Rechters willen zekerheden in hun
werkzame leven en een bekentenis helpt daarbij

Leen is een jongeman van 20 jaar.
Hoewel hij een van de jongste verdachten is die dit jaar in zittingszaal 14 moest komen opdraven, hangen aan zijn kont de grootste problemen.
Ik denk dat Leen ondanks alles – hij is recent door zijn ouders het huis uitgezet – best een aardige jongen is.
Punt: hij zuipt te veel.

Leen wordt beschuldigd van zeven misdaden die hij deels bekent, zij het met de hoogst mogelijke graad van bokkigheid.
Hij vernielde regenpijpen bij de jeugdsoos en de gereformeerde kerk, met bierflesjes keilde hij ruiten in van de plaatselijke drukkerij, hij spoot een poederblusser leeg in de gang van het verzorgingshuis waar zijn oma woont, hij gooide een uit een auto gestolen laptop in de sloot, in de speeltuin stak hij boeken en een houten speelpaard in de brand en hij zou een reclamebord hebben vernield.

Op zijn Facebook-pagina lees ik dat Leen heeft gestudeerd: schadeherstel.
In de rechtszaal heeft hij daar nu even niks aan.

De rechters doen eerst bozig en zeggen daarom bars: ‘Dat zijn heel ergerlijke feiten, beseft u dat wel?’
Leen die onderuitgezakt in de verdachtenbank zit haalt de brede schouders op.
Rechters: ‘Waarom vernielt u spullen?
Leen lijkt te denken, ’t zal allemaal wel, aan zo’n strafzaak komt vast vanzelf een einde.
Rechters: ‘Nou?’
Zegt dan: ‘Weet nie… lang geleden, ik had ook wat drank op.’
Rechters: ‘Dat is gek. U bent bezig met een dronken kop spullen van andere mensen te vernielen en weet niet waarom u dat doet. Triest.’

Leen zegt dat hij niet alles heeft gedaan.
Dat van dat reclamebord lijkt hem sterk.
Er waren ook anderen bij, andere jongens uit het dorp.
Rechters: ‘Tss. Uw houding, hoe u hier zit. Het lijkt u niet te raken. Drinkt u nog steeds zo veel?’
Leen: ’Ja. Maar minder dan eerst.’
Rechters: ‘Te veel is te veel. Hoe moet het verder met u?’
Leen: ‘Als ik een eigen huisje heb, dan komt alles goed.’

Iedereen zucht.

Er zit geen officier van justitie die haar tanden laat zien om vervolgens aan de rechters voor te stellen deze lompe Leen op te hangen aan een hoogste boom.
Leen heeft al serieuze veroordelingen op zijn naam staan en ook heeft hij al een paar klinieken bezocht waar hij evenzo vaak werd weggestuurd: onhandelbaar.

De rechters stappen nu over van bozig naar bezorgd.
U wordt je en jij.
Bijna moederlijk: ‘Jij bent bang he?’
Leen, die iets kleiner wordt: ‘Hmm.’
Rechters: ‘Er moet wat gebeuren, anders zit je hier over een half jaar weer en dan is het allemaal nog erger.’
Leen: ‘Ja, dat wel.’

Het voorstel van de officier van justitie is om Leen tegen het licht te houden om te kijken wat er met hem loos is.
Dat is niet alleen voor Leen beter, maar uiteindelijk ook voor de jeugdsoos, de gereformeerde kerk, de drukkerij, de speeltuin, het verzorgingstehuis van oma, het is zelfs beter voor heel de samenleving.

Leen knikt en zegt dat hij wil meewerken.
De advocaat kan zich er in vinden, de rechters vinden het een strak plan.
Misschien wordt Leen gered van een zekere ondergang, want van gevangenisstraffen worden mannen als hij ook niet beter.
In december gaan ze met hem verder.

Wat geldt voor Leen, geldt misschien ook wel voor de 25-jarige Benito.
Hij zou in maart dit jaar in Groningen een vestiging van de Jumbo hebben overvallen.
Als de rechters vragen of dat echt waar is, drukt hij beide handen tegen de oren en legt hij zijn hoofd op tafel.
Roept: ‘Ik ben getraumatiseerd.’

Benito is denk ik net als Leen best een aardige jongen.
Punt: hij blowt te veel.
En niet zo’n beetje ook.
Benito heeft psychotische stoornissen als gevolg van frequent cannabisgebruik.

Hij was die dag in maart, om kwart over vijf, met een sjaal om het hoofd gedrapeerd, de Jumbo binnengelopen.
Bij de kassa’s schreeuwde hij dat het een overval betrof en dat hij geld wilde.
Zo onverwacht hij kwam, zo rap ging hij er vandoor, met de buit in twee gele plastic tassen van ‘Hallo Jumbo’.
Daarna gebeurde er van alles.

Twee medewerkers van de super, onder wie de 17-jarige Linda, renden achter de hollende Benito aan, een paar klanten probeerden hem te laten struikelen, wat mislukte.
Eenmaal buiten kreeg Linda een fiets aangereikt van een passant.
Op het moment dat zij de overvaller bijna had ingehaald, draaide die laatste zich om en wist hij zwaaiend met een mes niet alleen Linda op afstand te houden, maar slaagde hij er ook in de fiets in handen te krijgen waarmee hij zijn vlucht voortzette.

Maar daar was al de politie, gewaarschuwd via 112.
Met een getuige in de auto reden agenten door de omgeving.
Na een paar minuten zagen ze een man fietsen die voldeed aan het signalement, aan het stuur bungelden twee gele plastic Hallo Jumbo-tassen met daarin – bleek even later – twee kassalades en 664 euro.

De rechters: ‘U was de man die werd aangehouden op die fiets, ongeveer vijf minuten na de overval. De vraag is: bent u ook de overvaller?’
Rechters willen zekerheden in hun werkzame leven en een bekentenis helpt daarbij.
Benito die het jasje weer aantrekt dat hij net met veel moeite heeft uitgetrokken kreunt en zegt dat hij zich beroept op het zwijgrecht.

Tuurlijk was hij het.

Dappere Linda heeft een briefje geschreven waarin staat hoe groot de impact is van zo’n overval. Het wordt in de rechtszaal voorgelezen.
’Het gaat niet alleen om de Jumbo, maar hij heeft ons ook als personeel geraakt. We zaten allemaal te huilen in de kantine. Waar haalt hij het lef vandaan?’

Benito heeft misschien niet eens lef.
Hij zegt dat hij gemotiveerd is om aan zijn stoornissen te werken.
Hij zat na de arrestatie 146 dagen in het huis van bewaring en mocht toen naar een psychiatrische inrichting.
De officier van justitie wil hem daar als het even kan de komende anderhalf jaar houden, in het belang van de verdachte en in het belang van heel de samenleving.

In de Washington Post stond onlangs een artikel dat in de Verenigde Staten een enkele wenkbrauw deed fronzen.
De krant berichtte: ’Nederland heeft een vreemd probleem: lege gevangenissen.’

Wat ze in Washington nog niet weten is dat onze psychiatrische inrichtingen kampen met wachtlijsten.

Rob Zijlstra

uitspraken volgen