‘Het is alweer een tijdje geleden.
Is het nu nog opportuun
een meppende vader
langdurig naar de
gevangenis te sturen?’

Een schandaal. Een ander woord kan ik er niet voor verzinnen, hooguit kan ik er iets aan toevoegen: een grof schandaal. Want hoe anders moet het heten wanneer de machtige mannen en vrouwen van het Openbaar Ministerie drie kwetsbare kinderen in de steek laten?

Misschien hadden wij van de krant het anders moeten doen, hadden wij het verhaal groot op de voorpagina moeten plaatsen, hadden wij Tweede Kamerleden deelgenoot moeten maken – soms doen journalisten dat – opdat leden vragen hadden kunnen stellen aan de verantwoordelijke minister. Nu gebeurt er waarschijnlijk helemaal niks, ja dit stukje gebeurt, hier en weggestopt in een rubriek in de weekendkrant.

De verdachten in dit nare verhaal zijn Jeroen en Eva, een stel.
Hij is 48 en zijn baan kwijt, zij, 36, heeft een leidinggevende functie in de ict.
Jeroen heeft drie kinderen en een ex.
Eva is de nieuwe partner en daarmee de stiefmoeder.
Samen hebben ze een kind dat uit huis is geplaatst.

Ze zouden de drie kinderen van Jeroen stelselmatig hebben mishandeld. Hard slaan. Met vlakke hand en vuist. Schoppen. Met de schoenen aan, of de klompen, de keel dichtdrukken, hij met dagelijks een stuk in de kraag. Altijd schreeuwen. De gezichten van de kinderen in het bord met warm eten duwen. Heel gemeen knijpen. Steevast heetten de kinderen ‘vieze vuile tyfuskinderen’ of werden ze met ’luie varkens’ aangesproken. Dit zijn de verdenkingen die bewezen moeten worden.

In 2009 zijn er vermoedens van kindermishandeling. Het jongste kind is dan 5 jaar, de oudste 11. De biologische moeder – nu de ex – doet aangifte. Er wordt gepraat, vader Jeroen moet op het politiebureau komen, maar daar blijft het bij. In 2010 volgt een sepot.

In juli 2012 begint de politie na nieuwe signalen opnieuw een onderzoek. In mei 2013 volgt de aangifte door de oudste dochter die nu 18 jaar is. In november 2014 wordt vader Jeroen aangehouden. In 2015 draagt de politie het onderzoeksdossier over aan het Openbaar Ministerie dat besluit de zaak aan de rechtbank voor te leggen. Afgelopen maandag (oktober 2016) gebeurde dat. Eindelijk.

Vader Jeroen
weet waarom,
het is een complot

Ze ontkennen. Vader Jeroen vertelt dat er in het gezin maar een probleem was: de fantasiewereld waarin zijn kinderen leven. Ze liegen en bedreigen, de middelste steelt. Vader Jeroen weet waarom: het is een complot, aangevoerd door die doortrapte lelijke ex van hem. De advocaat vertelt aan de rechters dat Jeroen en Eva zich nu erg onveilig voelen met die raaskallende rotkinderen.

Maar de onderhuidse bloedingen, overal op het lichaam, dan?
De blauwe oren?
Deden ze zelf, zegt Jeroen, ‘ze verwondden zichzelf.’
De buren hoorden vaak geschreeuw.
Jeroen: ‘Wij hebben geen contact met de buren.’
Op de camping belden gasten met het meldpunt kindermishandeling toen ze zagen hoe Jeroen en Eva met de kinderen omgingen.
‘Onzin.’
Op de hondenclub werd Eva aangesproken op haar gedrag.
‘Ja, ik foeterde wel eens.’

Zo ging het een hele ochtend door. Halverwege haakt Jeroen af. Hij loopt onwel de rechtszaal uit en verschanst zich in een nabij het gerechtsgebouw gelegen hotellobby. ‘Hij kan het niet meer aan’, zegt Eva. Zij wel. Ze zegt: ‘Ik ben een sterke vrouw.’ Het verhaal wil dat ook zij door Jeroen wordt mishandeld. Ze vraagt: ‘Wat is geweld? Stemverheffing? Is dat geweld?’ Ze spreekt het tegen.

Heftig, zegt de officier van justitie.
Punt is dat ze de poging tot doodslag (voet op de keel) niet kan bewijzen.
De mishandelingen wel.
Nog een punt: het tijdsverloop.
De aanklager hardop: ‘Het is alweer een tijdje geleden. Is het nu nog opportuun een meppende vader langdurig naar de gevangenis te sturen?’
Haar eigen antwoord: ‘Hadden wij deze zaak eerder aan de rechtbank voorgelegd, dan was daarover geen twijfel geweest. Nu wel.’

