Een wereld van verschil? De officier van justitie vindt dat er sprake is van een gewapende overval. Een loepzuivere. De 43-jarige Anil uit Groningen baalt daar ontzettend van. Niet alleen omdat hij de verdachte is, maar vooral ook omdat het volgens Anil helemaal niet gaat over een overval. Wat wel? ‘Een poging een zakelijk conflict op te lossen.’

Hoe zien de rechters dat?

Ik zie de rechters heel even denken: jaa-ja.

Ze vragen: ‘Maar waarom dan in de nacht?
Anil: ‘Nou, dat zijn normale werktijden voor taxichauffeurs.’
Rechters: ‘Oh. En waarom op een afgelegen plek, op een sportpark?’
Anil: ‘Omdat ik wilde dat we even rustig konden praten. Bovendien, wat is afgelegen? Een weiland bij Enumatil, dat is afgelegen.’

Het ziet er niet zo best uit voor Anil en ook niet voor de drie medeverdachten, hoewel ook zij er geen misdaad in zien. Het was meer een vriendendienst. En achteraf was het ook een beetje dom. Maar het was zeker geen artikel 310 dat (sinds 1881) bepaalt dat het verboden is enig goed dat aan een ander toebehoort weg te nemen met als oogmerk het zich toe te eigenen. Nooit.

In de nacht van 25 op 26 april van dit jaar wordt een taxi besteld bij de voetbalvelden van Gruno en Lycurgus, aan de Zilverlaan in Groningen. Als chauffeur Maarten arriveert, ziet hij in het donkerte eerst niemand. Maar dan plots zitten er twee mannen op de achterbank, eentje met een mes in de hand, de ander met een draad die hij om hals van de chauffeur legt en aantrekt. Zoals nietsvermoedende mannen in maffiafilms worden vermoord, zeg maar.

Een derde man gaat naast chauffeur Maarten zitten en grist de autosleutel uit het contact. Ook ontfermt hij zich over de mobiele telefoon van de chauffeur want het is niet de bedoeling dat er uitgerekend nu, in deze benauwde situatie, gebeld gaat worden. De derde man zegt tegen de chauffeur dat er iemand is die graag een praatje wil maken.

De chauffeur kan met de draad om de hals geen kant op. Dat moet ook niet. De mannen op de achterbank zeggen op ernstige toon dat Maarten er rekening mee moet houden dat ze hem gaan doodschieten.

De man van het maffiadraadje op de achterbank is de 38-jarige Salim uit Veendam. Hij had acht jaar bij de luchtmobiele brigade gediend, de eed afgelegd op alles wat goed en rechtvaardig is, hij had huisje, boompje, beestje. En nu dit. Zegt: ‘Dat van dat draadje was geen geweld. Ik trok met beleid, niet met kracht. Om meneer in bedwang te houden. Zodat hij niet ineens gas zou gaan geven opdat wij met z’n allen tegen een boom zouden belanden.’ Salim heeft een nieuwe baan en hoopt dat zijn werkgever hem wil houden.

Vinay, 36 jaar uit Groningen, de man met het mes, zegt dat hij sowieso spijt heeft. Dat het sowieso niet had mogen gebeuren. Hij had het sowieso ook allemaal niet verwacht, al helemaal niet dat ze de taxi zouden meenemen. ‘Het was best heftig, geen dingen die je dagelijks doet of zo.’ Waarom hij meedeed? ‘Tja, waarom? Goeie vraag.’

Adriaan, 26 jaar en ook uit Groningen, zegt dat hij zijn vriend Anil een dienst bewees omdat hij heel naïef is. Zegt: ‘Ik had geen kwade bedoelingen.’ Waarom hij tie-rips had meegenomen? Omdat de chauffeur misschien wel gewapend zou zijn. Dan had hij het wapen ergens aan vast kunnen maken. De rechters moeten weten dat er al eens een vriend van hem is vermoord. ‘Ik zou me heel schuldig voelen als dat weer zou gebeuren en ik er niets aan zou doen.’

