Een verhaal heeft vaak twee kanten, maar in de rechtszaal moet er maar eentje waar zijn. Het verhaal dat waar is bevat de meeste waarheid. Wat waarheid is bepalen de rechters. Van rechters wordt verwacht dat zij wikken en wegen en vervolgens welberaden oordelen.

Rechters in Groningen veroordeelden in oktober vorig jaar op deze manier de 41-jarige politieagente Ellie met 23 vlekkeloze dienstjaren tot een voorwaardelijke taakstraf van 120 uur. Dat is bijna een straf van niks, maar een veroordeling is het wel. Als politiemens zit je daar niet op te wachten. Sterker: het kan aanleiding zijn voor ontslag, omdat de maatschappij niet zit te wachten op politieagenten met een strafblad.

Ellie ging tegen de uitspaak in hoger beroep. Sinds de veroordeling in Groningen en de zitting bij het hof in Leeuwarden, afgelopen week, verstreken 219 dagen. De feiten zijn niet veranderd. Het proces is een herhaling van zetten. De agente wil gerechtigheid en dat is in haar ogen vrijspraak. Ze zegt het zonder twijfel.

De raadsheren – dat zijn rechters in hoger beroep – spreken van een menselijk drama. Voor Ellie omdat zij als politieagente de verdachte is. Agenten staan meestal aan de andere kant. Maar ook moet het een beproeving wezen voor het slachtoffer, voor Geronimo. Het is nogal wat als de politie met kogels op je schiet. De raadsheren merken nog op dat heel de Nederlandse politie uitkijkt naar de uitkomst van het proces.

Op 8 april 2017 rijdt Geronimo ’s avonds op zijn scooter veel te hard door Hoogkerk. Hij ziet politie, politie ziet hem, hij geeft extra gas. Zo is hij. De politie is op dat moment op zoek naar een boze man die met twee vuurwapens door de straten van Hoogkerk zou lopen. Eerder op de avond had deze boze man in Groningen zijn moeder bedreigd. Vanwege de wapens krijgt de opsporing van de boze man hoge prioriteit. Agenten moeten de kogelwerende vesten aan.

Een raadsel waarom, maar de agenten denken ineens dat de man op de snelle scooter weleens de lopende man kan zijn die ze zoeken. Op een kruising staat een van de zes politieauto’s die bij de actie is betrokken. In de verte komt de scooter aangescheurd, met zo’n 80 kilometer per uur. Een agente – het is Ellie – stapt uit, roept stop! en schiet een seconde later gericht vier kogels op de scooter. Voor een waarschuwingsschot was geen tijd. Geronimo slingert even, maar weet te ontkomen. Twee kogels raken hem (net) niet, de twee andere kogels de scooter.

Later die avond meldt de boze man zich op het politiebureau. Hij is niet de scooterman. Pijnlijk wordt dan duidelijk dat agente Ellie heeft geschoten op een onschuldige burger. De politieman die de actie tegen de boze man leidde en bij wie Ellie in de auto zat, verklaart later over het schieten van Ellie dat hij met stomheid was geslagen. Perplex was hij geweest.

Er volgt het gebruikelijke interne onderzoek en het Openbaar Ministerie besluit op basis van dat onderzoek Ellie strafrechtelijk te vervolgen wegens een poging tot het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel.

In de rechtbank van Groningen had ze gezegd dat ze het zo weer zou doen. Ze kon niet anders weten dan dat de snelle scooterman de boze man was die werd gezocht. Dat dat achteraf gezien niet klopte, maakt het niet anders. Ze had daarbij maar één doel: scooterrijder uitschakelen.

Tegen de raadsheren zegt ze: ‘Ik ben een diender. De samenleving was in gevaar. En dan verwacht de samenleving van mij dat ik handel, dat ik als diender een stap naar voren doe. Nietsdoen was voor mij geen optie.’