De eis tegen Jeroen luidt 6 maanden cel. In deze eis is een strafkorting verwerkt omdat de man als verdachte lange tijd in onzekerheid heeft gezeten. Om soortgelijke reden hoeft de stiefmoeder niet naar het gevang wat het aanklager betreft. De stiefmoeder hoort een werkstraf van 200 uur eisen.

Naast mij stromen voortdurend de tranen van de oudste dochter die probeert het allemaal te begrijpen.

Ik zou het nooit zo opschrijven als dit een incident was. Maar dat is het niet. Er worden veel oude zaken (ouder dan twee jaar) aan rechters voorgelegd. Maar waarom ook deze zaak, waarin kinderen zo ontzettend slachtoffer zijn? De officier van justitie heeft het niet nodig gevonden het in de rechtszaal uit te leggen.

Ik bel het Openbaar Ministerie: een onderzoek dat begint in 2012, een aangifte in 2013, in 2014 een aanhouding en dan pas eind 2016 een strafzaak met strafkorting. Een zaak waarin kwetsbare kinderen aangifte hebben gedaan tegen hun ouders – hoe heftig moet het zijn wil het Openbaar Ministerie voortvarend te werk gaan?

Voorlichters
kunnen er ook
niets aan doen

De voorlichter van het Openbaar Ministerie Noord-Nederland zegt namens heel de organisatie dat het niet goed te praten valt, dat er inschattingsfouten zijn gemaakt en dat dit niet wenselijk is, gevolgd door een diepe zucht.
Voorlichters kunnen er ook niets aan doen.

Na Jeroen en Eva is Tijs aan de beurt. In deze strafzaak is alles andersom. Tijs, 18 jaar, staat zijn moeder en haar nieuwe vriend naar het leven. Zoonlief vernielt autobanden, is gewelddadig en hij eist onder heftige bedreigingen (‘ik snij jullie de hals af’) voortdurend geld omdat hij meent dat moeder zijn drugs moet betalen. De politie kan weinig doen, Tijs negeert huisverboden. Moeder: ‘We lopen 24 uur per dag, week in week uit, maand in maand uit, op eieren, altijd zijn we bang.’

Net als ik denk dat de portie ellende die deze dag brengt de Arbo-normen overschrijdt, gebeurt er iets.
Tijs vertelt dat hij van de drugs afblijft, dat hij zich nu beter voelt en dat hij zich verschrikkelijk schaamt, omdat het niet chill is dat hij zo lelijk tegen zijn moeder die het beste met hem voorheeft, heeft gedaan.
Hij klinkt oprecht.

Dan leest de moeder van Tijs in de rechtszaal een brief voor die ze zelf heeft geschreven.
Ze legt uit waarom ze aangifte heeft gedaan tegen haar eigen zoon en hoe vreselijk moeilijk dat is.
Maar dat het niet anders kon.
Niet tegen de rechters, maar tegen haar zoon zegt ze: ‘Jij hoeft niet te veranderen, wel je gedrag. Jij mag er zijn.’

Het wordt even stil in de rechtszaal.
Dan zegt Tijs: ‘Dat vind ik lief.’
Hij krijgt hulp en redt het wel.

Nu het Openbaar Ministerie nog.

Rob Zijlstra

 

update – 14 november 2016
Tijs kreeg een straf conform de eis: 120 dagen waarvan 71 voorwaardelijk. Wat overblijft heeft hij al gezeten. De rechtbank heeft het jeugdstrafrecht toegepast. Ook dat is lief.

Ook voor Jeroen zijn de rechters mild, misschien wel omdat het de week van de kindermishandeling is. Hij kreeg 8 maanden waarvan 4 voorwaardelijk in plaats van 12 waarvan 6 voorwaardelijk. Het verschil zit in de kwalificatie: de rechters achten de poging tot doodslag (voet op de keel) niet bewezen. Voor de zwaarste aanklacht wordt hij dus vrijgesproken wat een consequenties heeft voor de hoogte van de straf. Wel bewezen: mishandeling. Eva is eveneens veroordeeld wegens mishandeling en kreeg wel de geëiste 200 uur werkstraf en 3 maanden voorwaardelijk.

 het vervolg van deze zaak: niet chill  2