Nurks komt Freddie – borst vooruit, kin ietwat
opgetrokken – de rechtszaal binnengewandeld

Er was deze week een pas gescheiden man uit Grootegast die op een feestje in Assen, lurkend aan zes flessen bier, de polka had gedanst. Daarna was hij in de auto gestapt en reed hij onbedoeld tegen de vangrail. Nu moet hij voor straf 34 uur werken en aan zijn baas – man is vrachtwagenchauffeur – vertellen dat hij vier maanden zonder rijbewijs is.

Er was ook een man uit Veendam die vreemdging en zijn daden wilde ’ontvreemden’ door zijn bedrogen partner van het leven te beroven, hetgeen geschiedde. Het politieonderzoek is zo goed als klaar, maar de rechters hebben pas het komende najaar tijd de zaak op inhoud te beoordelen.

Er waren  drie mannen niet komen opdagen die vanuit de onderwereld waren opgeklommen naar misschien wel de bestuurlijke bovenwereld van Delfzijl om zo beter te kunnen handelen in drugs. Of dat waar is moet nog blijken. De vermeende ondermijning wacht al ruim twee jaar op berechting.

Er was een voormalig gemeente-ambtenaar uit Groningen die als ’financieel hulpverlener’ 98.315 euro zou hebben verduisterd, geld dat toebehoorde aan mensen met grote schulden, aan de mensen die hij hielp. Hij zou dat hebben gedaan tussen 2010 en maart 2014. Ook hier wacht het recht op z’n beloop.

En Freddie (30) was er. Gelukkig hadden ze wel tijd voor hem. Freddie is in tegenstelling tot de anderen vaker in zittingszaal 14 veroordeeld. Van de voorbije vijf jaren zat hij voor verschillende misstappen er vier achter de tralies. Freddie vindt dat wie vaker wel dan niet is opgesloten een goed alibi heeft. Dus hij ontkent.

Freddie woont in de gevangenis omdat hij bijvoorbeeld betrokken was bij een gewelddadige woningoverval in Groningen. Na die overval, in 2015, dook hij onder in Leeuwarden. Wie nou zou hem daar zoeken? Maar Opsporing Verzocht besteedde aandacht aan de zaak en zond door heel het land beelden uit van een man met een zwart petje op zijn hoofd en met een stoer loopje. Onmiskenbaar Freddie. Hij werd gearresteerd en de rechtbank veroordeelde hem tot anderhalf jaar celstraf.

Tijdens het onderzoek naar die woningoverval werd zijn telefoon getapt. De meeluisterende agenten kregen zo kennis van meer strafbare feiten: Freddie zou zich ook bezighouden met het oplichten van mensen via martkplaats.nl . Hij zou dat samen met ene Jerry (26) uit Assen doen.

Nurks komt Freddie – borst vooruit, kin ietwat opgetrokken – de rechtszaal binnengewandeld. Met een schuin oog kijkt hij naar de rechter die hij een paar maanden eerder had uitgescholden. Hij had ‘vuile hondenkop’ geroepen. En ‘kankermongool.’ Omdat hij niet naar huis mocht. Zo onbeleefd zijn helpt doorgaans niet. De rechter – wat gewend – heette hem evenwel van harte welkom. ‘Goed dat u er bent, gaat u zitten.’

Jerry is er niet. Jerry is aan lager wal geraakt. Droef gedoe. Hij heeft geen besef van welke dag het is, laat staan dat er in zijn beleving een dag bestaat waaraan gekoppeld een tijdstip waarop hij in het gerechtsgebouw van Groningen moet verschijnen. Hij leeft in een andere werkelijkheid. Zijn advocaat: ‘Het is voor Jerry buitengewoon lastig om afspraken na te komen. Ik heb contact met hem per e-mail. Soms geeft hij antwoord, soms ook niet.’

Welgeteld 381 mensen hebben aangifte gedaan. De gedupeerden kochten voor een paar tientjes tot een paar honderd euro entreekaarten voor concerten en evenementen op marktplaats.nl . Een misdaad van grote eenvoud: wie betaalde kreeg niks. Wie daarna telefonisch verhaal kwam halen, werd onvriendelijk aan het lijntje gehouden of afgeblaft.

Het betrof entreekaarten voor de Winterefteling, voor Kensington, de metalmeeting in Eindhoven, voor festival Dekmantel in Amsterdam, voor het Supersized Freestyle-feest in Tilburg, voor U2, voor toegangskaarten om samen met Linda tv-opnames van Ik hou van Holland bij te wonen (daar moet je kennelijk voor betalen). Anderen dachten voor weinig de game FIFA 15 te kopen of de niet meer in de winkel verkrijgbare lampen van Nijntje a tachtig euro.

Het geld stroomde binnen. Dat wil zeggen, het geld belandde op bankrekeningen van katvangers. Zo kwam er geld binnen op de bankrekening van de zwaarverslaafde Johanna. Op een dag 24 keer, opgeteld 2300 euro. Haar bewindvoerder vond dat maar gek. Meestal verdween het geld via pintransacties nog diezelfde dag. De officier van justitie denkt dat Freddie en Jerry er een dagtaak aan hadden.

Freddie ontkent. Zegt dat hij in de gevangenis zat en echt geen wifi heeft op cel. Hoe dan? Goed hij had verlof gehad, zestig uur, en toen was hij bij Johanna in Groningen geweest, in haar huis vol drugsgebruikers. Die Jerry die hij niet kent, was er ook, zag er niet uit. Die gast zat de hele dag achter de computer. Geven ze hem de schuld? Logisch. Ze hebben redenen te over een ander de schuld te geven. Samenvattend: ‘Ik heb er niks mee te maken, maar ik zit al bijna een jaar vast op verklaringen van een paar crackjunkies.’

In zijn nadeel is dat Freddie in 2013 al eens is veroordeeld wegens internetoplichting. Hij kreeg toen negen maanden. Nadeel is ook dat op zijn laptop informatie is aangetroffen die doet vermoeden dat hij advertenties heeft opgesteld voor marktplaats. Ook zijn er veertien sim-kaarten gevonden in een prullenbak in Leeuwarden. Uit gegevens op die kaarten blijkt dat er contacten zijn geweest tussen het telefoontoestel van Freddie en telefoonnummers die aan gedupeerden toebehoren.

De officier van justitie zegt dat Freddie (met Jerry) niet alleen honderden mensen heeft besodemieterd, maar ook schade heeft toegebracht aan het vertrouwen dat het handelsverkeer zo nodig heeft. Zonder vertrouwen geen handel, geen economie.

Freddie heeft voor deze narigheid inmiddels 317 dagen in een cel doorgebracht. De officier van justitie vindt dat voldoende. Wat hem betreft kan Freddie nu doorgaan met het uitzitten van die achttien maanden die hij kreeg voor die overval. Jerry zat 107 dagen vast. Daar kan, oppert de aanklager, nog wel een half jaartje bij.

Zonder te schelden verlaat Freddie de rechtszaal, tikkeltje minder nurks, maar wel weer met de kin opgetrokken. Als hij ooit vrijkomt, had hij nog gezegd, dan gaat hij weg, weg uit Groningen. Dan gaat hij mooi naar Amsterdam, om daar een normaal leven te leiden. Hoe? ‘Dat gaat jullie niets aan.’