nachtelijke uren en medeplegen zijn strafverzwarend. Artikel 63 is wel van toepassing, wat de hoogte van de strafeis weer naar beneden brengt. De eisen: 22 en 24 maanden. De advocaten kunnen los.

15.40 uur Ik informeer tussen de bedrijven door hoe het loopt in zittingszaal 13. Gelukkig bestaan er bodes. Voor wie ook rechtbankverslaggever wil worden: aan de bodes heb je het meest. Binnen de strafrechtspraak werken ontelbare voorlichters en woordvoerders en wat al niet meer, maar zij allen kunnen niet tippen aan de service die bodes te bieden hebben.

In ’13’ is alles rustig, alleen nog een tulletje.

De advocaten pleiten nu. In mijn e-mailbox rollen de zittingslijsten privaatrecht week 9 binnen. Het gaat om de aangevraagde korte gedingen. Ontruimingen en vorderingen (loon en wedertewerkstelling). De advocaat zegt dat zijn cliënt goed bezig is en dat 22 maanden celstraf  niet opportuun is. Er komt een e-mail binnen met de eerste planning van de krant van morgen. De ontnemingskwestie komt op de 3 te staan, ik moet concurreren met windmolens langs de grens en de personeelsacties van TSN  op de Grote Markt in Groningen. Mediation gaat ‘naar binnen’, naar de Gro4. Zo zeggen we dat op de krant.

16.15 uur De ontkennende verdachte zegt in zijn laatste woord dat hij de officier van justitie die 24 maanden tegen hem eist wel snapt. Zegt: ‘Als je met criminelen omgaat moet je ook de neveneffecten accepteren.’ De tweede verdachte: ‘Ik wil naar school.’

16.18 uur De voorzitter sluit de zitting in zittingszaal 14. Voor vandaag. Buiten de op gang vraagt de verdachte wat ik verwacht, qua straf. Niet best, zeg ik. Ik ga afsluiten in de perskamer, ga nadenken over eten en ga vervolgens naar de redactie, voor deel 2 van deze rechtbankdag.

17.10 uur Gearriveerd op de redactie. Ik moet twee verhalen maken voor de vrijdagkrant: de ontneming en de mediation. Daarna wacht de vaste donderdagklus: het schrijven van mijn rechtbankcolumn voor de krant van zaterdag. De deadline voor deze column is vrijdagochtend vroeg, dus het verhaal moet vanavond worden geschreven. Het is altijd zoeken naar en denken over een onderwerp, een zoek- en denktocht die al op maandag begint. En maandagochtend was het direct raak. Ik was getuige van een van de meest bizarre strafzaken die ik in Zittingszaal 14 bijwoonde. De vraag is hoe expliciet ik het opschrijf. Misschien moet dat wel de vraag zijn. Hoe expliciet wil of moet je als  rechtbankverslaggever zijn?

 

18.10 uur Het mediation-bericht is gemaakt. Het woord ‘slachtoffer’ past net niet in de kop. Ik vraag de eindredacteur dit op te lossen. Hij kan een beetje smokkelen met de grootte van de letter. Ik ga er vanuit dat dit goed komt (meestal wel). Ik bel nog wel even met de advocaat om te vragen of die mevrouw wel echt 63 jaar is. Dat is ze. Ze zag eruit als haar dochter. Vandaar. Ik wil geen ruzie. Het bericht over de ontneming moet ineens een stuk korter. De druk op de pagina’s neemt toe. Dat leidt soms wel tot  (collegiale) ruzies.

18.50 uur Het rechtbankwerk voor de krant van morgen is nu klaar. Sinds de drukpers van de krant is opgedoekt – wij worden gedrukt in Leeuwarden – is er in het krantengebouw geen eten meer verkrijgbaar. Er zijn alleen een paar snackautomaten vol Marsen met daarin stukje plastic. Die zijn niet lekker. Dus eten halen en dan aan de slag met de column.

19.46 uur Schrijven.

21.10 uur Ik ben halverwege. Werktitel van mijn column is: ‘het moet niet gekker’. Misschien dat ik daar halverwege ‘niet gekker’ van maak. De redactie wordt ondertussen leger en leger, hier een daar zit nog een verslaggever (Arnoud Bodde) te tikken, op de sport is het altijd wat rumoerig, sportverslaggever Peter Hansen komt langs met een schaaltje  Groninger worst.

Druk is het wel in de hoek van de eindredactie. Daar worden nu de vrijdagkranten (Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant) in elkaar gezet. Zo te zien is daar alles onder controle. Aan de andere kant van de redactie (niet aan het eind, maar aan het begin) zal straks ongetwijfeld collega Jacques d’Ancona opduiken. Hij is net als Jan Boone nestor. En nu verder schrijven.

23.00 uur Column is geschreven. Richting huis. D’Ancona niet meer gezien.

23.25 uur Veilig thuis, waar inmiddels het nieuws is doorgedrongen dat er een aardbeving is geweest nabij Hoogezand. Daar zullen ze op de redactie, zo kort voor de deadline, niet blij mee zijn. Misschien sneuvelt mijn ontnemingsverhaaltje nu helemaal.

Ik sluit dit nu  af. Want wat doet een journalist aan het einde van een lange dag? Die gaat ter ontspanning nog even op papier de avondkrant lezen.

Dit was de dag.

Rob Zijlstra