Donderdag dient bij het gerechtshof in Leeuwarden het hoger beroep van de ‘Jumbo-zaak’. Hoe het ook alweer zat.

‘Stelletje mafketels. Jullie hebben een onschuldige man veroordeeld.’ Met die woorden verliet Alex O. op 1 juli 2016 boos de rechtszaal, kort nadat hij had gehoord dat hij acht jaar de gevangenis in moet. Het was geen verrassing dat hij in hoger beroep ging. Zijn advocaat Tjalling van der Goot zei in een reactie op de uitspraak: ‘Het is volstrekt duidelijk dat mijn cliënt het niet eens is met de uitspraak.’

Wat was er aan de hand?

In de nacht van vrijdag 8 op zaterdag 9 mei 2015 wordt bij de Jumbo-vestiging aan de Wilhelminakade in Groningen een explosief gevonden. De politie schrikt zich rot. In het pakketje zit TATP, een uiterst onstabiel en zeer explosief goedje. TATP wordt door liefhebbers ook wel the mother of satan genoemd.

Drie weken later, op 31 mei wordt een explosief geplaatst – vastgelegd op camera’s – bij de Jumbo aan het Overwinningsplein. Op zaterdag 6 juni is er een bommelding bij de drukke Jumbo in de Euroborg. Het gebied wordt urenlang hermetisch afgesloten. Op 1 juli ontvangt een vestiging van de Jumbo in Zwolle een verjaardagskaart met daarin twee gram van het explosieve TATP.

Tijdens het politieonderzoek wordt duidelijk dat al op 2 mei een eerste dreigmail naar de Jumbo is verstuurd. Niet naar het supermarktconcern, maar naar de gelijknamige spelletjesmaker Jumbo. Dat was een foutje.

Op 8 mei komt de eerste dreigmelding bij de supermarktketen binnen. Elke dag, zo luidt de melding, zal er ergens bij een Jumbo een bom afgaan (‘Jumbo zal een winkel en klanten verliezen’). De afzender die zich Sir Ahmed noemt ziet van de uitvoering af als hij 2000 bitcoins krijgt.

Het laatste dreigement – er zijn er in totaal vijftien – is van 9 oktober 2015 en komt binnen via de website van de politie. Alex O. wordt op dat moment al in de gaten gehouden. Kort nadat het bericht is verzonden, wordt hij opgepakt.

Is Alex O. de afperser?

De rechtbank in Groningen acht dat wettig en overtuigend bewezen. De opgelegde straf van acht jaar was gelijk aan de eis. Het bewijs waarop de veroordeling stoelt is een optelsom van verschillende harde en zachte aanwijzingen. Zo is zijn DNA aangetroffen onder de postzegel op de kaart die aan het filiaal in Zwolle is gestuurd. O. heeft twee kookwekkers aangeschaft bij de Blokker. Soortgelijke wekkers waren verwerkt als ontstekingsmechanisme in twee explosieven. Er zijn camerabeelden van een man die een pakketje plaatst bij de Jumbo aan het Overwinningsplein. De man op de beelden zou, gezien het loopje, O. kunnen zijn. In zijn woning in Groningen zijn sporen van chemicaliën aangetroffen waarmee je bommen kunt maken. De politie zag hem achter de computer zitten op het moment de laatste dreigmail werd verstuurd.

Wat zegt hij zelf?

Hij zegt: ,,Ik ben onschuldig.’’ Tijdens de rechtszaak schudt hij vooral met zijn hoofd. Zou hij een bom in elkaar kunnen flansen? Nooit, zegt hij. ,,Ik ben een kluns.’’ De chemicaliën? Misschien heeft hij iets te maken gehad met synthetische drugs. Zegt hij om daar vervolgens over te zwijgen. De Kookwekker? ,,Ik ben te slim om een kookwekker voor een bom met mijn eigen pinpas te kopen.’’ O. beschuldigt het Openbaar Ministerie van manipulatie. Daarom weigert hij vragen van de officier van justitie te beantwoorden. Vragen van de rechters beantwoordt hij op uiterst vriendelijke wijze.

Zijn advocaat Tjalling van der Goot vult nog aan: de man op de camerabeelden is nadrukkelijk niet Alex O. Hij pleit voor vrijspraak: er zijn veel vermoedens, er zijn aanwijzingen, maar geen harde bewijzen die een veroordeling rechtvaardigen. Het is een verdenking op drijfzand.

Waren het echte bommen?

Het pakketje bij het Overwinningsplein ontploft even voor middernacht met een harde knal. In het vonnis van de rechtbank staat dat ‘verdachte heftige middelen heeft ingezet’. Het explosief dat is aangetroffen bij het filiaal aan de Wilhelminakade was zo krachtig dat ontploffing had kunnen leiden tot dodelijke slachtoffers.

 

Zijn er nieuwe feiten?

Tjalling van der Goot heeft het gerechtshof gevraagd nader onderzoek te doen naar het internetgebruik door O. en de camerabeelden waarop O. te zien zou zijn. Het hof vond dat niet nodig. Tijdens de behandeling van het hoger beroep liggen dus dezelfde feiten op tafel als in Groningen.

Komt er een nieuwe eis?

Het Openbaar Ministerie zal naar verwachting opnieuw een celstraf van acht jaar eisen. Ook zal worden gevorderd dat Alex O. schadevergoeding betaalt aan Jumbo. In Groningen vond de officier van justitie dat O. een bedrag van 113.832 euro moet betalen. Veel geld voor iemand die tot zijn daden zou zijn gekomen vanwege financiële problemen. Want dat wordt beschouwd als motief.

Rob Zijlstra

De strafzaak is donderdag via Twitter te volgen op http://www.dvhn.nl . Of via @zittingszaal14 .

UPDATE  – 29 maart 2018 – hoger beroep

zie ook het twitterverslag van de zitting (liveblog)