Nooit kocht hij spiritus
en dan nu ineens wel?

Femko is het er niet mee eens, maar wat kan hij? Zijn leven wordt bepaald door rechters. Gisteren kreeg hij er weer een jaar bij. Hoe lang nog? Dat wil hij wel eens weten.

Femko heeft tbs. Hij verblijft weliswaar niet meer in een tbs-kliniek, maar toch. Een vrij mens is hij niet. Hij zou nog steeds gevaarlijk zijn. En de rechters denken dat de risico’s het best gemanaged kunnen worden binnen het strafrechtelijke kader. Of hij dat begrijpt?

Nee. Femko begrijpt daar niets van.
Hij zegt: ‘Elke keer als ik hier kom dan doen jullie er weer een jaar bij. Houdt het dan nooit een keer op?’
De rechters: ‘Volgend jaar kijken we weer verder.’

In juli 2007 werd Femko uit Leek in zittingszaal 14 veroordeeld tot een jaar celstraf en tbs met dwangverpleging. Er was vijf jaar cel geëist, maar dat vonden de rechters van toen te veel van het goede. Aan de veroordeling ging een emotionele rechtszaak vooraf. Zo had Femko de rechters gesmeekt of hij in de rechtszaal mocht blijven slapen, omdat hij in de gevangenis zo bang was voor zijn medegedetineerden. ‘Het zijn geen lieverdjes daar.’ En dan was er nog Trijn met wie hij tien jaar samen had gewoond en die zo ontzettend kwaad op hem was.

Femko – toen 42 jaar – had Trijn in brand gestoken nadat hij een fles spiritus over haar heen had gegoten toen ze op de bank lag te slapen. Ze hadden ruzie gehad. En bier gedronken met vrienden. Veel bier. Veel te veel zoals ze dat bijna iedere dag deden. Trijn riep wel vaker als ze ruzie hadden: ‘steek me maar in de fik’. Dat had hij toen dus gedaan. Die ruzies, zei hij, maakten hem de kop gek.

Hij had heel even met de aansteker geknipt en toen stond Trijn ineens in lichterlaaie. Hij was zich doodgeschrokken, probeerde het vuur met bier te doven, maar dat was niet succesvol geweest. Trijn was flink gewond geraakt. Einde verkering ook.

De officier van justitie ging uit van een poging tot moord, want Femko zou het vooraf allemaal hebben bedacht. Nooit kocht hij spiritus en dan nu ineens wel?

De geraadpleegde deskundige – een psychiater – zei dat de beste oplossing voor Femko zou zijn dat hij elke dag van overheidswege een krat bier verstrekt zou krijgen. Met een beetje toezicht verwachtte de psychiater dan geen verdere problemen, ook al omdat ze in de buurt niemand tot last waren. Maar ja, had de deskundige ook gezegd, zo’n advies mag ik natuurlijk niet geven.

En zo kwam de tbs om de hoek kijken, want dat Femko niet helemaal normaal spoorde, ja behoorlijk ontoerekeningsvatbaar was, dat wisten ze op de lagere school al.

Er is in voorbije weken onderzoek gedaan of het verantwoord is om de tbs helemaal te beëindigen. Conclusie: het gaat goed met Femko, maar nog net niet goed genoeg. De risico’s zijn nog iets te groot. Het zorgcorset van de tbs is vooralsnog beter, luidt het advies aan de rechters.

Femko: ‘Ik wil er liever van af. Het gaat prima met mij.’
De advocaat stelt een vorm van begeleid wonen voor, in een traject met toezicht.
Geen denken aan, zegt de officier van justitie.

De rechters hebben niet veel tijd nodig om een besluit te nemen. Een paar minuten. De tbs wordt met een jaar verlengd. De rechters tegen Femko: ‘Voor u verandert er dus niet zo veel. Dank voor uw komst.’
Femko, zachtjes: ‘Moi.’

Met die groet verliet hij woensdagmiddag de rechtszaal.
Met diezelfde groet, maar toen nog ferm uitgesproken, betrad hij tien jaar geleden diezelfde rechtszaal.

rob zijlstra

>> zie ook: malle dingen [pdf, juni 2007]

365 dagen x 10 jaar x € 14,00 (prijs 1 krat bier) = € 51.100,-
365 dagen x 10 jaar x € 410,00 (prijs 1 dag tbs) = € 1.496.500,-