Zou het een bijzonder toeval zijn geweest? Een opmerkelijke samenloop van onvoorziene omstandigheden? Of was het vooraf snood bedacht?

Ik weet het niet.

Vorige week vrijdag zaten vier vooraanstaande leden, leiders, van motorclub No Surrender heel de dag tot in de vroege avond in de verdachtenbank van zittingszaal 14. Een half jaar geleden zijn ze van bed gelicht en gearresteerd.

Advocaten verzochten de rechtbank om Henk Kuipers (53), Rico R. (41) en Theo ten V. (54) naar huis te sturen zodat ze hun proces – ergens in 2019 – in vrijheid kunnen afwachten. Het zijn de gebruikelijke verzoeken die doorgaans worden afgewezen.

Voordat de rechters dat laatste inderdaad deden, wilden ze er een paar nachten over slapen. Dinsdag zouden ze dan een beslissing nemen. En wat zendt de publieke omroep (Powned) daags voor die dinsdag, direct na het eervol gelijkspel van Marokko tegen Spanje op maandag, uit op de nationale televisie? Een herhaling van de internetdocumentaire over Henk Kuipers en ‘zijn meest criminele motorbende van Nederland’.

Nu snap ik dat ze bij de NPO niet weten wat er allemaal gaande is in zittingszaal 14. Maar om de actualiteit geweld aan te doen, die zo ontzettend onvermeld te laten bij zo’n onderwerp, is bijzonder en opmerkelijk tegelijk.

De verdenkingen tegen Kuipers & Co zijn gebaseerd op afgeluisterde gesprekken in het clubhuis te Emmen, op heimelijk opgenomen camerabeelden, op gevonden paperassen, op verklaringen van anderen. En ook op de inhoud van die documentaire van Powned. Kuipers werkte eraan mee en ontving voor zijn inspanningen 12.750 euro. Het motto van de lawaaiclub van Dominique Weesie: ’Kost een paar centen, maar dan heb je ook ophef.’

Het publieke bestel leent zich kennelijk voor stemmingmakerij.

Boven dit alles hangt de ambitie van het Openbaar Ministerie om motorclubs die niet binnen de lijntjes kleuren hard aan te pakken. No Surrender is volgens het Openbaar Ministerie met Kuipers aan kop een criminele organisatie die het oogmerk heeft misdaden te plegen.

Terug naar de rechtszaal.

Het ging vrijdag in zittingszaal 14 om een regiezitting. Dat is een zitting ter voorbereiding op het echte werk. Advocaten kunnen bij de rechters wensen op tafel leggen. Ze willen meer dan honderd getuigen laten oproepen, onder wie bestuurders van de gemeente Emmen, politiemensen inclusief de korpschef van wie bijna niemand in Noord-Nederland de naam kent, voormalige leden van de motorclub en vermeende slachtoffers.

Zo zouden bestuurders van Emmen onder ede kunnen verklaren dat er altijd sprake is geweest van een goede verstandhouding met de motorclub. De rechters moeten nog over deze verzoeken beslissen. Die arme rechters. Zij hebben zich in de voorbije weken moeten inlezen in tienduizenden pagina’s, volgetikt met tekst.

Strafrechtadvocaat Roy ‘redbull’ van der Wal – voorheen kickbokser – heeft aangekondigd dat hij hoger beroep aantekent tegen het besluit dat Henk Kuipers vast moet blijven zitten. Van der Wal vreest dat het wel eens 2020 kan worden voordat de strafzaken inhoudelijk
worden behandeld. En zolang kan zijn cliënt Kuipers niet stilzitten.

De advocaten zeggen ook dat het eigenlijk te zot is voor woorden. Dan zeggen ze, weet je wel wat dit allemaal kost? Dan zeg je nee, en dan zeggen de raadslieden in koor: ‘Miljoenen, mil-joen-en.’

Er is een andere kant, een kant die grimmig is. Een wethouder van Emmen – hij zou kunnen verklaren over goede verstandhoudingen – dook op dringend advies van het Openbaar Ministerie drie weken onder in het buitenland. Een officier van justitie verdween uit beeld, ook vanwege bedreigingen die uit de hoek van Kuipers zouden komen.

Kuipers ontkent dit stellig, zoals hij in het ‘real life-portret’ van Powned krachtig tegenspreekt dat No Surrender een criminele organisatie is, iets wat hij in zittingszaal 14 nog maar eens herhaalde.

Met besmuikt gezucht. Tegen de rechters: ‘Als je bij ons wordt gepakt met drugs, dan vlieg je eruit.’ Dat er binnen de motorclub klappen vallen, nou dan… Kuipers: ‘In elke kroeg in Emmen of waar dan ook ter wereld waar ik ben geweest vallen weleens klappen. En dus ja, ook bij ons, als jongens onder elkaar.’ No Surrender, zegt Kuipers, heeft maar twee dingen als oogmerk: motorrijden en feestvieren. ‘Helaas is het zo dat je in Nederland als fatsoenlijk mens niks meer mag, laat je een scheet dan moet je milieubelasting betalen.’

Henk Kuipers en de zijnen worden niet verdacht van moord en doodslag, of pogingen daartoe, niet van het breken van armen en benen, niet van Escobar-achtige drugsperikelen of andere ernstige ondermijnende criminele activiteiten. Het merendeel van de verdenkingen heeft te maken met bad standings, op geweld tegen afvallige clubleden.

Leden van No Surrender – het kost enig incasseringsvermogen om lid te worden – die zich niet aan de strikte regels houden, aan de codes van de club, vliegen er met een bad standing uit, een soort ontslag op staande voet.

Rechters: ‘Wat is dat nou eigenlijk echt, een bad standing?
Kuipers: ‘Iets van vroeger. Het is een royement. Je moet je spullen inleveren en wegwezen.’
Rechters: ‘Vallen er klappen?
Kuipers: ‘Nee. Bij ons niet.’

Helemaal rechts in de verdachtenbank zit Klaas Otto (50). Als enige zit hij niet vast. Klaas heeft No Surrender opgericht waarna Kuipers zich bij hem aansloot. Klaas Otto is wat gepikeerd. Al heel de dag is hem nauwelijks iets gevraagd. Maar hij wil graag wat zeggen over de bad standing, iets heel belangrijks.

Rechters: ‘Vertel…’
Otto: ‘Het komt voor dat leden zelf om een bad standing vragen. Dan zegt bijvoorbeeld de vrouw van een lid, je moet kiezen, je kiest of voor mij of voor de club. Om zijn huwelijk te redden vraagt zo’n lid dan om een bad standing. Nou, dan komt-ie bij ons en dan wordt het geregeld.’
Rechters: ‘Maar dan kan hij de club toch ook verlaten met een good standing. Bestaat ook. Toch?’
Otto, groot misverstand: ‘Kom je iemand tegen in de kroeg met een good standing, dan groet je hem nog steeds. Dan is hij nog altijd een broeder. En dan zegt de vrouw, zie je wel, je hebt nog steeds contact. ‘
Rechters: ‘En met een bad standing is dat anders?’
Otto: ‘Met een bad standing praten we niet meer. Zo iemand wordt genegeerd. Non-contact.’

Een vermeende criminele organisatie als redder van het huwelijk. Openbaar Ministerie… is dat ook genoteerd?

Wordt vervolgd.

Rob Zijlstra