Ik heb het lijstje met strafzaken van de afgelopen vijftien jaar in zittingszaal 14 er even bij gepakt en gekeken naar de leeftijden in relatie tot strafbare feiten. En wat blijkt? Op de lijst staan welgeteld vijftien 75-plussers die gerekend vanaf 2005 in Groningen terechtstonden. Van die vijftien werden er dertien verdacht van een zedenmisdrijf, van aanranding, ontucht en van verkrachting.

Slechts een van hen, de toen 80-jarige Pieter, werd vrijgesproken. Zes van de dertien mannen van respectabele leeftijd kregen onvoorwaardelijke gevangenisstraffen, variërend van drie maanden tot vier jaar. De anderen: werkstraffen.

Wijsheid komt niet bij iedereen met de jaren.

De 76-jarige Klaas had al zijn kleindochters seksueel misbruikt en vond het maar ongepast dat hij zich voor rechters moest verantwoorden. Hij had excuses aangeboden, de kerk geïnformeerd en vond dat daarmee de kous af was. Gevangenisstraf was in zijn ogen misplaatst, want had niet hij na de oorlog eigenhandig Nederland opgebouwd? Hij kreeg een jaar gevangenisstraf.

Of neem de man van 77 die vorige week hoorde dat hij anderhalf jaar naar de gevangenis moet vanwege jarenlang seksueel misbruik van zijn kleindochter. De man uit Veendam wilde doen geloven dat niet hij, maar het meisje de schuldige was. Zij, 9 jaar, had het uitgelokt. De tl-buizen aan het plafond van de rechtszaal hadden even geflikkerd toen hij dat beweerde.

De oudste verdachte die ooit in zittingszaal 14 terechtstond was Piet, toentertijd 85 jaar. Ook hij had niet van zijn kleindochter kunnen afblijven. Piet moest boeten met een werkstraf van 120 uur, oma had de scheiding aangevraagd.

Kinderen, sommigen nog maar zo klein, die het slachtoffer zijn van kladderige mannen, dat is niet slechts een lelijk beeld, maar ook de smerige realiteit die met regelmaat in de rechtszaal zichtbaar wordt.

De lijst van strafzaken van na 2005 in zittingszaal 14 telt ook 138 namen van mannen die terecht moesten staan voor het in bezit hebben van kinderporno. Nee, er zit niet één vrouw tussen om bij wijze van uitzondering de regel te bevestigen. De gemiddelde leeftijd van die kinderpornomannen: 45 jaar. Grote gemene deler: eenzaamheid.

Twee jaar geleden stond de politie in Hoogezand voor de deur van Jacob. De politie had een tip gekregen van een Amerikaanse organisatie die op het internet speurt naar mannen die op zoek zijn naar kinderporno of dit ranzig foto- en filmmateriaal verspreiden.

Jacob, nog maar 43 jaar, deed zich op het internet voor als een meisje van 13, hij was Sletjesilvia. Nachten was hij actief en bezig, meestal onder invloed van amfetamine. Tegen de rechters, zenuwachtig tot op het bot: ,,Als ik niet onder invloed was had ik geen behoeften en lusten. Van speed word ik hyper.’’ De volgende ochtend kwam de kater. ,,Dan was er de walging van wat ik had gedaan.’’

Op een dag, in de periode dat hij zijn baan kwijtraakte, besloot hij dat het zo niet langer kon. Hij onderwierp hij zich aan de hulpverlening. De inval kwam toen hij al was gestopt, maar er werd nog wel materiaal op zijn telefoon aangetroffen: 262 foto’s en 28 filmpjes.

De hulp was eerst even moeilijk geweest, maar nu vindt hij het prettig. Elke donderdag treft hij andere zedendelinquenten en dan praten ze in groepjes. ,,We steunen elkaar.’’ Jacob zegt dat hij gemotiveerd is om door te gaan met de behandeling.

