Stel je wilt iets crimineels uitvreten. Volgens mij maak je dan vooraf ten minste twee afwegingen. De eerste is dat je een inschatting maakt van de omvang van de buit. Je wilt er wel iets aan verdienen. Een tweede overweging is hoelang je denkt die buit te kunnen behouden. Dus hoe groot de kans is dat ze je pakken.
Toen Charlie besloot zijn misdaad te plegen moet hij hebben gedacht dat er wel wat te halen viel bij de coffeeshop waar hij zijn zinnen op had gezet. Charlie is met zijn 57 levensjaren een man die de weg in de wereld van de duisternis kent.
Minder doordacht lijken de overwegingen van de 20-jarige Enzo te zijn geweest toen hij desgevraagd besloot mee te doen aan een inbraak in het hol van de leeuw: in een politiebureau.
Eerst Charlie. Hoewel ervaren, krijgt zijn uitvoering een dikke onvoldoende. Met een doek voor zijn mond, een pet op het hoofd en een mes in de hand denderde hij tegen tien uur in de avond coffeeshop De Schavuit binnen en riep: ‘Dit is een overval’.
De medewerker dacht van niet en ging hem te lijf met een stofzuigerslang. In de worsteling werd de medewerker gestoken in de arm. Charlie maakte 150 gram wiet (met een waarde van 1250 tot 1800 euro), nogal wat joints en 482 euro uit de geldlade buit. De medewerker signaleerde een opvallend glimmend gebit met twee flinke voortanden. Charlie werd niet lang na de overval in de omgeving aangehouden. Zonder buit.
Op een in de shop achtergebleven petje van de overvaller is DNA van Charlie aangetroffen. Toch ontkent hij. Hij sliep in een tent in het park omdat ze in de opvang waar hij was weggestuurd paracetamol hadden aangezien voor cocaïne en toen had iemand zijn tas met daarin ook zijn petje uit die tent gestolen waarvan hij ook aangifte had gedaan en toen…
Rechter: ,,Dus u zegt dat diegene die uw tas heeft gestolen de overval heeft gepleegd.’’
Charlie, glinsterend goud, twee flinke voortanden: ,,Ja man.’’
Nog wat. Camera’s registreerden de overval met kraakheldere beelden. Door in te zoomen kon de politie zien dat de overvaller de schoenen droeg die Charlie aan had toen hij werd aangehouden. De veters waren op een bijzonder creatieve wijze gestrikt.
Tegen zoveel technisch opsporingsvernuft kan Charlie niet op. Het irriteert hem ook. In het Pieter Baan Centrum stelden wetenschappers vast dat Charlie een man is die snel boos wordt.
Rechter: ,,Klopt dat?’’
Charlie, geagiteerd: ,,Jaaaa, dat merk je toch?’’
De officier van justitie: vier jaar gevangenisstraf.
Charlie, verongelijkt: ,,Wat? Ik ben al 30 jaar in Nederland, ik heb niemand vermoord en ik ben geen pedofiel.’’
Dat Charlie vaker is veroordeeld speelt een rol bij de hoogte van de strafeis. Het zint hem niks dat zijn verleden bij nieuwe strafbare feiten steeds weer wordt opgerakeld. Tegen de rechters: ,,We moeten kunnen vergeten om vredig te kunnen samenleven.’’
De rechtbank: vier jaar.
Is er voor Charlie nauwelijks een weg terug? Voor Enzo? Hij staat aan het begin van de weg naar nergens. Hij heeft zijn zus, moeder en oma meegenomen naar de rechtbank. Enzo is wat opstandig, de medewerker van de reclassering, wat gewend, weet waarom. Enzo is met zijn 20 jaar eigenlijk te jong voor zijn leeftijd. De puber zit nog in hem. Spanningsboog kort, impulsiviteit hoog. Enzo heeft hulp nodig om op tijd zijn bed uit te komen. Reclassering: behoorlijk onvolwassen gedrag dus.
