Ik had over Ilias dan wel Maikel dan wel Pedro willen schrijven. Over Walter die een oude man op straat beroofde van zijn geld en welgemoed. En anders wel over Colin die nog maar twee euro had en dorst.

Ik had willen schrijven dat Ilias dan wel Maikel mij had doen denken aan een strafzaak van jaren her, de zaak van de toen 27-jarige Valjar, stukadoor te Tallinn, Estland. Na een dag arbeid reed deze jongeman moe maar misschien ook voldaan naar huis. Halverwege op een kruising botste hij met zijn oude barrel op een fonkelnieuwe Audi.

Dat was niet het allerergste. Erger was de bestuurder. Die stapte uit en wreef, het gezicht pijnlijk vertrokken, met zijn hand over de dikke nek. Na een korte blik op de geringe schade keek hij met minachting naar Valjar.

De stukadoor herkende de man. Het was De Rus. De man met wie onschuldigen niets te maken wilden hebben. De Rus was de lokale maffiabaas, een man die geen tegenspraak verdroeg.

De Rus had ter vereffening van de blikschade een bedrag genoemd. Valjar had beleefd en met de pet in de hand gezegd dat hij zoveel geld nooit had. De man had toen een voorstel gedaan dat hij niet kon weigeren als zijn familie hem lief was. Drie dagen later zat Valjar in Parijs waar hij zich had moeten aansluiten bij andere mannen in vergelijkbare schuitjes.

Ze deden met name juweliers. De buit ging naar De Rus. Ze doken op in Antwerpen, Milaan, Barcelona, Groningen, ja, ze trokken heel Europa door. Terugkeren naar huis was geen optie, hoewel Valjar de schade aan de dure Audi al duizend maal had voldaan.

Twee medetrawanten met vuurwapens en hamers

Op een dag zat Valjar in zittingszaal 14, het hoofd gebogen, pet in de hand. Met twee medetrawanten had hij juwelier Schaap&Citroen in de Herestraat overvallen, gewoon overdag, met vuurwapens en hamers. De buit: 20.000 euro. Valjar ontkwam, maar werd later in België aangehouden. De rechtbank in Groningen veroordeelde de stukadoor tot drie jaar gevangenisstraf.

Ik moest aan de zaak van Valjar denken omdat Ilias ook een 27-jarige jongeman is die Groningen aandeed. Hij deed geen juweliers, maar woningen en studentenpanden (studenten doen nooit iets op slot). De buit: laptops, mobieltjes, rondslingerende pasjes.

Onderzoek wees uit dat Ilias elf namen gebruikt, dat hij op verschillende data in Algerije, Tunesië, Irak en Marokko is geboren. En dat hij met al die namen staat geregistreerd in de boevendatabanken van Spanje, Engeland en Duitsland. Rechter: ,,Ik heb de indruk dat u al een tijdje door Europa trekt. Is dat om strafbare feiten te plegen?’’

Ilias – gekleed in een witte trui en een donkere trainingsbroek – geeft weinig woorden prijs. Hij hing al een tijdje in Groningen rond want vorig jaar werd hij veroordeeld door de politierechter wegens de diefstal van, jawel, een witte trui en een donkere trainingsbroek. Onder de boord van de trui aan de achterkant – dat kan ik zien – zit een gat op de plek waar het anti-diefstal-label meestal zit. Hij heeft het gewoon nog aan.

Te veel cannabis en een slechte hand

Ik had ook willen schrijven over Walter die te veel cannabis rookt en een slechte hand heeft in het casino dat hem maar blijft verleiden. Na weer een verloren bezoek ziet hij bij een van de speeltafels een oudere man met meer geluk. Walter besluit niet langer na te denken, de man te volgen en hem te beroven.

Hij deelt onverhoedse klappen uit en maakt 660 euro buit. Het slachtoffer is een man van 74 jaar. Net als Valjar destijds, biedt Walter in de rechtszaal nederig zijn excuses aan. De oude man kijkt met natte ogen droef terug en zwijgt. Hij durft nu niets meer alleen.

Het berouw van Walter kwam als mosterd na de maaltijd, het besef kwam pas na twee maanden, pas nadat hij was aangehouden. De beroving was deels vastgelegd door beveiligingscamera’s die ook hangen op plekken waar je die niet verwacht. De beelden werden vertoond in Opsporing Verzocht. Zijn vrienden herkenden hem als de laffe straatrover. Walter biechtte daarna alles op aan zijn lieve moeder die hem meenam naar het politiebureau.

Walter kreeg deze week 16 dagen celstraf voor zijn rotdaad en ik had willen schrijven waarom dat niet eens zo’n slecht besluit van de rechters was.

Zo ik ook had willen opschrijven dat het beter is voor iedereen dat Colin niet nog heel lang in de gevangenis moet blijven, dat het beter is dat er over drie weken een plek voor hem is in een kliniek om af te kicken.

een mes, beetje gek, als tandenstoker

Colin heeft twee kleine tatoeages in het gezicht en meer problemen dan een mens aankan. Op een dag had hij dorst en nog maar twee euro in de broekzak. Toevallig, zegt hij, stond hij uitgerekend op dat moment bij de kassa van Budget Food in Winschoten. En nee, echt niet eerder, besloot hij op dat moment zijn mes te trekken, het mes dat hij altijd bij zich draagt om te gebruiken, ja, wel een beetje gek, als tandenstoker.

Hij eiste dreigend geld van de 16-jarige kassamedewerker. Met 50 euro had hij genoegen genomen, maar Colin ging er met 400 vandoor. Ook goed. Een getuige zag zijn gezicht en toen wist de politie van Winschoten dat ze Colin moesten hebben.

Hierover had ik willen schrijven, maar ineens kleurde alles anders. Nooit had ik kunnen bevroeden, en wie wel, dat er deze week zinnen in kranten moesten worden geschreven waarin staat dat de rechtbanken tot nader order zijn gesloten.

Misdaden van mannen als Ilias (+), Walter en Colin kunnen we missen als kiespijn, maar rechtbanken niet, die zijn van levensbelang. Een rechtbank is geen onderdeel van de overheid met openingstijden en medewerkers die we gezien de omstandigheden even kunnen laten thuiswerken. Rechtbanken vormen de rechtspraak en de rechtspraak is geen dienst van de overheid.

Rechtspraak is een waarde.

Ineens zijn onze vanzelfsprekende vrijheden ingeperkt. Daar is begrip voor want de beperking van de vrijheid dient als bescherming.

Ineens hebben we corona-regels. De burgemeester zei als voorzitter van de Veiligheidsregio dat ‘wie de corona-regels overtreedt een fikse boete of drie maanden gevangenisstraf riskeert’. Hij sprak dit uit namens alle burgemeesters en zei ook dat controles op de corona-regels de komende tijd worden opgevoerd.

Je hoeft geen overval te plegen. De verdachten van nu zijn de onschuldigen met een kuchje. En de rechters zitten thuis.
Ineens is alles raar.

 

rob zijlstra