Vinay had de taxi besteld. Daar was over nagedacht. Het telefoonnummer was gekoppeld aan een prepaid, dus niet aan een naam. Maar telefoontoestellen zijn dikke verraders. Want de politie wist te achterhalen dat de simkaart bij een benzinestation was gekocht. Met hulp van de administratie van de shop werd de dag en het tijdstip van de aankoop achterhaald. Nu hoefde de politie alleen nog maar de camerabeelden van die dag en dat tijdstip te bekijken. En wat? Ze zien Vinay die de simkaart koopt.

Tot zover de overval. Nu het zakelijke conflict.

Anil zegt dat taxichauffeur Maarten zich heeft bezondigd aan een professionele oplichtingstruc. Tegen de rechters: ‘Want zo noem ik het. Een overval vind ik ongepast.’

Anil vertelt dat hij twee auto’s aan chauffeur Maarten had verkocht, een Audi en een Mercedes voor 8.500 euro met 2.500 euro korting omdat er een storing in het abs zat. De Audi was betaald, maar de Mercedes niet. En nu heeft – zegt Anil – die oplichter van een Maarten die Mercedes dus op een andere naam laten zetten, op naam van zijn zoon en dan kan hij – Anil – dus geen beslag leggen. Wat hij kan is fluiten naar z’n geld.

Hij had van alles geprobeerd. Hij was bij Maarten thuis geweest om erover te praten, over een eventuele betalingsregeling, hij was bij de politie geweest, bij het Juridisch Loket voor wijze raad. Dat had allemaal niet geholpen.

En dus is het gegaan zoals het is gegaan. Anil had een paar vrienden gevraagd voor de ondersteuning. Vooraf was afgesproken dat er geen geweld zou worden gebruikt. Anil: ‘Maarten is een oude man van 62, geweld wil je dan niet. Ik ben niet een gewelddadig mens.’

Op de achterbank had Maarten papieren getekend en daarna hadden ze de auto meegenomen en geparkeerd in de garagebox van Salim. Anil zegt dat het achteraf anders had gemoeten, want het was voor Maarten best wel een bedreigende situatie. Zegt: ‘Natuurlijk was het dat. Maar hoe anders dan? Ik had hem waarschijnlijk die auto cadeau moeten doen.’

Anil zegt tegen de rechters dat hij voor de hele situatie verantwoordelijk is. ‘Ik heb de jongens gevraagd mij te helpen. De consequenties zijn ook voor mij.’

Maar daar denkt de officier van justitie even gigantisch anders over. Adriaan en Vinay mogen boeten met allebei twee jaar celstraf, Samir en z’n maffiadraadje met 26 maanden, steeds acht maanden voorwaardelijk. En Anil? De officier van justitie: ‘Hij is de eigenaar van het probleem: dertig maanden gevangenisstraf, tien voorwaardelijk.’

Zakelijke conflicten los je via het civiele recht op.
Dit is strafrecht, dat lost niets op.
Inderdaad, een wereld van verschil.

Rob Zijlstra

update – 15 december 2017 – uitspraken
Van taxichauffeurs blijf je af, zei de rechter toen de ze vonnissen voorlas. De opgelegde straffen vielen lager uit dan de eisen van het Openbaar Ministerie. Aan de taximan Maarten moeten ze samen 4.000 euro betalen. En die 320 euro uit de portemonnee. Wil Maarten meer, dan moet hij naar de civiele rechter.

Anil
eis: 30 maanden waarvan 10 voorwaardelijk
vonnis: 360 dagen waarvan 120 voorwaardelijk + werkstraf van 240 uur

Samir
eis: 26 maanden waarvan 8 voorwaardelijk
vonnis: 360 dagen waarvan 120 voorwaardelijk + 180 uur werkstraf

Vinay
eis: 28 maanden waarvan 8 voorwaardelijk
vonnis: 364 dagen waarvan 180 voorwaardelijk + 180 uur werkstraf

Adriaan
eis: 24 maanden waarvan 8 vorwaardelijk
vonnis: 323 dagen waarvan 180 voorwaardelijk + 120 uur werkstraf