In de verdachtenbank is Enzo een eigenwijze neus. Uit zijn hoofd heeft hij geleerd: ,,Ik ben niet verplicht tot antwoorden.’’ Dat zinnetje herhaalt hij na vrijwel iedere vraag van de rechters. Hij vindt dat als de politie zegt dat hij iets heeft gedaan, dat die gasten dan ook maar met bewijzen moeten komen.
De inbraak in het politiebureau in Haren, in mei 2018, geeft hij toe. Hij had in de bosjes naast het bureau op de uitkijk gestaan. Bij onraad zou hij fluiten, maar nodig was dat niet geweest. Het alarm van het bureau bleek uitgeschakeld. De daders jatten politieuniformen, kogelwerende vesten, patroonhouders en handboeien. Easy klusje.
Wat er met de uniformen en toebehoren is gebeurd zegt Enzo niet te weten. Wel weet hij dat zo’n buit in het criminele milieu flink wat geld oplevert. Je kunt er leuke grappen mee uithalen. Of er als neppolitie echte overvallen mee plegen.
Dat hij een paar keer benzine tankte zonder te betalen, klopt ook. Het staat op camera, dus hoe dan ontkennen? Wat hem vet irriteert is dat de politie niet met bewijzen komt voor de beschuldiging dat hij drie mensen heeft besodemieterd.
Een vrouw had op Marktplaats kinderlaarsjes te koop aangeboden. Ene Simone reageerde en vroeg ter controle of de verkoper 5 cent wilde overboeken via een tikkie. De verkoper deed dat om niet lang daarna vast te stellen dat er 1.429 euro van haar rekening was afgeschreven: bestellingen bij bol. com.
De politie, zegt de rechter, stelde geen diepgaand onderzoek in. Pas toen het slachtoffer zich later weer meldde met een track- en tracecode die ze had ontvangen, gingen agenten maar eens kijken op het aangegeven adres. De moeder en de zus van Enzo waren stomverbaasd geweest dat er allemaal pakketjes (telefoon, oortjes, parfum) waren bezorgd. Nee, ze wisten van niets. Twee andere slachtoffers gingen het schip in voor 1492 en 1700 euro.
Rechters: ,,Enzo?’’
,,Ik ben niet tot antwoorden verplicht.’’
Rechters: ,,Maar dit vraagt wel om een verklaring.’’
,,Ik wil er niets over zeggen.’’
Aan het einde van de zitting lijkt Enzo’s weerstand gebroken. Eigenlijk schaamt hij zich best wel. En eigenlijk wil hij best wel wat van zijn leven gaan maken. En naar school of zo.
Over de strafeis voor Charlie was niet lang nagedacht. Dat moest vier jaar zijn. Bij Enzo ligt het anders. Want hoewel hij volwassen is, is een volwassen gevangenisstraf niet het meest briljante idee om te voorkomen dat hij Charlie achterna gaat. De reclassering ziet nog mogelijkheden voor reset.
Het wordt uiteindelijk – volgens het jeugdstrafrecht – een taakstraf van 100 uur en zes maanden voorwaardelijke jeugddetentie. Dat is de eis en Enzo lijkt niet ontevreden.
Bij het verlaten van de rechtszaal kijkt hij triomfantelijk naar zus, moeder en oma. Als hij langs de perstafel loopt, vraagt hij met een brede glimlach: ,,Kom ik nou ook in zittingszaal 14, in de krant?’’
Ik: ,,Alleen als je het nooit weer doet.’’
Een dikke duim is mijn deel.
rob zijlstra
Update – 4 december 2020
De gestolen politieuniformen zijn boven water, zo bleek vandaag (4 december 2020) tijdens een pro formazitting in de rechtbank van Amsterdam. De uniformen zijn opgedoken in de zogeheten martelcontainer in Noord-Brabant. Overigens kreeg Enzo 200 dagen (waarvan 90 voorwaardelijk) jeugddetentie en een taakstraf van 60 uur, dit als volgens het jeugdstrafrecht.
zittingszaal 14 | 2004 - 2022 