Willem van E. / illustratie dvhn – george langeveld

Willem van E. vroeg wanhopig waarom hij het had gedaan

Op 77-jarige leeftijd is seriemoordenaar Willem van E. in de gevangenis in Vught overleden. In 2002 werd hij veroordeeld tot levenslang wegens doodslag en moord op drie Groninger prostituees.

Daags nadat de politie het onderzoek rond de Willem van E. heeft afgerond – het is november 2001 – krijgt de pers een rondleiding door het kleine boerderijtje bij Harkstede waar de seriemoordenaar woonde. Acht containers met troep zijn dan al afgevoerd. Het is een luguber inkijkje. Op de voordeur kleeft een sticker van de Bloedbank Groningen: ‘Geef bloed’. In de kleine woonkamer waar alleen nog een gordijn hangt heeft hij zijn laatste slachtoffer Sasja Schenker neergeslagen en gewurgd.

Twee moorden in de jaren zeventig in Zuid-Holland deden hem in de Van Mesdagkliniek in Groningen belanden. In 1990 kwam hij op vrije voeten, maar genezen was hij niet, zo zou blijken. In 1993 en 1994 bracht hij Michelle Fatol en Annelies Reinders om het leven. Jarenlang bleven deze moorden onopgelost. In 2001 werd in het water in de buurt van zijn woning kleding gevonden van Sasja Schenker. Nader onderzoek toonde aan dat Van E. verantwoordelijk was voor de dood van de drie vrouwen, allen prostituee.

Tijdens de rechtszaken draaide het niet om de vraag of hij het had gedaan of niet. De vraag was vooral of er sprake was van doodslag of van moord, toen nog het verschil tussen twintig jaar cel en levenslang. Het doden van Fatol en Reinders werden door de rechters gekwalificeerd als doodslagen, maar het doden van Sasja werd gezien als moord. En daarmee werd zijn straf levenslang.

Deskundigen beschouwden Van E. – een kleine gedrongen, maar beresterke man – als een levensgevaarlijke psychopaat. In de rechtszaal toonde hij berouw. Dat deed hij ook tijdens de politieverhoren waarvan beelden in de rechtszaal werden getoond. Wanhopig zei hij tegen zijn verhoorders: ,,Jongens, waarom heb ik het gedaan? Vertel me dat nou eens.’’ Tegen de rechters: ,,Ik heb die vrouwen nooit willen doden. Het is me overkomen. Ik ben geen monster.’’

Journalist Sytze van der Zee bezocht Van E. vele malen in de gevangenis en publiceerde in 2006 een boek (Anatomie van een seriemoordenaar) over de man die ‘het beest van Harkstede’ ging heten. Een van de vragen was of Van E. meer moorden op zijn geweten had. Zo is het vrijwel zeker dat de tot op de dag van vandaag vermiste prostituee Jolanda Meijer (sinds 1998) bij hem thuis is geweest. Uitvoerig onderzoek heeft hem echter niet aan haar raadselachtige vermissing kunnen linken. Tegenover Van der Zee ontkende Van E. zijn betrokkenheid. Van der Zee werkt al enige tijd aan een televisiedocumentaire over Van E. Hij had geen contact meer.

In mei overleed Dirk de V. die eveneens een levenslange gevangenisstraf in Vught uitzat wegens de moord op Tjirk van Wijk uit Groningen.

extra
Ik interviewde  rechter Kantinka Lahuis – de voorzitter – die de levenslange gevangenisstraf oplegde en vroeg haar hoe dat als rechter is. ‘Ik stond te trillen op mijn benen.’ Om dit interview uit april 2005 te lezen  [pdf] klik op onderstaande afbeelding.

Ik interviewde ook Sytze van der Zee die in 2006 een boek publiceerde over Willem van E., Anatomie van een seriemoordenaar. ‘Zorg dat de tafel tussen jullie blijft, de man is een monster.’ idem [pdf] klik