Een rechtszaak is geen poppenkast. Een poppenkast dient ter vermaak. Een strafrechtszaak is daarentegen een ernstige aangelegenheid, bedoeld om iets recht te zetten wat door anderen willens en wetens, dus met opzet, krom is getrokken.

Het strafrecht is ook een vorm van wraak, maar dan wel van bezonnen wraak. Het moet redelijk zijn, dus moet het niet te veel, maar ook niet te weinig. Er moet een evenwicht worden gevonden en daarom kan zo’n rechterlijke zoektocht naar wat waar is en wat niet even duren.

Toch snapte ik de verdachte Theo wel toen hij riep, terwijl hij met de rechterarm een wegwerpgebaar maakte, dat hij er geen zin meer in heeft, dat hij niet langer mee wil doen aan ,,deze poppenkast’’.

Theo is een van de vijf verdachten is een strafproces dat je inmiddels gerust kunt duiden als een wonderlijke aangelegenheid. Het is het proces rond vier voormalige voormannen van motorclub No Surrender en een ex-bevriende ondernemer. De verdachten worden onder meer beticht van geweld en van het geven van leiding aan een criminele organisatie.

Theo komt uit Klazienaveen en is een van hen. De hoofdgedaagde is Henk Kuipers uit Emmen die met naam en toenaam genoemd kan worden omdat iedereen weet wie hij is en Henk K. daar zelf ook geen moeite mee heeft. Integendeel.

Meer moeite heeft Kuipers met de rechtsgang tot nu toe. Als hij die moet analyseren: één dikke poppenkast. Hij ook al.

Nu vinden verdachten dat wel vaker. Vaak is het een houding, bijvoorbeeld om het ingenomen standpunt onschuldig te zijn voor een goed gemoed nog even te koesteren. Dit terzijde.

Het proces gaat over strafbare feiten met een baard, want gepleegd tussen 2014 en 2016. Een afpersing, twee pogingen daartoe, diefstallen met geweld en mishandeling. Het onderzoek naar deze vermeende misdaden hebben een naam gekregen: Akepa.

Het onderzoek naar de criminele organisatie heet Harka en beslaat de periode februari 2014 tot februari 2018.

Het strafproces is in maart 2018 in zittingszaal 14 begonnen. Vorig jaar zomer had het proces afgerond moeten zijn, maar nu, een jaar later, is het einde nog niet in zicht. Het is mede daarom dat Theo verzuchtte dat-ie er geen zin meer in heeft.

Akepa en Harka zijn nu al de langstlopende rechtszaken uit de Groninger strafrechtgeschiedenis. En er zit niet eens een Groningse verdachte tussen. Maar het is niet alleen dat en de ongebruikelijk lange duur van het proces dat deze zaak tot iets bijzonders maakt.

Kuipers & Co. werden in december 2017 gearresteerd na een jarenlang durend politieonderzoek. Dat was een onderzoek met prioriteiten omdat de overheid had besloten dat outlaw motorclubs niet langer moeten worden geaccepteerd in de samenleving. Als je de betrokken advocaten mag geloven hebben Harka en Akepa samen miljoenen euro’s gekost, maar ook dat terzijde. Een bos met bomen kost ook geld.

Na dertien maanden – januari 2019 – mocht Kuipers de gevangenis met een enkelbandje (dat hij tot op de dag van vandaag draagt) verlaten. Dat gold ook voor de medeverdachten. Het megaproces duurt voort, het einde is nog niet in zicht, maar de verdachten hebben al achter de tralies op de blaren gezeten. Zoiets kan, maar het in zo’n zaak toch apart.

Henk & Co. vinden ondertussen dat ze geen criminelen zijn, zo No Surrender geen criminele organisatie is of was. Kuipers vertelde al meermalen aan de rechters: ,,Wij waren mannen van onschuld, jongens onder elkaar, die van bier en whisky houden en van feestvieren.’’

De vijf verdachten zijn niet de allerjongsten meer, drie van hen mogen zich al opa noemen. De mannen kampen met klachten over de gezondheid, klachten die wellicht deels bij de leeftijd en deels bij de geleefde levensstijl passen. Eentje heeft last van de oren, de ander van de buik, de derde is zelfs vrij ernstig ziek. Een vierde verdachte, Klaas de Oprichter, zit al voor jaren in de gevangenis, maar voor iets anders. De vijfde is een Belg die auto’s sloopt en zich nog maar weinig heeft laten zien.

Over de officieren van justitie – er zitten er twee op de zaak – valt ook wel iets te zeggen. De twee ogen – het valt gewoon op – voortdurend chagrijnig. Tijdens de zittingen staren ze nors voor zich uit. Alsof ze geen plezier in hun werk hebben. Misschien balen ze ook wel dat ze met Kuipers & Co. zijn opgezadeld, inclusief de opdracht dit proces tot een goed einde te brengen. Goed is in de visie van het Openbaar Ministerie dat het slecht met de verdachten moet aflopen.

Tijdens de laatste zitting, twee weken geleden, vielen de twee aanklagers hard uit naar de advocaten. De advocaten proberen hun cliënten (de verdachten) niet zo goed als mogelijk door het proces te geleiden, de advocaten proberen het proces te torpederen. Dat zeiden ze nors.

De advocaten zeiden op hun beurt dat ze zich van geen kwaad bewust zijn. Wij maken, zeiden ze, slechts gebruik van de mogelijkheden die de wet biedt.

Zo kon het gebeuren dat Henk Kuipers door de rechtbank werd bevorderd tot getuige in de zaken van de medeverdachten. De raadsman van Theo had nog wel een paar vragen aan Kuipers te stellen. Het was half vier ’s middags.

De rechters vroegen: ,,Hoeveel vragen heeft u dan?’’
Zo’n duizend.
Rechters: ,,Echt?’’
Raadsman: ,,Ja.’’
De norse officieren van justitie: ,,Zie je wel, ze willen de boel torpederen.’’

Duizend vragen. De rechters hadden het uitgerekend. Stel je doet een minuut over één vraag, dan ben je zonder pauzes al zestien uren bezig. Daar hadden ze geen zin in.

Gedoe dus in de rechtszaal. Het leidde uiteindelijk tot een wraking van de rechters. Als de rechters niet bereid zijn te horen wat hoofdverdachte Henk Kuipers als getuige te zeggen heeft, redeneert de advocaat, dan zijn de rechters niet geïnteresseerd in de waarheid. Dan zijn ze vooringenomen.

Het was de tweede keer dat de drie rechters in dit proces werden gewraakt. Misschien is zoiets ook nog nooit eerder voorgevallen.

Afgelopen donderdag kwam de wrakingskamer van de rechtbank Noord-Nederland in zitting bijeen, de gewraakte rechters zaten opnieuw op de stoelen waar doorgaans de verdachten zitten. De raadsman: ,,Ik wil helemaal niet wraken, maar in dit geval kan ik niet anders.’’

De rechters: ,,Wij zijn onschuldig.’’

De wrakingskamer doet aanstaande donderdag uitspraak.
Krijgt de raadsman zijn zin, dan explodeert het langstdurende en misschien wel duurste strafproces ooit in Groningen. Blijft de explosie uit, dan moddert dit bijzondere strafproces door.

En dan kan het nog maanden duren voordat de gordijntjes worden gesloten.

rob zijlstra

 

update – 4 juni 2020

 

de beslissing van de wrakingskamer:

4 juni 2020 / rechtspraak.nl