Als het beeld is ontstaan dat zij een schietgrage cowboy is, dan doet haar dat pijn. Tegen haar rechters: ‘De vraag moet niet zijn of ik al dan niet terecht heb geschoten. De vraag moet zijn waarom ik, ik die met 23 dienstjaren nog nooit een fout heb gemaakt, nu wel schoot.’

Met agente Ellie kun je oorlogen winnen.

De andere kant van het verhaal komt van het Openbaar Ministerie. Dat zegt dat politieagenten leren dat je nooit op rijdende voertuigen moet schieten. De kans op resultaat (verdachten aanhouden) is klein, de kans op ongelukken daarentegen groot.

Komt bij: de boze man vormde die avond niet direct een bedreiging. Zijn naam was bekend, hij had eenvoudigweg anders aangehouden kunnen worden. Hij werd ook niet verdacht van een zo ernstig misdrijf (bedreiging moeder) dat wapengekletter was gerechtvaardigd. En ook: de kans dat de scooterman zou worden geraakt, dan wel ten val zou komen en daarbij ernstig gewond zou raken, nam Ellie op de koop toe. Dit alles: buiten alle proporties. Vond de rechtbank ook.

Pas na enig aandringen wil Ellie wel toegeven dat ze het naar vindt voor het slachtoffer. Geronimo is nog niet van de schrik bekomen en heeft hulp gezocht. De rechters willen weten of Ellie excuses heeft aangeboden. Een kaartje? Taart? Bloemen? ‘Nee.’ De raadsheren: ‘Is daar binnen het korps wel over gepraat? Ellie: ‘Dat weet ik niet meer.’

De rechters zeggen dat ze haar excuses alsnog kan maken. ‘Meneer zit hier in de zaal.’ Ellie maakt van de gelegenheid geen gebruik. Zegt: ‘Ik heb vanuit mijn ambt gehandeld.’
Geronimo zegt dat hij vindt dat Ellie een lintje heeft verdiend. Voor liegen. Volgens hem liegt de politieagente over de juiste toedracht. De aanklager zegt het anders: de juiste toedracht kan niet precies meer worden achterhaald.

Er moet wel een veroordeling komen: 120 uur taakstraf, maar die geheel voorwaardelijk.

De aanklager: ‘Agenten kunnen in de hitte van de strijd een onjuiste keuze maken. Ze mogen dan, zelfs bij ernstige fouten, verwachten dat ze worden gesteund door de overheid, erop rekenen dat ze niet strafrechtelijk worden vervolgd. Dat is de ene kant. De andere kant van het verhaal is dat de onschuldige burger erop mag vertrouwen dat de politie niet op hem schiet.’ Tegen de raadsheren: ‘Stel dat het u zou overkomen.’

Alles afwegende: Ellie heeft onvoldoende professioneel gehandeld, ze heeft een te ernstige inschattingsfout gemaakt.

De politievrouw trekt nog eenmaal ten strijde. Tegen de raadsheren: ‘Had ik een seconde gehad om te overwegen dat schieten mijn ontslag kan betekenen, dan had mijn keuze anders kunnen uitpakken. Maar die seconde had ik niet. Stelt u zich voor dat u rechters binnen een seconde recht moet spreken. Ik moest onder die tijdsdruk handelen.’

De uitspraak volgt. Over 1.209.600 seconden.

Rob Zijlstra

update – 5 juni 2019 – uitspraak hof
Ellie is door het hof vrijgesproken. Door weloverwogen laag te schieten op de rijdende scooter kan niet worden aangenomen dat ze de opzet heeft gehad de bestuurder te doden dan wel zwaar lichamelijk letsel toe te brengen. Ze heeft wel hoogst onvoorzichtig gehandeld, maar niet in die mate dat er sprake is van een strafbaar feit.

 

 

 

 

I

 

 

 

 

↓

Ik schreef eerder over Ellie en Geronimo. Voor meer, klik op onderstaande fragmenten. Ook voor de integrale tekst van het vonnis van de rechtbank.