Jumbo-afpersing:
hard bewijs of verontrustend selectief

Vrijdag staat de 51-jarige Alex O. uit Groningen terecht.
Volgens het Openbaar Ministerie (OM) is Alex O. de Jumbo-bomber.
De man zit sinds oktober vorig jaar vast.
Hij ontkent.

Wat is er gebeurd?
Tussen 2 mei 2015 en 9 oktober 2015 komen het hoofdkantoor van Jumbo diverse bommeldingen binnen.
Ook bij de politie komen meldingen binnen.
De afperser eist geld, bitcoins, van de supermarktketen.
Hoeveel de afperser wil hebben, is nooit bekendgemaakt.

Op 8 mei 2015 vindt een voorbijganger bij de Jumbo-vestiging aan de Wilhelminakade in Groningen een raar pakketje in een witte emmer: het doet denken aan een explosief.
Dat blijkt ook zo te zijn.
De Explosieven Opruimingsdienst maakt het pakket onschadelijk.
Afpersing? Een boze werknemer? Een nare grapjas?

De politie zegt alle opties open te houden en neemt de zaak serieus.
Wat het publiek op dat moment niet weet, maar de politie wel, is dat Jumbo wordt afgeperst.
Er worden dertig rechercheurs op de zaak gezet.

Op 31 mei is er ’s nachts een explosie bij het Jumbo-filiaal aan het Overwinningsplein in Groningen.
Bewakingsbeelden tonen een man die een pakketje plaatst dat een paar minuten later afgaat.
Een ruit en kozijn raken beschadigd.
Alle Jumbo-vestigen worden nu extra beveiligd.
De politie meldt dat de bommenlegger herkenbaar op camerabeelden staat.
De beelden worden getoond in Opsporing Verzocht.
Het levert geen verdachte op.

De ontploffing wordt door de politie in verband gebracht met het eerder aangetroffen explosief aan de Wilhelminakade.
Beide keren is hetzelfde ontstekingsmechanisme gebruikt: een kookwekker die wordt verkocht door Blokker.
Tientallen mensen die recent zo’n dingetje hebben gekocht worden getraceerd en gevraagd de wekker te tonen.

Op zaterdagochtend 6 juni is er een bommelding bij de Jumbo-vestiging in de Euroborg.
Ook bezoekers van de bioscoop en sportschool Plaza Sportiva worden naar buiten geloodst.
Het Europapark is urenlang afgesloten.
Er wordt niets gevonden.

Op 1 juli 2015 ontvangt de Jumbo-vestiging aan de Veemarkt in Zwolle een verjaardagskaart (‘lang zal je leven)’ met daarin een ‘explosief poeder’.
Halverwege augustus besluit de politie – ‘niet omdat het onderzoek muurvast zit’ – een deel van de dan beschikbare informatie uit het onderzoeksdossier prijs te gegeven.
Het publiek mag meedenken.
Het is ook pas dan dat bekend wordt gemaakt dat Jumbo al sinds mei wordt afgeperst.

De aandacht waar de politie om vraagt levert meer dan 600 tips op, maar geen dader.
Het blijft dan stil tot vrijdag 9 oktober.
In de vroege avond wordt in de Oude Ebbingestraat in het centrum van Groningen Alex O., samen met zijn 15-jarig zoontje, opgepakt.
De zoon wordt later vrijgelaten.

Wat zijn de verwijten?
Er worden aan Alex O. twee strafrechtelijke verwijten gemaakt.
De eerste is de afpersing met geweld dan wel de poging daartoe.
Door te dreigen met geweld zou O. hebben geprobeerd Jumbo te dwingen hem geld (bitcoins) te geven.
Het tweede verwijt is het opzettelijk teweeg brengen van een ontploffing waarbij goederen en personen gevaar liepen.
Voor dit laatste kan maximaal 15 jaar gevangenis worden opgelegd.

Wie is Alex O?
In januari verschijnt de in Den Haag geboren verdachte voor het eerst in de rechtszaal tijdens een zogeheten pro forma-zitting.
Hij is opgewekt, draagt een roze trui en werpt lachend handkusjes naar bekenden op de tribune.
Hij heeft zich tevergeefs verzet tegen opname in het Pieter Baan Centrum (PBC).
Tegen de rechters zegt hij: ‘Ik ben niet de Jumbo-afperser. Ik zit al drie maanden onschuldig vast. En daar wil ik het graag bij laten.’

Alex O. woonde in Groningen, maar had geen vaste woonplek.
Een ideale schoonzoon is hij niet.
Eind jaren tachtig, begin jaren negentig, is O. betrokken bij een reeks overvallen.
In 1992 wordt hij gepakt in verband met een overval op een geldtransport aan de Rijksweg in Groningen.
Een geldloper werd daarbij in het hoofd geschoten.
O. had de gewelddadige overval georganiseerd.
In 1993 werd hij veroordeeld tot 14 jaar celstraf.

Na zijn vrijlating begint hij samen met een broer een autorijschool in Den Haag.
Doel is het oplichten van mensen.
Als het misgaat zijn er 300 gedupeerden die samen 200.000 euro zijn kwijtgeraakt.
O. verlaat Den Haag en gaat naar Groningen.

Is de verdachte de dader?
Dat is uiteraard aan de rechters.
Het OM zegt voldoende bewijzen te hebben om de zware beschuldigingen hard te kunnen maken.
Alex O. heeft kookwekkers gekocht bij de Blokker, op een postzegel op een naar de Jumbo verstuurde envelop is zijn DNA aangetroffen.
Zegt het OM.
Advocaat Tjalling van der Goot plaatst bij het aangetroffen DNA-spoor grote vraagtekens.
Hij noemt het verzamelde bewijs ‘verontrustend selectief’.

De strafzaak begint vrijdag om 9 uur.
Mocht het nodig zijn, dan wordt de behandeling op dinsdag 21 juni voortgezet.

Rob Zijlstra

↓

Alex O. stond eerder in de krant.