Roelof wilde de wedstrijd vrolijk opluisteren, Geert zijn land beschermen en Bertus schoot bij slecht zicht per ongeluk de verkeerde neer. De drie mannen moesten afgelopen week het hoofd buigen en zich verantwoorden bij de strafrechter.

Rechters, ook strafrechters, zijn doorgaans vriendelijke mensen, maar de rechtsgang gaat menigeen niet in de koude kleren zitten.

Geert slaapt er al drie maanden slecht van. Hij – trillende stem – vindt het ver-schrik-ke-lijk verdachte te zijn. En Bertus van de vergismoord ging slechts eenmaal eerder in zijn leven, hij is 74 jaar, de fout in door ergens bij Zuidlaren, lang geleden, 8 kilometer te hard te rijden. ,,Ik kreeg toen een bekeuring. En nu dit.’’

Er kleven consequenties aan zo’n gang naar de rechter. Roelof studeert en zit niet te wachten op een strafblad dat hij nu wel heeft.

roelof

Twee jaar geleden kon zijn voetbalclub kampioen worden en Roelof had een sfeeractie bedacht. Gelijk de clubkleuren zou hij blauwe en witte rook doen opstijgen.

Hij wist een internetadresje waar je JFS-2’s kon kopen, vuurwerk dat alleen rook genereert. Probleem: blauw en wit bleek uitverkocht. Roelof snuffelde verder en kwam uit bij de Bombashop. Hij deed zijn bestelling, PostNL bracht het in een pakketje bij hem thuis en twee dagen later leukte hij de wedstrijd op. Ze verloren. Dit alles was in mei.

Maanden later, in december, stond de politie voor de deur. Er was een groot landelijk onderzoek gaande naar illegale vuurwerkhandel. Websites van dubieuze verkopers waren ‘getapt’. Zo kwamen ze bij Roelof. Het verwijt is dat hij niet alleen illegaal vuurwerk in bezit heeft gehad, maar ook dat hij het illegale spul het land heeft binnengebracht. De Bombashop zetelt in Polen.

Roelof: ,,Maar de tekst was in het Nederlands.’’ Hij had er eigenlijk niet bij stilgestaan. Hij vindt ook dat vuurwerk zwaar is aangezet. Hij bedoelt, ’t gaat om rook. Hij had een vervolging door de strafrechter kunnen afkopen door 200 euro te betalen aan het Openbaar Ministerie. Maar omdat hij het niet eens was met deze strafbeschikking liet hij de zaak voorkomen.

De rechter is er snel klaar mee. Vrijspraak voor de smokkel, een boete van 150 euro voor het bezit. ,,Als u niet betaalt, moet u drie dagen op water en brood zuchten in een kerker.’’

De politierechter probeert de zaak luchtig te houden.

bertus

Op krukken strompelt de 74-jarige Bertus moeizaam de rechtszaal binnen. Hij vertelt dat hij net twee nieuwe knieën heeft gekregen. Bertus is jager. In januari vorig jaar schoot hij bij Stadskanaal, waar hij woont, een ree neer. Dood.

Het zicht was slecht geweest. Twee dagen later kreeg hij bezoek van de bijzondere opsporingsambtenaar, de boa. Bertus kent hem, want hij jaagt al 50 jaar. De boa zag de ree zonder kop in het schuurtje hangen en vertrouwde het niet. Volgens de ambtenaar was het een reebok en geen geit. Het schieten van reebokken was op dat moment van het jaar verboden. Bertus bromt. ’t Was wel een geit.

Zoon had zich in de materie verdiept en ontdekte een festival aan vormfouten. De officier van justitie wil daar niets van weten, hooguit waren er wat slordigheden, dat wel.

Bertus had de kwestie kunnen afdoen met een schikking van 750 euro. Vanwege de slordigheden is de officier van justitie bereid de boete terug te brengen tot 600 euro. Bij niet betalen 12 dagen zitten. Dat is zijn eis. Hij noemt Bertus een jager die wat steken heeft laten vallen. Maar ook dat is strafbaar.

Bertus zegt dat de politie vaak bij hem aan de deur komt, om reeën die door automobilisten zijn aangereden uit hun lijden te verlossen. Slechts eenmaal een bekeuring, twee nieuwe knieën en nu dit.

De politierechter stelt vast dat de officier van justitie de vergismoord slordig heeft laten plaatsvinden op 18 januari, wat gezien het dossier niet kan kloppen. Het moet dagen eerder zijn geweest. Daarom geen straf , maar vrijspraak voor Bertus, een draai om de oren voor de officier van justitie.

Triomfantelijk, ja zelfs een beetje geamuseerd, verlaten zoon en Bertus, hij wederom moeizaam, de rechtszaal. Even mooi 750 euro verdiend.

Zo ging het heel de ochtend maar door. Het strafrecht is er niet alleen voor criminelen. De strafrechtmachine is er ook voor de goedwillende burger die een keertje struikelt. De meeste mensen deugen, maar de machine maakt geen onderscheid.

geert

Geert helpt zijn zoon die het landbouwbedrijf in de vruchtbare Noord-Groningse polders heeft overgenomen. Voor hem is er niks luchtigs aan de rechtsgang. Dat hij verdachte moet zijn, raakt hem, in zijn eer, zijn trots.

Het gebeurde uitgerekend op de dag dat hij zijn 78ste verjaardag vierde. Zoon had het land met tarwezaad ingezaaid en toen waren de hongerige eenden gekomen om alles te verpesten. Geert had met het hagelgeweer één schot gelost, in zuidelijke richting, hoog over het land heen. Het vreetgajes schrok zich een hoedje en vloog op naar elders.

Maar dan, o toeval. Terwijl vanuit het niets een boa op het toneel verschijnt, komt de jachthond vanuit oostelijke richting aangerend met in zijn bek een slappe smient. Slap, dus net dood. Een smient mag je alleen met een ontheffing uit de lucht schieten.

De boa neemt de smient in beslag, gaat ermee naar de dichtstbijzijnde dierenarts die uit de ingewanden één hagelkorreltje peutert. Geert is de bok. Boete: 500 euro.

Er volgen over en weer juridische betogen, waarbij de advocaat van Geert verhaalt dat een hagelgeweer in deze kwestie moet worden beschouwd als een akoestisch verjaagmiddel.

Geert, al bijna 80 jaar een man van de polder, zegt dat de beschuldiging hem hoog zit. Het emotioneert hem. ,,Ik ga d’r mee naar bed en ik kom ermee vanaf. Dit zit me zo dwars.’’ Nooit zou hij zomaar een smient neerhalen. De strafrechtmachine haalt de schouders op. Oké dan, in plaats van 500, mag 250 euro. De nieuwe eis.

De politierechter zegt na wikken en wegen dat van boze opzet geen sprake is en dat Geert geen dierenkiller is. Het is per ongeluk gebeurd, maar niettemin is de smient dood. De straf: 150 euro, maar dan geheel voorwaardelijk.

Tegen Geert die tot zijn ontsteltenis nu geen verdachte meer is, maar dader zegt de rechter om het leed enigszins te verzachten: ,,Dit is geen feit waarvan de aarde uit haar baan schiet. Van de straf merkt u helemaal niets.’’

Niet Roelof en Bertus, maar Geert gaat in hoger beroep.