Een laatste week op de rechtbank
voorafgaand aan een vakantie

De meervoudige strafkamer van de rechtbank in Groningen doet deze week in zittingszaal 14 welgeteld 26 zaken. Daarvan staan er 12 op de nominatie te worden behandeld. In 14 strafzaken wordt uitspraak gedaan, dat zijn zaken die twee weken geleden zijn behandeld. Er is van alles wat, het is een reguliere week die ongetwijfeld anders zal verlopen dan de rol van de rechtbank aangeeft. Een weekverslag.

MAANDAG 11 juli 2016

09.03 uur
De bode van zittingszaal 14 is zijn schoenen vergeten. Dat is onhandig. Veel erger is wat het Openbaar Ministerie heeft gedaan: dat heeft verzuimd de advocaat te voorzien van een compleet strafdossier.

Het gaat om een strafzaak die hoognodig moet worden behandeld, niet in de laatste plaats in het belang van de verdachte. Dat is een jongeman (20) uit Ulrum die in Noord-Groningen nogal tekeer is gegaan, zo lijkt het (openlijk geweld). Nors zie ik hem in de verdachtenbank zitten.

Maar met een incompleet strafdossier kan het niet.

De voorzitter van de rechtbank zegt dat-ie de zaak donderdag thuis heeft voorbereid. En vrijdag de ontbrekende stukken op de rechtbank heeft gelezen. De advocaat had wellicht eerder aan de bel kunnen trekken. De advocaat zegt van niet.

De rechters: ‘Nou, meneer de officier van justitie?’

Meneer de officier van justitie is Pieter van Rest. Hij is de verantwoordelijke man. Hij zegt: ‘’Dit zijn van die momenten dat ik van een één en ondeelbaar Openbaar Ministerie niet vrolijk word. Ik baal als een stekker. Maar als er geen stukken zijn verstrekt, dan houdt het op. Dan rest ons niet anders de zaak opnieuw aan te houden, met het schaamrood op de kaken. Mooier kan ik het ook niet maken.’’

Zittingszaal 14 ligt tot 11.00 uur plat.

↓

11.15 uur
Ze zijn zeldzaam, maar ze zijn er nog wel: eetpiraten. Verdachte (51) van nu had gegeten en gedronken in Grand Café Liff in Assen en in restaurant Mr. Mofongo in Groningen. Man doet dit – flessentrekkerij – in heel Nederland. Om een dak boven het hoofd te hebben, verblijft hij vooral in gevangenissen en als het even kan in ziekenhuizen. Drank lijkt de boosdoener. Hij zegt: ‘Hoe langer ik nuchter ben, hoe beter het in mijn geheugen komt.’

Rechters: ‘Als u gaat eten, bent u dan wel van plan te betalen?’
Verdachte denkt even na en zegt dan: ‘Ik denk het niet.’
Rechters: ‘Het maakt u allemaal niet zoveel uit he?’
Verdachte: ‘Sluit me maar op.’

Dat man lijdt aan alcoholdementie. Tegen de rechters: ‘Opa en oma hadden een cafe, toen papa en mama en toen heb ik het overgenomen.’ De rechters hebben dat gelezen en merken op: ‘En uw vader was alcoholist.’ Verdachte: ‘En niet alleen dat. Hij sloeg me dagelijks en niet zo’n beetje ook.’

Rechters: ‘Er is veel met u aan de hand.’
Verdachte: ‘Ik heb ook prostaatkanker.’
Rechter: Dat is heel vervelend, maar u heeft dat wel eens eerder verteld en toen was het niet zo. U liegt en bedriegt nogal.’
Verdachte: ‘Merkwaardig.’

De officier van justitie zegt dat het niet zo ingewikkeld is. ‘De denkrichting is isd.’ En niet alleen dat: het is ook de eis. De maatschappij in het algemeen – de horeca in het bijzonder – moet worden beveiligd tegen deze verdachte. En daar is de veelplegersmaatregel isd (inrichting stelselmatige daders) ook voor bedoeld.

De advocaat is het er mee eens.

↓

11.45 uur
Als ik van de rechtszaal terugkeer naar de perskamer, ligt er een cadeautje op mijn bureau. Zoiets overkomt me niet jaarlijks. En dat is maar beter ook, want journalisten moeten oppassen met cadeautjes.  Er zit een briefje bij.  Handgeschreven, een gedicht. Het cadeautje is afkomstig, weet ik nu, van een van de gevaarlijkste vrouwen van Groningen. later meer (of niet)   

↓

12.40 uur
Ik bel met de redactie om de oogst tot nu toe veilig te stellen en om plek te reserveren in de krant van morgen. Doe je dat niet dan blijven de kleine gaatjes om te vullen over en dat wil ik niet. Redactiecoördinator Martin Groenewold zegt dat hij blij met de oogst.

Ik claim een regel of 50 voor de eetpiraat. Dat is iets meer dan een berichtje. Qua nieuws stelt het niet veel voor, maar het fenomeen met daarbij opgeteld de bijzondere verdachte rechtvaardigt – vind ik – een klein verhaaltje. Ik vraag ook 30 tot 35 regels voor een drugszaak te Stedum en nog eens 30 regels voor een vader en zoon in drugs. Het betreft hier uitspraken. Ook geen groot nieuws, zij het dat als de rechtbank de eisen overneemt, de staatskas 300.000 euro rijker is. Op papier dan.