De officier van justitie merkt op dat Jacob zelf vader is van kinderen, maar ook dat het een goede zaak is dat hij hulp heeft gezocht en dat er sprake lijkt te zijn van oprechte spijt. Maar dan komt de dreun, want Jacob moet wat hem betreft wel naar het gevang: tien maanden waarvan zes voorwaardelijk, dat is de eis. Dat celstraf de behandeling op donderdag in de war schopt, vind de officier van justitie jammer maar helaas.

Ik zie Jacob ineenkrimpen. Mompelt, zachtjes, dat hij bang is dat hij de gevangenis niet trekt.

Nu is het zo dat je rechtszaken nooit met elkaar moet vergelijken. Er zijn altijd omstandigheden waardoor de ene zaak de andere niet is.

Daags na Jacob zat Wouter-Olivier in de verdachtenbank, weer dankzij die Amerikaanse organisatie. Op de computers van Wouter-Olivier werden 437.000 pornofoto’s en films aangetroffen. 40 procent is onderzocht met een softwareprogramma van de politie. Het resultaat: 1.880 afbeeldingen van kinderporno.

Wouter-Olivier is een welgestelde man van 80 jaar.

Hij verkreeg het verboden materiaal, zegt hij, met het downloaden van operamuziek. Hij noemde het downloaden ‘stupide gedrag’. Nee, hulp heeft hij niet gezocht, want niet nodig ,,Ik kreeg een wake-up-call, dat volstond.’’ Wanneer? ,,Toen de recherche bij mij thuis was.’’

Wouter-Olivier had een verklaring voor wat hij had gedaan. ,,Ik zocht naar onbevangenheid, iets wat ik in mijn eigen jeugd nooit heb gehad. Ik ben opgegroeid in een sociale omgeving waarin seks taboe was.’’

Toen zei deze man: ,,Ik heb nooit het idee gehad dat die foto’s onder dwang zijn gemaakt.’’

De tl-buizen flikkerden langer dan anders, de vloer van de rechtszaal trilde zelfs even. Wil deze man uit 1941, succesvol in het leven, echt doen geloven dat kinderen die op de meest gruwelijke wijze worden misbruikt jonge acteurs zijn?
Dat het spontane foto’s en films zijn waarop handelingen zijn te zien waar je met maar een klein beetje gevoel in je donder niet eens aan durft te denken?
Gelooft deze man die je gewoon op straat kunt tegenkomen nou echt dat kleine huilende kinderen zich vrijwillig laten verkrachten door grote mannen?

Wouter-Olivier: ,,Ik was naïef.’’

Als de officier van justitie het woord neemt, moet ik denken aan de strafzaak van een dag eerder, aan die van Jacob. Als die al vier maanden naar de gevangenis moet, wat heeft hij de officier van justitie dan wel niet voor deze man in petto? Een jaar? Twee? Vierendelen?

De officier van justitie zegt dat ook naar de persoonlijke omstandigheden moet worden gekeken en vraagt zich af: stuur je een man van 80 nog naar de gevangenis?

De officier van justitie vindt in dit geval van niet. Maar ook een taakstraf vindt hij niet op z’n plaats vanwege ouderdomskwalen waarmee mannen van 80 te maken hebben.

De strafeis: acht maanden voorwaardelijk. Dat is een waarschuwing, het is de laagste strafeis ooit voor kinderporno in zittingzaal 14. De advocaat vindt dit desondanks een heel zware eis en verzoekt de rechtbank de waarschuwing te matigen.

rob zijlstra

update – 9 april 2021 – uitspraken
Jacob hoeft niet naar de gevangenis, hij moet aan de bak: een taakstraf van 240 uur en negen maanden voorwaardelijke celstraf. En Wouter-Olivier ontspringt de dans. De rechtbank sprak hem vrij van het verspreiden van kinderporno, maar veroordeelde hem voor het bezit. De straf: de waarschuwing in de vorm van acht maanden voorwaardelijk. In Amerika kun je nog gewoon president worden, maar hier ben je te oud voor het gevang. De man van 80 lentes is mag wel dagelijks een bos bloemen naar het gerechtsgebouw sturen.