De rechtbank uit,
altijd lastig

Marco (21) houdt van voetbal en niet zo’n beetje ook. Dus van Ronaldo, van de mooiste goals, van jolige voetbalpraat en vrolijke gekkigheid. Ook vindt hij darten mooi en hippe kleren en bier. Dat staat op de tijdlijn van zijn Facebook-pagina.

Ruud (27) is zo mogelijk een nog grotere voetbalgek. Het is zijn lust en zijn leven. Een topscoorder bovendien. Feyenoord, de beste. Maar ook is hij vader, in verwachting over een paar maanden voor de tweede keer en hij is directeur van zijn eigen bedrijf.

Eens waren Marco en Ruud, gezonde jongens uit Groningen, goede vrienden. Op hun pagina’s pronken foto’s waar ze samen sportief zijn. In de rechtszaal zitten ze naast elkaar, maar de vriendschap is bekoeld. Op Facebook hebben ze elkaar ontvriend. De blikken die ze elkaar toewerpen, doen vermoeden dat een hernieuwde kameraadschap ver weg is.

Zou een rechtszaak een wedstrijd wezen – wat het niet is – dan is de stand dat Marco en Ruud tegen een dikke achterstand aankijken. De kans dat ze die achterstand inlopen, is nihil. De rechtbank uit, altijd lastig, om het in voetbaltermen uit te drukken.

Na anderhalf uur komt de officier van justitie met de strafeisen. Wat hem betreft gaan Marco en Ruud naar de gevangenis, want wat ze hebben geflikt is te ernstig voor een werkstraf. ’t Is twee keer rood. De eis voor beide: twaalf maanden gevangenisstraf, de helft voorwaardelijk. Dat is netto zes maanden zitten met de deur op slot. Of ze daarna ooit weer een basisplaats weten af te dwingen, is zeer de vraag. De samenleving zit, werkgevers voorop, niet op bajesklanten te wachten.

Goed, het is een eis. De rechters kunnen straks anders beslissen. Vaker leggen rechters een lagere straf op dan de officier van justitie eist. Punt is dat Marco en Ruud hebben bekend. Moeizaam weliswaar, maar toch. Ze weten ook dat wat ze hebben gedaan zo strafbaar is als de bal rond.

Wat ze hebben gedaan? Ze hebben de penningmeester van de voetbalclub ontvoerd, ze hebben hem een kopstoot gegeven (‘dat is niet waar’) en toen hebben ze hem gedwongen geld te pinnen. De volgende dag, samen duizend euro rijker, lachten ze zich een hoedje en stuurden ze elkaar triomfantelijke berichtjes via WhatsApp. Ze appten dat als de politie bij hen zou komen, ze dan gewoon alles zouden ontkennen. Hoppa.

Marco en Ruud: ‘We naaiden elkaar op.’
Ruud: ‘Ja. Dat valt natuurlijk niet goed te praten.’
Marco: ‘Ik wil mijn welgemeende excuses aanbieden.’

Waarom beroven twee gedreven voetballers, jongens met een blauw-wit hart voor hun club de penningmeester? Ruud speelde nota bene in het eerste elftal. Was de aanvoerder. Hoe dachten ze met deze misdaad weg te komen? Het enige dat in hun voordeel is, is dat ze nooit eerder gekkigheid met politie en justitie hebben gehad. De rest is nadeel.

Om de seizoenstart te vieren – het is augustus 2015 – is er op de club een barbecue. De penningmeester doet de bar (het bier) en Ruud is als veel andere leden dorstig en vrolijk. De avond komt ook weer tot een einde en ieder gaat dan zijns weegs. De penningmeester sluit de kantine af en loopt richting de parkeerplaats.

Daar staan Marco en Ruud en wel zo dat het de penningmeester een beetje bang maakt. Wat heet? Hij krijgt een kopstoot (‘dat is niet waar’), een duw en valt op de grond. Daarna moet hij achterin zijn eigen auto plaatsnemen. Marco gaat naast hem zitten, Ruud kruipt achter het stuur.

Tegen de rechters zegt Ruud: ‘Nee, ik was niet heel dronken. Anders had ik toch niet kunnen rijden? Ik wist heel goed wat ik deed.’ Dat laatste had hij misschien beter niet kunnen zeggen.

Met de bange penningmeester reden ze door Groningen langs vijf pinautomaten. Wanneer bij automaat drie het saldo niet toereikend meer is om nog geld op te nemen, moet de penningmeester op zijn mobiele telefoon het opnamelimiet verhogen. Hij kan dat. Ook wordt 350 euro gepind met de bankpas van de voetbalclub waar de penningmeester de beschikking over heeft. Marco neemt 400 euro, Ruud 600.

Marco: ‘Ik heb hem niet echt bedreigd, dat deed Ruud. Het was ook zijn idee’
Ruud: ‘We hadden niet een vooropgezet plan of zoiets. Marco deed vooral het woord. Niet ik.’

Na gedane zaken keilt Marco de telefoon van het slachtoffer in het water. Om duidelijk te maken hoe menens het is, maakt hij met een sleutel diepe krassen in het lak van de auto. De penningmeester krijgt te horen: als je naar de politie gaat, dan slopen we je. Ook wordt hem toegebeten: op de club doe je normaal tegen ons.

Rechters zeggen tegen Ruud: ‘U wist dus precies wat u deed.’

Nog maar een keer de vraag: waarom dan? Er blijkt een voorgeschiedenis. In 2013 had Ruud zich misdragen en de club nam maatregelen: een paar wedstrijden geschorst en – het ergste – hij mocht niet mee naar het trainingskamp in Portugal. En daar had Ruud heel het jaar naar uitgekeken.

De 250 euro die hij had betaald voor deelname, had hij teruggekregen. Dat was het dus niet. Het was wraak. De frustratie van niet mee naar Portugal was nog steeds niet verdwenen en toen was daar, twee jaar later, die barbecue. Met de penningmeester achter de bar. Ruud belde Marco die eerder weg was gegaan en vroeg of hij mee wilde doen. Wilde Marco wel, met het oog op zijn gokschulden kon hij wel wat gebruiken.

Zo ontzettend dom kunnen goede voetballers dus zijn. De advocaat van Ruud vindt de strafeis van twaalf maanden, helft voorwaardelijk, veel te veel. De bak in betekent dat het bedrijf van haar client, straks ook weer vader, naar de filistijnen gaat. Dat zou hem kapot maken. De advocaat van Marco vindt dat zijn client een lagere straf moet krijgen dan Ruud, omdat Ruud de grootste slechterik in dit verhaal moet zijn. Komt bij, zegt de advocaat, dat Marco nog een heel jonge jongen is.

Statistieken willen dat het vooral de jonge jongens zijn, de jongemannen, de twintigers, die de verleiding van de misdaad niet kunnen weerstaan. Zij weten precies wat ze doen, maar denken niet na over de consequenties die groot kunnen zijn. Zij realiseren zich als jong volwassene onvoldoende dat aan de officiële speeltijd een einde komt.

rob Zijlstra

uitspraken volgen