Twee dagen later werden de
schokkende beelden aan
heel het land getoond

De officier van justitie is duidelijk, Gert is vooral kwaad. Dieren, zegt de officier van justitie, hebben net als mensen rechten. Dieren horen vrij te zijn van pijn, van ziekte en van stress. Veehouder Gert (57), nors: ‘Ik geef dieren altijd een kans.’

De aanklaagster geeft op haar beurt boer Gert een kans. Wel een laatste: ‘Ik eis een voorwaardelijke sluiting van zijn bedrijf. Gaat hij weer in de fout, dan moet het veebedrijf een jaar dicht. Dan is het einde verhaal.’

Wanneer de economische politierechter de eis, die hij mild noemt, grotendeels overneemt, pakt Gert zijn boeltje bij elkaar, kwakt hij alles in een jute Spar-tas en maakt aanstalten de rechtszaal vroegtijdig te verlaten. Als het moet, zo lijkt het, loopt-ie dwars door de deur van hout. Hij is niet meer kwaad, hij is nu ziedend. Hij moet, dat is de straf, gedurende honderd uren een werkstraf uitvoeren. De geëiste vier maanden voorwaardelijke gevangenisstraf legt de politierechter niet op. Maar wel de voorwaardelijke bedrijfssluiting.

Gert, halverwege de zitting, toen hij nog gewoon kwaad was: ‘Ik hou van mijn dieren. Ik doe mijn best, maar het gaat wel eens fout. Ieder mens maakt fouten. Dat is nooit leuk, maar ik doe het niet expres. Per-ti-nent niet.’

De drie politiemannen van de afdeling beestenboel zitten op de publieke tribune en horen het hem zeggen. Ze zeggen dat ze wel beter weten. Gert is een slechte boer. Bestaan er veel slechte boeren? In elke gemeente zijn er wel een paar, zeggen de mannen van de politie.

Gert kwam een jaar of zes geleden naar Noord-Groningen, na naar verluidt wat problemen elders in de provincie. Hij kwam om opnieuw te beginnen. Hij kan leven van zijn bedrijf, hij heeft een vriendin, maar – en dat vooral – hij heeft een moeizame relatie met de rest van de wereld. De rechter zegt dat hij dat in het dossier heeft gelezen. Is dat zo? Gert haalt de schouders op. ‘Ik heb geen behoefte aan buren.’

Die buren zitten ook in de rechtszaal. Een van hen had 112 gebeld toen Gert, augustus vorig jaar, een dode koe met een stuk touw aan de tractor door het weiland trok, met zo’n 20 kilometer per uur naar de boerderij, honderden meters verderop. Toen later de veearts kwam, bleek de koe niet dood. Het beest leefde nog, maar was er zo slecht aan toe dat de arts met de verlossende spuit moest komen. Koe alsnog dood.

Gert ontkent. Zegt dat hij toch niet met een koe aan een stuk touw achter zijn tractor door het weiland gaat sjezen. ‘Dat heeft toch geen nut?’ Hij dacht dat het beest dood was. Zegt: ‘Er zat geen muziek meer in. Inschattingsfout. Ik ben ook maar een mens.’

De politierechter: ‘Maar waarom dan zo, op zo’n ruwe manier.’
Gert, nuchter: ‘Je moet zo’n koe van het land halen. Ik kan geen 800 kilo op de nek tillen.’

instanties

De buurman had niet alleen 112 gebeld. Hij had het gesleep met het dier ook gefilmd. Want de maat was vol. Al vaker hadden de buren aan de bel getrokken bij de instanties, maar veel hielp dat niet. Daarom ging het filmpje naar SBS6, naar Hart van Nederland. Twee dagen later werden de ‘schokkende beelden’ aan heel het land getoond. Toen kwamen de instanties wel.

Gert: ‘Verschrikkelijk. Die beelden zijn via het internet de hele wereld overgegaan. En wie zegt mij dat die beelden er weer vanaf worden gehaald? Het is geestelijke mishandeling. Terreur. Zoiets verwacht je toch niet van je buren?’

Het was niet alleen het sleepincident. Er liepen kalveren op het veebedrijf rond zonder oormerken, zonder die lelijke gele flappen. Een economisch delict. Gert ziet dat anders. ‘Die kalveren hadden geen flappen, klopt, maar ze waren wel geregistreerd zoals het hoort. Het probleem met die oormerken is dat de oren ervan gaan ontsteken. Wil ik een kalf verkopen, dan moet ik ‘m ongeschonden afleveren, niet met een half oor, dan raak ik ‘m niet kwijt.’

Er waren vaker zieke koeien die dagenlang kermend en kreunend in de wei lagen en uiteindelijk stierven. Met wratten in ogen, met infecties en enge wonden met daarin krioelende maden die de tijd van hun leven hadden, evenals de kraaien die niet konden wachten.

De officier van justitie zegt dat een boer er zijn eigen denkwijzen op mag nahouden. ‘Boer Gert is van de natuur. De koe ziek dan moet de natuur zijn werk doen. Maar zijn zienswijze botst met de wet. Hij kiest er zelf voor om boer te worden, dan moet je je aan de regels houden. Wat hij heeft gedaan is ronduit wreed, er is hier sprake van een ernstige vorm van dierenmishandeling. Het sterftecijfer op zijn bedrijf met een matige stalhygiëne is dertig procent, dat is extreem hoog.’

fors kader

Een gevangenisstraf zou op z’n plaats zijn, zo gaat de officier van justitie verder, maar dan komt ze met de laatste kans op de proppen, met dus die werkstraf en de dreigende stillegging van het bedrijf. De officier van justitie noemt het een ‘fors kader’.

Gert heeft een advocaat meegenomen, maar die weet het verschil niet te maken. Volgens de advocaat hebben de koeien het vooral aan zichzelf te danken en als dat niet waar is dan verwijst hij naar de Oostvaardersplassen waar dieren ook aan de grillen van de natuur zijn overgeleverd. ‘Opvattingen van de mens over dierenwelzijn veranderen voortdurend.’

De politierechter hoort het aan en zegt nog, nadat hij het vonnis mondeling heeft uitgesproken en toegelicht, dat hij gelooft dat Gert heus van goede wil is. ‘Ik gun u dat het weer goed komt.’ Maar de veehouder hoort dat al niet meer, hij is dan al overgegaan van kwaad naar ziedend. Ook het ‘uw buren zijn er niet voor om u in de gaten te houden en u te filmen’ ontgaat hem.

Na afloop van de zitting waar een uurtje voor was uitgetrokken, maar die vier uren duurde, zegt een van de buren: ‘Zo’n rechter kan dat nou wel zeggen, niet filmen, maar als we dat niet hadden gedaan, was niemand in actie gekomen. Het heeft wel geholpen.’

Rob Zijlstra