Collega Groenewold maakt opdrachten aan in het redactiesysteem. In dat systeem kan ik zien welke ruimte en hoe groot die ruimte is die aan mij is toebedeeld. Pagina 1 zit er vooralsnog niet in.

↓

13.00 uur
De uitspraken-zitting is een belangrijk en verplicht ritueel en begint altijd om 13.00 uur. De rechter leest rap een deel van het vonnis voor. Na voorlezing wordt het papieren vonnis aan de betrokken advocaat gegeven. Als die er is. Vaak niet. Ook verdachten zijn  vaker niet dan wel aanwezig bij de uitspraken. Is er alleen pers  – meestal is dat zo – dan doet de rechtbank een verkorte versie met een nadere toelichting op verzoek.

Er worden vandaag twee werkstraffen uitgedeeld, een boete voor het veroorzaken van een ernstig verkeersongeluk en er is een vrijspraak. Het Openbaar Ministerie had ook vorderingen ingediend om vermeend misdaadgeld te ontnemen. Hierbij doet zich het wonderlijke fenomeen voor:  de rechtbank komt altijd tot een andere uitkomst dan het Openbaar Ministerie. En altijd fors lager. Dan wordt 128.000 euro ineens 62.000 en 330.000 euro 84.000. De vraag wie er niet kan rekenen is nooit beantwoord, waarschijnlijk omdat de vraag nog niet is gesteld.

↓

13.30
De derde strafzaak van deze dag. Een poging tot doodslag, een veelvoorkomend misdrijf. Het is een zaak die eerder (maart) op de rol stond van de politierechter, waar denk ik is besloten de kwestie voor te leggen aan de meervoudige strafkamer. De misdaad – inrijden met een auto op een andere auto – had plaats in oktober 2014.  Ik luister met een half oor. Een typische Oost-Groninger zaak die zich kenmerkt door menselijk gedoe. Er wordt een werkstraf geëist. Ik besluit er niets mee te doen. Niet alles hoeft in de krant en ik word gelukkig niet per stukje betaald.  Ik tik drie korte berichten voor de website naar aanleiding van de uitspraken, eentje is bestemd voor de Leeuwarder Courant.

Ondertussen komen een paar tweets voorbij van mensen die iets (ik denk alles) willen weten over dat cadeautje.

↓

14.45 uur

De vierde strafzaak. Verkrachting in Groningen, ook al gepleegd in oktober 2014.  De verdachte komt uit Schiedam. Hij is er niet. De dagvaarding is niet (minimaal) tien dagen voor de zitting aan de man uitgereikt. Dat moet wel. Het slachtoffer – dat lang heeft zitten te wachten – wilde een slachtofferverklaring afleggen. Zij en de medewerkster van slachtofferhulp komen voor niks. De zitting wordt twee minuten na aanvang gesloten. Het Openbaar Ministerie moet de verdachte nu opnieuw dagvaarden. Zoiets gaat maanden duren.

↓

14.55 uur
Fraaie boel is het. De strafrechtmachine van Groningen komt weer eens krakend tot stilstand. De eerste zitting van de dag loopt in de soep omdat het Openbaar Ministerie de zaken niet goed heeft geregeld en de laatste zitting van de dag gaat de mist in omdat het Openbaar Ministerie de zaken niet goed heeft geregeld. Opgeteld is het een rechtbankdag van niks. Het is maar goed dat zittingszaal 14 geen operatiezaal is. Zou dat wel wel het geval zijn dan zou de ‘leegstand’ er volstrekt onacceptabel heten.

→ Op naar de redactie (cadeautje niet vergeten).

↓

16.30 uur
Het in elkaar zetten van een krantenpagina is een kwestie van kunst- en vliegwerk. Het moet precies passen. Verslaggevers willen altijd meer regels dan de paginacoördinatoren kunnen geven. De pest is; die coördinatoren zijn de baas. En daarna is er nog een eindredactie die het beter weet.

Mijn gevraagde regels voor de eetpiraat dreigen te worden teruggebracht tot 20 regeltjes. Ik protesteer. Kort maar een verhaal van een collega in. Dat laatste zeg ik niet, maar dat is wel de consequentie van mijn luid protest. Ik krijg mijn zin. Ik krijg een lange eenkolommer op de ‘stad’.

Daarna komt Bram, eindredacteur. Hij vindt twee inleidende zinnen in een stukje over hennepteelt te onduidelijk. Het moet anders, want zo snapt niemand het, zegt Bram.

Bram heeft gelijk. Eindredacteuren hebben altijd gelijk.

↓

18.00 uur
Dinsdag is er qua straf geen rechtbank. Ik verzamel mijn informatie voor een te schrijven achtergrondverhaal over de strafbeschikking. Of ik het in 60 tot 70 regels kan houden? Nee. Ik wil graag 100, 120 regels. Minimaal. Het liefst nog meer, coördinator. Ik leg uit hoe ontzettend belangrijk een stevig verhaal is over de strafbeschikking. Coördinator kijkt ernstig en zegt: ‘Jaa ja.’ Of ik wel weet dat ik tijdens mijn vakantie weekeindedienst heb? Hoe ik dat denk op te lossen?

Ik wil naar huis.

↓

20.25 uur
Cadeautje uitgepakt: een koffiemok.

 

 

 

 

 

 

 

>> deel 2